سناریوهای آینده سیاسی یمن تا سال 1408

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه آینده‌پژوهی دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

از نگاه آینده‌پژوهی درک پیشران‌ها، رویدادها و روندهای مؤثر در شکل‌گیری آینده می­تواند به شناسایی و تبیین آینده­های بدیل کمک کند. کشور یمن در جنوب غرب آسیا واقع شده و از لحاظ راهبردی اهمیت ویژه‌ای دارد. شناخت سناریوهای آینده سیاسی یمن برای برنامه­ریزی راهبردی جمهوری اسلامی ایران در این کشور بسیار ضروری است. این پژوهش به‌منظور مطالعه‌ای اکتشافی با هدف سناریونگاری آینده‌های بدیل سیاسی یمن تا افق 1408، به بررسی پیشران­ها و بازیگران کلیدی پرداخته است. روش این پژوهش آمیخته و ترکیبی از روش­های کمی و کیفی است که با استفاده از روش­های آینده­پژوهی مانند مرور منابع، پنل خبرگان، تحلیل آثار متقاطع متوازن و سناریونویسی و بهره‌برداری از نرم­افزارهای سناریو ویزارد و اکسل تلاش کرده با تدوین سناریوها، آینده­های سیاسی در یمن را تا سال 1408 تصویر نماید. در اجرای این طرح از 21 نفر از کارشناسان موضوع بهره گرفته شد. از میان 78 پیشران مؤثر بر آینده یمن، با نظر خبرگان سه پیشران کلیدی تعیین، و براساس خروجی نرم­افزار سناریو ویزارد و تأیید خبرگان شش سناریو مشخص شد؛ سپس داستان آنها تدوین و سناریوها در معرض آزمون «تونل باد» قرار‌ گرفت. در ادامه علائم تحقق و اعتبارسنجی سناریو­ها در پنل خبرگان مشخص شد. سناریوی شماره یک مطلوب­ترین سناریو برای جمهوری اسلامی ایران معرفی شد. هم‌چنین بازیگران کلیدی تأثیرگذار شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Future Political Scenarios of Yemen up to 2029

نویسنده [English]

  • Omid Woghoofi
Assistant professor at the Department of Future Studies, Imam Hussein Comprehensive University
چکیده [English]

Understanding the drivers, events, and trends influencing the shaping of future, can help identify and explain alternative futures from a futurist perspective. Yemen is located in Southwest Asia and is of special strategic importance. Understanding the future political scenarios of Yemen is essentially important for the strategic planning of the Islamic Republic of Iran in this country. This exploratory research investigates key drivers and actors for exploring scenarios of the alternative political future of Yemen up to the horizon of 2029. This is a combined research applying quantitative and qualitative methods using futurist techniques such as review of literature, elite panel, analysis of cross referential and balanced works, scenario writing, and using Wizard and Excel software for designing the scenarios of the future of the political future of Yemen until 2029. 21 experts were referred to in the implementation of this study. Among the 78 drivers for Yemen's future, three key drivers were identified by experts, and six scenarios were identified based on the output of the Wizard software and expert confirmation. Then, the stories were written and the scenarios were subjected to the "wind tunnel" test. Afterwards, the significance of the realization and validation of the scenarios were identified in the expert panel. Scenario number one was selected as the most desirable one for the Islamic Republic of Iran. Key influential players for this scenarios were identified.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Yemen
  • futures study
  • scenario writing
  • drivers
  • uncertainty
-  امیرعبداللهیان، حسین (1392). ناکارآمدی طرح خاورمیانه بزرگ در خیزش بیداری اسلامی، چاپ دوم، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه.
-  بوش، ریموند و احتشامی، انوشیروان (1390). سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه، ترجمه رحمان قهرمان پور و مرتضی مساح، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
-  پدرام­، عبدالرحیم­ (1394)، فرایند سناریو­نویسی در موضوعات راهبردی، چاپ اول، تهران: مؤسسه افق آینده‌پژوهی راهبردی.
-   حاجیانی، ابراهیم (1390)، مبانی، اصول و روشهای آینده‌پژوهی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) ،
-  خضیری احمد، حسن (1391)، دولت زیدیه در یمن. ترجمه احمد بادکوبه هزاره، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه ودانشگاه.
-  شولز، رینهارد (2000)، نگاهی­ نو به تاریخ جهان. ترجمه امیر بهرام عرب احمدی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
-  شیخ حسینی، مختار (1394)، جنبش انصارالله یمن، قم: مجمع جهانی اهل‌بیت(ع).
-  صفوی، سید­یحیی (1393)، جهان ­اسلام: شمال ­آفریقا ­و جنوب­ غرب‌آسیا، تهران: انتشارات امیرکبیر.
-  علیزاده، عزیز ­و ­همکاران (1385)، تعریف، نظام طبقه­بندی و انواع سناریوها در یک پروژه سناریونگاری کدام‌اند؟، تهران: مرکز صنایع نوین.
-  قادری،­ حاتم ­(1387)، ­پراکسین­ (تعاطی) ­اندیشه و فعل سیاسی در خاورمیانه، تهران: مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
-  کریملو، داوود (1393)، کتاب سبز یمن، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه.
-  کوشکی، محمد صادق و نجابت، روح‌الله (1395). انصارالله دریمن، تهران: نشر معارف.
-  محمدی، منوچهر (1385)، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی ایران، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-  مصلی‌نژاد، عباس (1394)، سیاستگذاری راهبردی در مدیریت بحران امنیتی یمن، فصلنامهعلمی ـ پژوهشیسیاستجهانی، دورة چهارم، ش3.
-  ناظمی، امیر؛ نوری، حسین؛ خرمی، محمدامین و صمدی، حامد (1396)، سناریوهای ایران در سال1396، فصلنامه راهبردی سیاست گذاری عمومی، دوره7، ش22.
-  فیروز کلائی، عبدالکریم (1394)، تحلیلی بر مهمترین علل تهاجم نظامی ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی به یمن، پژوهشهای منطقه‌ای، ش 7.
-  دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1391)، علل و عوامل بیداری اسلامی در خاورمیانه و شمال آفریقا (مطالعه موردی تونس، مصر، لیبی  و یمن)، مجله سیاست دفاعی، ش 80.
-  صادقی، حسین و احمدیان، حسن (1389)، دگرگونی جایگاه منطقه‌ای یمن: امکانان و چالشها، فصلنامه راهبرد. ش56.
-  خواجه سروی، غلامرضا و شهرکی، حامد (1391)، انقلاب اسلامی ایران و بیداری اسلامی در یمن با تأکید بر جنبش الحوثی، پژوهش­های انقلاب اسلامی،س1، ش اول.
-  ­العمری، حسین‌بن‌عبداله (2011)، یمانیات فی التاریخ والثقافه و السیاسه. دمشق: دارالفکر.
-  الزویری، محجوب (2015). إیرانو الحوثیّون: صناعة الفوضى فی الیمن، صنعا: الدراسات.
-  ماکرو، اریک (1987). الیمن والغرب. حسین بن عبداله العمری، دمشق: دارالفکر.
- Abu Hilal, Firas, (2011). Iran and the Arab Revolutions: Positions and Repercussions, Arab Center for Research & Policy Studies, Doha, September.
- Ali   aziz, Muhammad, (2011). Religion and mysticism in early islam, new York: i.b.tauris.
- Al-Qarawi,­ Hisham, (2011). The Yemeni Revolution: replacing Ali Abdullah Saleh, or replacing obsolete institutions? Arab Center for Research & Policy Studies, Doha, MAY .
- Barak A.­ Salmoni, Bryce Loidolt, Madeleine Wells, (2010). Regime and Periphery in Northern Yemen The Huthi Phenomenon, Published by the RAND Corporation.
- Bearcat,­sultan, (2015). Saudi arabia war in yemen;the moral questions, Washington dc:brookings institution.
- Bell, Wendell, (2003). Foundation of Futures Studies: History, Purposes, and Knowledge (Human Science for New Era), Transaction Publishers: London.
- Bishop, Peter. (2007). The Current state of scenario development: an overview of techniques. foresight 9 (1): 5-25.
- Cordesman, Anthony, (2015). American,Saudi arabia and the strategic importance of yemen, Washington dc:center for strategic and international studies.
- E. farah, Caesar,(2002). The sultan yemen ,new York :i.b.tauris.
- Etheredge ,laura s,(2011). Saudi arabia and yemen ,new York;rosen pup group.
- Godet, M., (1994). From Anticipation to Action A handbook of strategic prospective. Paris. UNESCO Presses Universitaires de France.
- Godet, M., (2000). The Art of Scenarios and Strategic Planning:Tools and Pitfalls. Technological Forecasting and Social Change.
- Philips, sarah, (2008). Yemen democracy experiment in regional perspective, New York: palgrave macmillan.
- Rabi, uzi, (2015). Yemen: revolution, civial war and unification, new York:i.b.tauris.
- Ram p., (2015). Yemen history and culture, New York: gbo.
- Reza Abdi and Ali Basarati, (2016). A Critical Analysis of the Representation of Yemen Crisis in Ideologically-Loaded Newspaper Headlines, GEMA Online Journal of Language Studies Volume 16 .
- Salisbury, Peter, (2015). Yemen and the Saudi–Iranian ‘Cold War’,  Middle East and North Africa Programme , February
- Schwartz, P. (1991). The Art of the Long View: Planning for the Future in an Uncertain World, Currency Doubleday, New York.
- Shelagh weir, (2007).A Tribal Order Politics and Law in the Mountains of Yemen, universit y of texas press Austin, First edition.
- Terrill, W., andrw (2011). The conflicts in yamen and u.s. national security ,Carlisle:strategic studies institute.
- Tonkin­,­Hannah, hunter, jane (2015). State of crisis:explosive weapons in yeman ,London:aoav