سیاست موازنه قدرت ایران در شبکه سازی امنیتی خلیج فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

چکیده

تبیین اصول و اهداف سیاست موازنه قدرت ایران در شبکه سازی امنیتی خلیج فارس هدفی است که در پرتو پرسش اصلی یعنی: «سیاست موازنه قدرت ایران در شبکه سازی امنیتی خلیج فارس مبتنی بر چه اصول و اهدافی می‏باشد؟» سعی دارد با روش تحلیلی- توصیفی مبتنی بر داده های کتابخانه ای، متغیرهایی چون موازنه قدرت و شبکه سازی را در جغرافیای خلیج فارس با تمرکز بر سیاست جمهوری اسلامی بررسی نماید. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد: جمهوری اسلامی با تلاش در راستای کاهش نگرانی‌ها و حل و فصل تعارضات، همراه با اجرای سیاست منافع محور و تأکید بر اعتمادسازی در روند همکاری‌های منطقه‌ای با کشورهای حوزه خلیج فارس تلاش می‌نماید که از گسترش تنش‌های درون منطقه‌ای جلوگیری به‌عمل آورد. سرانجام، وقتی اعتماد متقابل بین اعضا شکل گرفت می‌توان از مکانیزم‌هایی برای امضای توافقنامه‌های دو یا چندجانبه مرتبط با امنیت منطقه استفاده کرد. جمهوری اسلامی ایران در قالب این استراتژی تلاش کرده تا کشورهای خلیج فارس را به این باور برساند که؛ نخست با هیچ تهدید امنیتی از سوی ایران مواجه نیستند و در وهله دوم هر نوع خطری برای امنیت ایران، تهدیدی برای کل امنیت کشورهای منطقه است. سیاستی که با رویکرد شبکه سازی از سوی جمهوری اسلامی توانسته موازنه قدرت را حفظ و امنیت را به طور مطلوبی در کشور حفظ کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Iran's power balance policy in the Persian Gulf security network

نویسندگان [English]

  • vali Rajabi
  • malek Zul Qadr
  • Seyed Farshid jafari paiinde
Department of Political Science and International Relations, Faculty of Humanities and Social Sciences, Islamic Azad University, Zanjan, Iran
چکیده [English]

The purpose of this article is to explain the principles and goals of Iran's power balance policy in the Persian Gulf security network. The main question asks: What are the principles and goals of Iran's power balance policy in the security network of the Persian Gulf?The findings of the article show: Iran is trying to reduce concerns and resolve conflicts, along with the implementation of an interest-oriented policy and emphasis on building trust in the process of regional cooperation with the Persian Gulf countries. To prevent intra-regional tensions.Finally, when mutual trust is formed between members, mechanisms can be used to sign bilateral or multilateral agreements related to the security of the region. In the framework of this strategy, the Islamic Republic of Iran is trying to make the countries of the Persian Gulf region believe that;that, firstly, they do not face any security threat from Iran, and secondly, they believe that any kind of danger to the security of Iran is a danger and threat to the entire security of the countries in the region. Based on this, Iran relates the insecurity in the region to the existence of foreign forces. and considers the expansion of economic cooperation as a basis for the formation of regional cooperation and interactions.The method of writing a descriptive article is analytical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Power balance policy
  • security networking
  • Persian Gulf
  • national security
  • Islamic Republic of Iran

Smiley face

ابراهیمی فر، طاهره (1381) الگوهای اعتمادسازی در منطقه‏ی خلیج فارس، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
ازغندی، علیرضا، (1388)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: قومس، چاپ پنجم.
برزگر، ابراهیم، محمدباقر خرمشاد، عباسعلی رهبر، عبدالرضا عالیشاهی(1400) ریشه‌‌ها و پیامدهای امنیتی نفوذ رژیم صهیونیستی در خلیج فارس با تأکید بر نقش محوری محمد بن‌سلمان، نشریه آفاق امنیت، دوره 14، شماره پیاپی 52، فصلنامه پاییز، آذر.
بوزان، باری (1378)، مردم، دولت‏ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بوزان، باری و ویور، الی (1386)، مناطق و قدرت‏ها، ترجمه رحمان قهرمان پور، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
بوزان، باری و همکاران (1386) چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت، ترجمه علیرضا طیب، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
بیلیس، جان(1379) امنیت بین‌الملل در عصر پس از جنگ سرد، ترجمه‏ی حسین مجدی نجم، تهران، سپاه پاسداران، دوره‏ی عالی جنگ.
حاجی‌یوسفی، امیرمحمد، «هلال شیعی، فرصت‌ها و تهدیدها برای جمهوری اسلامی ایران، اعراب و آمریکا»، دانش سیاسی، سال پنجم، ش اول، بهار و تابستان، 1388.
حافظ نیا، محمدرضا و بهرام فرجی(1393) تأثیر ژئوپلیتیک انرژی بر شکل‏گیری ‏ترتیبات امنیت منطقه‌ای؛ مطالعه موردی منطقه خلیج فارس از 1970 تا 2010 1، نشریه آفاق امنیت، دوره ۷، شماره ۲۴، آذرماه.
صفوی، سیدیحیی،‌ محمد رضا حافظ نیا، محمد حسین افشردی، برات فرجی(1391)، امنیت پایدار در منطقه ژئوپولیتیکی خلیج فارس در پرتو ناپایداری نیروی‏های همگرا و واگراساز، نشریه آفاق امنیت، دوره ۵، شماره ۱۷،‌آذرماه.
فومنی­حائری، مصطفی، (1383) «امنیت در خلیج فارس و تاثیر منطقه­ای و فرامنطقه­ای آن »، مجموعه مقالات پانزدهمین سمینار خلیج فارس، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، جلد اول.
قاسمی، حاکم و لیلا سرابی(1393) ترتیبات امنیتیِ مطلوب خلیج فارس از منظر جمهوری اسلامی ایران، فصلنامة مطالعات فرهنگی و سیاسی خلیج فارس، دوره۱، شماره۱.
قاسمی، فرهاد، (1386) «نگرش تئوریک برطراحی مدل بازدارندگی سیاست خارجی ایران»، فصلنامه ژئوپولیتیک، شماره 1.
قاسمی، فرهاد، (1391)، بنیان های نظری موازنه قوای هوشمند در شبکه فاقد معیار، فصلنامه ژئوپلتیک، دوره8، شماره1.
قاسمی، فرهاد، (1398)، گامی به سوی نظریه نوین ژئوپلیتیک شبکه ای و بازتولید قدرت در سیاست بین‌الملل، فصلنامه روابط خارجی، سال11، شماره 3.
کبریایی زاده، حسین(1398) تقابل ایران با ائتلاف دریایی امریکا در خلیج فارس، موسسه ابرار معاصر تهران، https://tisri.org/ar/?id=i1zu3lhe
قاسمی، فرهاد، فرجی، محمد رضا، (1397)، نظریه پیچیدگی و سیاست خارحی: راهبردهای ایران در غرب آسیا، پژوهش نامه ایرانی سیاست بین‌الملل ، سال7، شماره1.
محمدی مقدم، یوسف، ساعدی، عبدالله، آهنگ، فرحناز، (1401)، واکاوی پیامدهای شبکه‌سازی سیاسی در نظام سیاست گذاری (مورد مطالعه: سازمان های دولتی استان لرستان)، فصلنامه چشم انداز مدیریت دولتی سال 13، شماره59
مظاهری، محمدمهدی (1398) نقش و جایگاه ایران در سیستم امنیتی خلیج فارس، فصلنامه پژوهش‏های سیاسی جهان اسلام، سال 9، شماره 1، بهار.
موسوی، سیدحسین، (1386،« الگوی امنیت منطقه­ای در خلیج فارس، تجربه­ها و موانع »، مطالعات راهبردی، سال ۱۰ شماره ۴.
هرمزی، جعفر(1395) مجموعه امنیتی «بری بوزان» مدل استاندارد برای مطالعه خلیج فارس است، ۲۵ دیماه، خبرگزاری مهر، https://www.mehrnews.com/news/3877067
یاری، احسان، عابدی، مرضیه، (1400)، گره استراتژیک چیندر شبکه منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران؛ امکان سنجی فرصت ها و چالش ها، فصلنامه روابط خارجی، سال13، شماره1.
Barzegar,kayhan (2010). Balance of power in the Persian Gulf: An Iranian view, Middle East Policy ,vol.17.No.3.
Buzan, Barry (1991), People, State and Fear: An Agenda for International Security Studies in the Post-Cold War Era, London, Harvester Wheatsheaf Publication.
Claude, Inis.L,  (1962), Power and international relations, New York: Random House
Features and Obstacles, Presented at: Asian Identities: Trends in Globalized World Conference, Faculty of Social Sciences, Srinakharinwirot University.
Florea, Dumitriţa, Gales, Narcisa, (2020), Affirming the Principle of Good Neighborliness in International Relations, Volume 8, Issue 2, pages: 01-10 | doi: 10.18662/lumenlaw/8.2/40
Ghasemi, Hakem (2011). Integration in Persian Gulf: Iranian Perspective,
Goldie, L. F.E. , (1972), Development of International Environmental Law- an Appraisal, in: J.L. Hargrove ed., Law, Institutions and the Global Environmental, Leiden.
Gupta, M. (2010) Indian Ocean Region: Maritime Regimes for Regional Cooperation, London: Springer.
Markowitz, Jonathan N, jonathnm, Christopher J Fariss, (2017), Power, proximity, and democracy: Geopolitical competition in the international system, Journal of Peace Research Volume 55, Issue1.
Mikołajczyk , Adriana Kalicka-, (2019), Decem The Good Neighbourliness Principle in Relations Between the European Union and its Eastern European Neighbours, Adam Mickiewicz University Law Review.
Schweller, Randall L., (2016), The Balance of Power in World Politicsfree, Published online: https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190228637.013.119