گفتمان پژوهی در عملیات شناختی رسانه ای داعش (با تاکید بر دابق و رومیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم ارتباطات، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه علوم ارتباطات، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران-نویسنده مسئول: akbar.nasrollahi@gmail.com

3 گروه امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

چکیده

گروه «دولت اسلامی» موسوم به داعش در شرایط بحرانی سوریه و عراق، با اتخاذ گفتمانی متفاوت از سایر جریان‌ها و گروه‌های سلفی ـ جهادی و با ادعای تشکیل خلافت اسلامی در مناطق تحت تصرف خود، به سرعت گسترش پیدا کرد و توانست ساختاری شبه‌دولتی در این مناطق ایجاد کند. داعش با انتخاب «خلافت» به عنوان دال مرکزی، گفتمان خود را از یک گفتمان هویتی به گفتمانی ژئوپولیتیکی تبدیل کرد. شکست‌های مکرر داعش و آزادی دو شهر موصل و رقه از سیطره داعش در اواخر سال 2017 گفتمان این سازمان که برپایه تصرف سرزمین بود را دچار اختلال کرد. این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال تالیف شده است که «تهدید امنیتی گفتمان توسعه طلب داعش چیست؟» برای پاسخ به پرسش تحقیق با استفاده از روش تحلیل محتوا این فرضیه بررسی شده است که «مرکز ثقل قدرت داعش، گفتمان این گروه می‌باشد. به همین دلیل، داعش برای حفظ این مرکز ثقل قدرت، متناسب با شرایط و مقتضیات زمانی و مکانی، تغییراتی را در آن به وجود آورده است.» یافته‌های مقاله ضمن تائید فرضیه تحقیق نشان می‌دهد داعش، ضمن وفاداری به دال مرکزی و دال‌های شناور گفتمان پیشین، دال‌های شناور جدیدی را به گفتمان خود افزوده است و مفصل‌بندی جدیدی از دال‌ها ارائه کرده است. گفتمان جدید داعش در مقایسه با گفتمان پیشین، گفتمانی تدافعی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A research discourse in ISIS media cognitive operations (with emphasis on Dabiq and Rumiyeh)

نویسندگان [English]

  • mahdi ghoreyshi 1
  • akbar NASROLLAHI 2
  • hamidreza moghadamfar 1
  • Hadi Jamshidiyan 3
1 Department of Communication Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Corresponding author: Department of Communication Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Department of National Security, Higher National Defense University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The "Islamic State" group, known as ISIS, in the crisis situation of Syria and Iraq, by adopting a discourse different from other Salafist-Jihadist currents and groups and by claiming the formation of an Islamic caliphate in the areas under its control, expanded rapidly and was able to establish a quasi-state structure in this Create zones. ISIS changed its discourse from an identity discourse to a geopolitical discourse by choosing the "Caliphate" as its central sign. The repeated defeats of ISIS and the liberation of the two cities of Mosul and Raqqa from the control of ISIS in late 2017 disturbed the discourse of this organization, which was based on the occupation of the land. In the situation that ISIS's life as a quasi-state organization has ended, this article was written to answer the question, "What is the security threat of ISIS's developmentist discourse?" In order to answer the research question, using the content analysis method, this hypothesis has been investigated that "the center of gravity of the power of ISIS is the discourse of this group. For this reason, in order to maintain this center of gravity of power, ISIS has made changes in it according to the conditions and requirements of time and place. The findings of the article, while confirming the research hypothesis, show that ISIS, while being loyal to the central signifier and the floating signifiers of the previous discourse, has added new floating signifiers to its discourse and presented a new articulation of the signifiers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Isis
  • discourse
  • Dabiq
  • Rumiya

Smiley face

مک دانل، دایان (1380) مقدمه‌ای بر نظریه‌های گفتمان، ترجمه حسینعلی نوذری، تهران: فرهنگ گفتمان
هوارث، دیوید (1377)، «نظریه گفتمان»، فصلنامه علوم سیاسی، ترجمه سید علی‌اصغر سلطانی، دانشگاه امام باقر، تهران
کاشی، غلامرضا(1392)، شرایط امکان تداوم اعتدال گرایی در عرصه سیاسی، قابل دسترسی در:
http://sharghdaily.ir/Default.aspx?NPN_Id=194&pageno=14
سلطانی، سید علی‌اصغر (1385)تحلیل گفتمانی ظهور و افول اصلاح‌طلبان، نشریه الکترونیکی فصل نو،
حافظ نیا، محمد رضا، کاویانی راد، مراد(1393) فلسفه جغرافیای سیاسی، انتشارات  پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران
ساروخانی، محمدباقر (1387)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سیدامامی، کاووس (1390)، پژوهش در علوم سیاسی، چاپ سوم، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی و دانشگاه امام صادق(ع).
شوشی نسب، نفیسه(1391) بررسی تطبیقی گفتمان‌های اخوان‌المسلمین، حماس و جهاد اسلامی، فصلنامه مطالعات فلسطین، شمارة شانزدهم، بهار 1391
یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس (1391) نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
تاجیک، محمدرضا (1383) گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی
رحیمی، حسن(1392) نظریه های ژئوپلتیکی، نشر انتخاب، تهران
Caris، Charles C. & Reynolds، Samuel(2014) ISIS Governance in Syria-MIDDL EAST SECURITY REPORT 22 Published in the United States of America by the Institute for the Study of War:
http://www.understandingwar.org/sites/default/files/ISIS_Governance.pdf
Dabiq (1435) issue1, The Return Of Khilafah
Dabiq (1435) issue2, The Flood
Dabiq (1435) issue3, A Call To Hijrah
Dabiq (1435) issue4, The Failed Crusade
Dabiq (1436) issue5, Remaining And Expanding
Dabiq (1436) issue11, From The Battle Of Al-Ahzab to The War Of Coalitions
Dabiq (1437) issue13, The Rafidah
Laclau, E, Mouffe, C (1985) Hegemony and Socialist Strategy: Towards aRadical Democratic Politics. London: Verso
Neuman,Lawrence (2000), Social Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches, Boston: Allyn and Bacon
Nyr Daily(2014) The Map ISIS Hates:
http://www.nybooks.com/daily/2014/06/25/map-isis-hates/
Rumiyah(1437) issue1, stand and die
Rumiyah(1438) issue2, victory to the patient
Rumiyah(1438) issue3, just terror tactics
Rumiyah(1438) issue4, knife attacks