پایش شالوده های دیپلماسی دفاعی در دیدگاه امنیتی امام خامنه ای(مدظله العالی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مطالعات سیاسی گرایش انقلاب اسلامی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

2 پژوهشگر و استاد مدعو دانشگاه جامع امام حسین(ع)

3 استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان

چکیده

چکیده
ضرورت: دیپلماسی دفاعی به عنوان یکی از راه‌های مناسب برای پاسخگویی به تحولات عرصه بین‌الملل و شکل‌دهی به روندهای نظام‌مند در قالب قدرت نرم شناخته می‌شود که کشورها با بهره‌گیری از آن، امکان ارتقاء سطوح مختلف امنیت و قدرت ملی خود را امکان‌پذیر می‌سازند. جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان یکی از بازیگران عرصه بین‌الملل تلاش دارد تا با بهره‌گیری از این ابزار، اهداف سیاست خارجی خود را در عرصه بین‌المللی پیگیری کند.
هدف: همین امر ما را بر آن داشت تا به شناخت مبانی فکری و اندیشه‌ای رهبر انقلاب اسلامی، آیت الله خامنه‌ای (مدظله العالی) اقدام نماییم.
پرسش: دیپلماسی دفاعی چگونه از منظر آیت الله خامنه‌ای قابل تجزیه و تحلیل (عناصر، بسته معنایی و جایگاه نظری) است؟
فرضیه و روش: دیپلماسی دفاعی در در اندیشه رهبری، مبتنی بر سه اصل ارتباط برادرانه با کشورهای اسلامی، مقابله با دشمنان و روابط مسالمت آمیز با کشورهای دوست است. این پژوهش یک تحلیل کیفی (کدمحور) از نوع تحلیل محتوا است.
نتیجه گیری و دستاوردها: عناصر دیپلماسی دفاعی ایران از دیدگاه رهبری عبارتند از: «مقابله با نظام سلطه»، «همکاری‌های نظامی و دفاعی» «تقویت اتحادهای نظامی در جهان اسلام». جایگاه تئوریک این عناصر این معانی را برای مخاطب بازتولید می کند که مقابله با رفتار نظام سلطه در سیاست خارجی مشروع و مقبول است، همکاری های دفاعی و تقویت روابط دوستانه در دیپلماسی دفاعی باید هم‍ راستا باشند و اتحادهای منطقه ای و اتحادهای نظامی در جهان اسلام ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Monitoring the foundations of defense diplomacy in Imam Khamenei's security perspective

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Badakhshan 1
  • majid shamsodin nezhad 2
  • Mohammad Davand 3
1 PhD student in political studies, Islamic Revolution, Shahed University, Tehran, Iran
2 Researcher and visiting professor at Imam Hossein University
3 Assistant Professor, Department of Islamic Education, Islamic Azad University, Kerman
چکیده [English]

Necessity: Defense diplomacy is recognized as one of the appropriate ways to respond to developments in the international arena and to shape systematic trends in the form of soft power, which countries can use to improve various levels. They make their national security and power possible. As one of the players in the international arena, the Islamic Republic of Iran is trying to pursue its foreign policy goals in the international arena by using this tool.Purpose: This prompted us to learn the intellectual foundations of the leader of the Islamic Revolution, Ayatollah Khamenei. Question: How can defense diplomacy be analyzed from the perspective of Ayatollah Khamenei (elements, semantic package and theoretical position)?
Hypothesis and method: Defense diplomacy in leadership thought is based on three principles of fraternal relations with Islamic countries, confrontation with enemies and peaceful relations with friendly countries. This research is a qualitative analysis (code-oriented) of the type of content analysis. Conclusions and achievements: The elements of Iran's defense diplomacy from the leadership's point of view are: "Combating the Dominion System", "Military and Defense Cooperation", "Strengthening Military Alliances in the Islamic World". The theoretical position of these elements reproduces for the audience the meanings that confronting the behavior of the domination system in foreign policy is legitimate and acceptable, defense cooperation and the strengthening of friendly relations in defense diplomacy must be aligned, and regional alliances and military alliances in the Islamic world. It is essential.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Defense diplomacy
  • Imam Khamenei security perspective
  • building trust
  • national interests
  • foreign policy

Smiley face

استراوس، انسلم و جولیت کربین (1395)، مبانی پژوهش کیفی؛ فنون و مراحل تولید نظریه زمینه ای، ترجمه: ابراهیم افشار، نشر نی، تهران.
افضلی، رسول و یاشار ذکی و محمد حسین دشتی (1397)، «مؤلفه‌های قدرت نرم نظام جمهوری اسلامی ایران و ظرفیت های آن در عرصه بین‌الملل از دید کارشناسان»، پژوهش های سیاسی جهان اسلام، جلد 8، شماره 2، صص 142-121.
بهادری، علی (1397)، پژوهش کیفی داده بنیاد، «کدگذاری» و اهمیت، مراحل و شیوه اجرای آن در کارورزی دانشگاه فرهنگیان، دوفصلنامه راهبردهای نوین تربیت معاملمان، سال چهارم، شماره 5، بهار و تابستان، صص 88-69.
پاک آئین، محسن (2/10/1398)، «بیانیه گام دوم و سیاست خارجی: استقلال»، قابل مشاهده در درگاه اینترنتی: https://b2n.ir/x22017
پیرمحمدی، سعید (1395)، «شاخص های قدرت نرم دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران»، سیاست دفاعی، شماره 95، تابستان، صص 34-9.
حاتمی راد، منصور (1385)، «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از نگاه مقام معظم رهبری»، علوم سیاسی، فصنامه حصون، شماره 10، زمستان، صص 183-154.
حجازی، حسین (1387)، «ظرفیت های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایـران در مقابلـه بـا تهدیـدات نـرم آمریکا»، گزارش جمهور، شماره 27-26.
حسنوی، رضا و همکاران (1391)، سیری در اندیشه های دفاعی امام خامنه ای با تاکید بر ماموریت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، مرکز مطالعات راهبردی دیپلماسی دفاعی.
خامنه‌ای، سیدعلی (30/5/1386)، «بیانات در دیدار با مسئولان وزارت امور خارجه و سفرای جمهوری اسلامی ایران در دیگر کشورها»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، قابل مشاهده در درگاه اینترنتی:
 https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=1540
خامنه‌ای، سیدعلی (18/4/1370)، «بیانات در دیدار با مسئولان وزارت امور خارجه»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، قابل مشاهده در درگاه اینترنتی:
 https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=133#7735
خامنه‌ای، سیدعلی (9/11/1368)، «بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهورى اسلامى ایران»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، قابل مشاهده در درگاه اینترنتی:
 https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=1940#9546
خامنه‌ای، سیدعلی (6/6/1385)، «بیانات در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، قابل مشاهده در درگاه اینترنتی:
 https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=1645#16531
خامنه‌ای، سیدعلی (12/05/1396)، «بیانات در مراسم تنفیذ حکم دوازدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران»‌، پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، قابل مشاهده در درگاه اینترنتی:
 https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=5275#67117
خامنه‌ای، سیدعلی (1/1/1394)، «بیانات در حرم مطهر رضوی»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، قابل مشاهده در درگاه اینترنتی:
 https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=29236 .
خامنه‌ای، سیدعلی (1/1/1386)، «بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، قابل مشاهده در درگاه اینترنتی:
 https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3378
خامنه‌ای، سیدعلی (31/5/1368)، «بیانات در دیدار وزیر و کارکنان وزارت امور خارجه»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، قابل مشاهده در درگاه اینترنتی:
 https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2167
خامنه‌ای، سیدعلی (15/5/1382)، «بیانات در دیدار کارگزاران نظام»، پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، قابل مشاهده در درگاه اینترنتی:
 https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3186
خامنه ای، سیدعلی (1397)، بیانیه گام دوم انقلاب، قابل مشاهده در درگاه اینترنتی:
 https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673
خامنه‌ای، سیدعلی (30/11/1363)، در: راهبردهای سیاست خارجی، انتشارات انقلاب اسلامی.
خامنه ای، سیدعلی (15/5/1363)، در: راهبردهای سیاست خارجی، انتشارات انقلاب اسلامی.
خامنه‌ای، سیدعلی (27/5/1381)، در: راهبردهای سیاست خارجی، انتشارات انقلاب اسلامی.
خامنه­ای، سیدعلی (15/5/1363)، در: راهبردهای سیاست خارجی، انتشارات انقلاب اسلامی.
خزایی، هوشنگ (1395)، «پدافند غیرعامل از منظر مقام معظم رهبری و فرمانده کل قوا (مد ظله العالی)»، بصیرت و تربیت اسلامی، سال سیزدهم، شماره 36، بهار، صص 190-151.
خمینی، روح الله (1392)، سیاست خارجی و روابط بینالملل از دیدگاه امام خمینی (س)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
خمینی، روح الله (1378)، صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی(س) (بیانات، پیام ها، مصاحبه ها، احکام، اجازات شرعی ونامه ها) (جلد چهارم)، مؤسسه تنظیم ونشرآثارامام خمینی(س)، تهران.
زرقانی، سید هادی (1389)، مقدمه ای بر قدرت ملی: مبانی، کارکردها، محاسبه و سنجش، پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول،تهران.
ذوالفقاری، مهدی و ایمان خسروی (1395)، «تحرک بخشی به دیپلماسی دفاعی در پرتو فرصت ها و تهدیدات برنامه اقدام سازمان ملل و تاثیر آن بر امنیت نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های روابط بینالملل، دوره اول، شماره بیست و دوم، صص 127-101.
ساعد، نادر و قاسم علیدوستی (1390)، «دیپلماسی دفاعی تطبیقی و ترسیم سازواره الگوی مدیریت آن در جمهوری اسلامی ایران»، راهبرد دفاعی، دوره نهم، شماره 34، پاییز.
عسگری، محمود و حسین مینایی و مهرداد بخشنده سلامت (1392)، دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران، مرکز آموزشی و پژوهشی شهید سپهبد صیاد شیرازی، چاپ اول.
علیدوستی شهرکی، قاسم و لیلا رحمتی پور (1397)، «رابطه دیپلماسی دفاعی و سیاست خارجی (رهیافت نظری و سازوکار سیاست گذاری)»، سیاست دفاعی، شماره 102، بهار، صص 138-105.
لنون، الکساندر تی.جی (1388)، کاربرد قدرت نرم، ترجمه سید محسن روحانی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)
میرحسینی، سیدمحسن و ایرج رحیم پوراصل و فاطمه قیمی بشنو (1397)، «مولفه‌های اندیشه های دفاعی آیت الله خامنه ای (در بعد منطقه ای و بین‌المللی)»، دو فصلنامه سیاست و روابط بینالملل، سال دوم، شماره دوم، پاییز و زمستان، صص 143-121.
میرحسینی، سید محسن و ایرج رحیم پوراصل (1397)، «کشورهای شکست خورده، چالش های نوپدید دیپلماسی دفاعی؛ تهدید نظامی یا فرصت جدید»، سیاست، شماره 18، تابستان، صص 34-19
مینایی، حسین؛ حاجیانی، ابراهیم؛ دهقان بوده، حسین؛جعفرزاده پور، فروزنده (1396)، ارزیابی راهبرد دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران در وضعیت موجود، راهبرد، شماره 83، تابستان، صص 130-109.
مینائی، حسین و دیگران (1395)، «تعیین پیشران های اصلی دیپلماسی دفاعی ج.ا.ایران در سطوح منطقه ای و بین‌المللی»، آینده پژوهی دفاعی، سال اول، شماره 1، صص 26-7
مینایی، حسین؛حاجیانی، ابراهیم؛دهقان بوده، حسین؛جعفرزاده پور، فروزنده (1393)، «ارزیابی اثر فرایندهای مدیریت دانش در فعالیت های دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران»، راهبرد، شماره 70، بهار، صص 60-39.
والت، استفن، (1400)، «راهنمای تئوریک روابط بین‌الملل در جنگ اوکراین»، تارنمای اکو ایران، (تاریخ آخرین بازیابی: 02/10/1401).
https://b2n.ir/n84093
Constantinou, M., C., Kerr, P.& Sharp, P. (2016) The SAGE handbook of diplomacy, London. SAGE Publications Ltd.
Cottey, A.& Forster, A. (2004) Reshaping Defence Diplomacy: New Roles for Military Cooperation& Assistance, London, Oxford University Press.
Curran, Brian, William Durch, Jolie Wood (Oct 2003), Alternating Currents: Technology and the New Context for U.S. Foreign Policy, Henry L. Stimson Center.
Fetic Gabriel S (2014), “fields of classic diplomacy with which defence diplomacy interacts horizontally, Preventive diplomacy, coercive diplomacy”, revista academiei forţelor terestre NR. 1 (73)/2014 PP 10-16, available at: http://www.armyacademy.ro/reviste/rev1_2014/FETIC.pdf.
Mulloy, Garren (2007), "Japan’s Defense Diplomacy and Cold Peace in Asia", Asia Journal of Global Studies, 1.
Shea, Timothy (2005), “Transforming, Military Diplomacy”, Joint Forces Quarterly, Issue 38.