جنبه‌های روانی تحریم‌های اقتصادی و شرطی شدن اقتصاد ایران: دلالت‌هایی برای اقتصاد مقاومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری دانشگاه سمنان

چکیده

تحریم های اقتصادی علاوه بر آثار مستقیمی که در ایجاد محدودیت‌ها و تنگناهای اقتصادی دارد، به طور غیر مستقیم با نفوذ در لایه‌های روانی جامعه منجر به ایجاد آثار انتظاری بر اقتصاد می‌شوند و تاثیر آن کمتر از آثار مستقیم نیست. از جمله آثار روانی و انتظاری تحریم‌ها تاثیرگذاری بر بازارهای اقتصادی است؛ به طوری که تحریک انتظارات بازیگران بازار بر اساس یک عامل خارجی به مانند تحریم می‌تواند منجر به افزایش تلاطم در بازارها شده و ریسک اقتصادی را افزایش می‌دهد. مقاله حاضر به بررسی آثار روانی تحریم‌های اقتصادی بر بازار ارز به عنوان یک بازار محوری در اقتصاد ایران تکیه دارد و موضوع شرطی شدن این بازار نسبت به تحریم را مورد بررسی قرار می‌دهد. به منظور بررسی اثر جنبه‌های روانی تحریم در سطوح دهکی مختلف، روش مورد استفاده در این پژوهش رگرسیون چندکی (کوانتایل) است که با استفاده از داده‌های فصلی اقتصاد ایران از سال 1390 تا 1400 به تحلیل موضوع می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد که اثر تحریم‌ها بر نوسانات قیمت ارز معنادار و مثبت است؛ به این معنا که با افزایش بار روانی تحریم ها، همواره نوسانات بازار ارز به طور معنی‌داری افزایش یافته است و این موضوع شرطی شدن اقتصاد نسبت به مسائل خارجی را تایید می‌کند. این موضوع باعث شده که مسائل مربوط به تحریم حتی اگر در واقع اثری نیز نداشته باشد، آثار خود را در بازار ارز بگذارد و اقتصاد ایران را با ریسک بالاتری مواجه شده است. یافتن راه‌هایی برای کوچک‌سازی جنبه‌های روانی تحریم، از پیشنهادات اصلی پژوهش حاضر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mental aspects of economic sanctions and Conditionalization of the Iran's economy: Implications for resistance economy

نویسنده [English]

  • AbdolMohammad Kashian
Assistant Professor & Member of the Faculty of Economics, Management and Administrative Sciences at Semnan University
چکیده [English]

In addition to the direct effects, Economic sanctions indirectly distort the economy by influencing the psychological layers of the society, and its impact is no less than the direct effects. Among the psychological and expected effects of sanctions is the impact on economic markets; So that stimulating the expectations of market players based on an external factor such as sanctions can lead to increased turbulence in the markets and increases economic risk. This article is based on examining the psychological effects of economic sanctions on the foreign exchange market as a central market in Iran's economy and examines the issue of the conditioning of this market in relation to the sanctions. In order to investigate the effect of the psychological aspects of sanctions at different decile levels, the method used in this research is quantile regression, which analyzes the issue using seasonal data of Iran's economy from 2011 to 2021. The obtained results show that the effect of sanctions on exchange rate fluctuations is significant and positive; this means that with the increase in the psychological burden of sanctions, the fluctuations of exchange rate have always increased significantly, and this confirms the Conditionalization of the economy towards foreign issues. This issue has caused the issues related to sanctions toleave their effects on the exchange market, even if they do not actually have any effect, and Iran's economy has faced a higher risk. Finding ways to minimize the psychological aspects of sanctions is one ofthe main suggestions of the current research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • resistance economy
  • sanction
  • exchange market
  • Mental effects
  • conditional economy

Smiley face

ابونوری، اسماعیل، امیر خانعلی‌پور و جعفر عباسی. 1388. اثر اخبار بر نوسانات نرخ ارز در ایران: Arch کاربردی از خانواده، پژوهشنامه بازرگانی. 13(50)، 101-20.
برزگر، ابراهیم، بختیاری، تهمینه. (1400). رسانه، ابزار امنیتی‌کردن جمهوری اسلامی ایران براساس چهل سال اسناد کنگره آمریکا. فصلنامه آفاق امنیت، 14(51)، 127-149.
سوری، امیررضا. 1396. ابهام در سرنوشت برجام و الگوی شکل گیری انتظارات روانی بازار ارز، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
علوی رضوی، سید یحیی، شهبازی، نجفعلی، احدی، محمدحسین. (1399). واکاوی مهم ترین عوامل مؤثر بر بحران ارزی سال 1397. فصلنامه آفاق امنیت، 13(48)، 51-76.
علوی، سید یحیی، جودکی، محسن. (1400). واکاوی نقش گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در کارآمدسازی تحریم‌های یکجانبه امریکا (موردمطالعه؛ ایران). فصلنامه آفاق امنیت، 14(50)، 95-125.
کشاورز حداد، غلامرضا، اسماعیل ابونوری و طاهره جهانی. 1399. نااطمینانی درآمد نفت، تحریم‌ها و نوسانات متغیرهای اقتصاد کلان، پژوهش‌های اقتصادی ایران. 25(82)، 1-42.
کمالی دهکردی، پروانه. 1399. تحلیل اثر شوک ارزی، تحریم‌های اقتصادی و قیمت نفت بر بازار مسکن (با به‌کارگیری الگوی خود رگرسیونی برداری ساختاری Svar)، فصلنامه علمی نظریه‌های کاربردی اقتصاد. 7(4)، 27-56.
مروت، حبیب و علی فریدزاد. 1394. نقش انتظارات در شکل‌گیری نوسانات نرخ ارز،‌ پژوهش‌های اقتصادی ایران. 20(64)، 89-115.
مهرآرا، محسن و پگاه شیرمحمدی. 1398. اثر درآمدهای گردشگری بر نابرابری درآمد با رویکرد رگرسیون پانل کوانتایل (مطالعه موردی: منتخب کشورهای درحال توسعه). مطالعات مدیریت گردشگری، 14.
نفیو، ریچارد. 1399. هنر تحریم‌ها؛ نگاهی از درون میدان. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
Baldwin, David A. 1985. Economic Statecraft. Princeton: Princeton University Press.
Biglaiser G.‌،Lektzian D. (2020).The effects of economic sanctions on targeted countries’ stock markets. International Interactions .Empirical and Theoretical Research in International Relations.Volume 46‌، 2020 - Issue 4
Blanchard, Jean-Marc F., and Norwin Ripsman. 1999. “Asking the Right Questions: When Do Economic Sanctions Work Best?” Security Studies 9(1/2): 219–53.
Flavius Caba Maria‌، Radu -Cristitian‌،2020. "The impact of international economic santions on national economic. The Iran Republic Of Iran‌،" university Bucharest of Economics.
Galtung, Johann. 1967. “On the Effects of International Economic Sanctions: With Examples from the Case of Rhodesia,” World Politics 19(3): 378–416
History and Current Policy, 2nd ed., 2 vols. Washington: Institute for International Economics.
Hufbauer, Gary C., Jeffrey J. Schott, and Kimberly Ann Elliott 1990. Economic Sanctions Reconsidered:
Hufbauer, Gary C., Jeffrey J. Schott, and Kimberly Ann Elliott 1990. Economic Sanctions Reconsidered:History and Current Policy, 2nd ed., 2 vols. Washington: Institute for International Economics.
Lacy, D., & Niou, E. (2004). A Theory of Economic Sanctions and Issue Linkage: The Roles of Preferences, Information, and Threats. Journal of Politics, 66, 25-42.
Lacy, Dean and Emerson Niou. 2004. "A Theory of Economic Sanctions and Issue Linkage: The Roles of Preferences, Information, and Threats." Journal of Politics, 66, 25-42.
 Laudati D.‌،Pesaran M. H. (2021). Identifying the Effects of Sanctions on the Iranian Economy using Newspaper Coverage. arXiv:2110.09400v1 [econ.GN] 4 Oct 2021
Martin, Lisa L. 1992. Coercive Cooperation: Explaining Multilateral Economic Sanctions. Princeton: Princeton University Press.
Masters, J. (2019). What Are Economic Sanctions? Council on Foreign Relations.
Masters, Jonathan. 2019. "What Are Economic Sanctions?," www.cfr.org/: Council on Foreign Relations,
Morgan, T. Clifton. 1990. “Issue Linkage in International Crisis Bargaining.” American Journal of Political Science 34(2): 311–33.
Roger Koenker; Gilbert Bassett, Jr(1978),. Econometrica, Vol. 46, No. 1. pp. 33-50. Economic Journal, 787-816.