بررسی قوانین مربوط به «پایش پنهانی مکان‌ها» در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 نویسنده مسئول: استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه علوم قضایی، تهران، ایران

چکیده

تحقیقات مقدماتی در خصوص جرایم در برخی موارد می‌تواند چالش‌هایی به دنبال داشته باشد. از سوی دیگر پیگیری و رسیدگی اعمال مجرمانه، همواره زمانی به ‌وقوع می‌پیوندد که این اعمال کشف شده باشند و پروندة کیفری زمانی از دادگاه به دادسرا گسیل می‌شود که ادلة محکومیت جهت صدور قرار مجرمیت کفایت نماید. بسیاری از مراحل کشف ادله و تحقیقات مقدماتی طی عملیات پلیسی بدست می‌آید. این عملیات می‌تواند شامل پایش پنهانی مکان‌ها نیز باشد، آنچه مورد بحث این مقاله بود و به روش توصیفی ـ تحلیلی به آن پرداختیم؛ پایش مخفیانة اماکن به‌صورت سمعی و بصری بود. ضرورت انجام این تحقیق آن است که پایش پنهانی مکان‌ها از حیث تعرض به حقوق خصوصی افراد می‌تواند مناقشه‌برانگیز باشد. به این نوع پایش در اصطلاح حقوقی استراق سمع یا شنود گفته می‌شود. مشاهده گردید که قانون اساسی و قانون آیین دادرسی کیفری ورود غیرقانونی به اماکن را ممنوع و تفتیش و بازرسی از آن را منوط به حضور مالکان نموده‌اند. به‌عنوان نتیجه بحث می‌توان اعلام نمود این نوع از پایش در دو حالت مورد تأیید مقنن قرار گرفته است. یکی حالتی که مربوط به امنیت داخلی و خارجی کشور باشد و دیگری حالتی که مربوط به کشف جرائم موضوع بندهای الف، ب، پ و ت ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری باشد. هر چند توجه به این نکته حائز اهمیت است که مسئلة قانونیِ مطروحه در مادة 150 قانون آیین دادرسی، کنترل مخابراتی است و مسئلة پژوهش حاضر بیشتر شامل پایش مکانی می‌گردد که در حقیقت نوعی تفتیش و تحت سیطرة مادة 137 قرار می‌گیرد. لذا جهت جلوگیری از هر گونه اِعمالِ سلیقه در زمینه نقض حریم خصوصی؛ بهتر است موارد حصری که امکان پایش سمعی و بصری در آن وجود دارد؛ طی قوانین آتی صراحتاً مورد اشاره قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Legal Nature of Covert Surveillance of Places in Iranian Law

نویسندگان [English]

  • Mehdi Abduli Maryoli 1
  • Mohammad Jafar Saed 2
  • Nasser Ghasemi 3
1 Ph.D. Candidate in Criminal and Criminology, Tehran Center Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Corresponding author: Assistant Professor, Department of Criminal and Criminology, Tehran Center Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology University of Judicial Sciences, Tehran, Iran
چکیده [English]

Prosecution and prosecution of criminal acts always occur when these acts are discovered, on the other hand, the criminal case is sent from the court to the prosecutor's office when the evidence of conviction is sufficient to issue a conviction. Many stages of discovery of evidence and preliminary investigations are obtained during police operations. This operation can also include site inspections, which were discussed in this article and discussed in a descriptive-analytical manner; Covert surveillance of places was audiovisual. This type of monitoring is called eavesdropping in legal terms. It was observed that the Constitution and the Code of Criminal Procedure prohibit illegal entry into places and make its inspection and inspection conditional on the presence of individuals. However, this type of monitoring has been approved by the legislature in two ways. One is the case related to the internal and external security of the country and the other is the case related to the detection of crimes subject to paragraphs A,B,C and T of Article 302 of the Code of Criminal Procedure. However, it is important to note that the legal issue raised in Article150 of the Code of Judicial Procedure is telecommunications control, and the issue of the present study mostly involves spatial monitoring, which is in fact a kind of inspection and is controlled by Article137. Therefore, in order to prevent any exercise of taste in the field of privacy violations; Exclusive cases where audio and visual monitoring is possible; be explicitly mentioned in future laws.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Location Monitoring
  • Private Places
  • Constitution
  • The Islamic Penal Code

Smiley face

منابع
فارسی
آقابابایی، حسین (1397)، حریم خصوصی در حقوق کیفری اسلام، چاپ دوم، نشر پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، تهران.
آقایی‌نیا، حسین (1396)، جرایم علیه اشخاص (شخصیت معنوی)، چاپ هشتم، تهران، نشر میزان.
احمدلو، مونا (1393)، حریم خصوصی در فقه و حقوق ایران، تهران، مجد.
امین رعیا، حامد (1388)، بررسی تطبیقی جایگاه حقوقی شورای عالی امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران وآمریکا، به راهنمایی ناصر منصوریان، دانشگاه علامه طباطبائی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق.
بالوی، مهدی (1385)، مطالعه تطبیقی شورای عالی امنیت ملی ایران در مقایسه با سایر کشورها، به راهنمایی اردشیر امیرارجمند، دانشگاه شهید بهشتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق.
دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه، جلد 5، تهران، دانشگاه تهران.
رضایی، حمزه، (1398)، دادرسی کیفری و حریم خصوصی، نشر گیوا.
جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر (1380)، ترمینولوژی حقوق، چاپ یازدهم، تهران، انتشارات گنج دانش.
جمشیدی، سمیه (1397)، حریم خصوصی؛ قلمرو، مصادیق و تحلیل مبانی فقهی آن از منظر فقه امامیه، چاپ اول، تهران، نشر ابتکار قلم.
شکری، رضا و قادر؛ سیروس (1384)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، تهران، نشر مهاجر.
گلدوزیان، ایرج (1393)، محشای قانون مجازات اسلامی: بر مبنای قانون مصوب 1/2/1392 (به همراه مفاهیم جدید و قوانین جزایی پیشین)، چاپ سوم، تهران، مجد.
گلدوزیان، ایرج (1386)، بایسته‌های حقوق جزای عمومی (3-2-1)، چاپ پانزدهم، تهران، میزان.
معین، محمد، (1387)، فرهنگ فارسی معین، یک جلدی، تهران، انتشارات فرهنگ‌نما و آراد، چاپ نخست.
مقدسی، مهدی؛ اکبری، احسان، (1396)، جایگاه حقوقی مصوبات شورای عالی امنیت ملی در نظام حقوق اساسی ایران، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 47 شماره 4 .
میرزایی، سیدامین (1399)، حکومت و حریم خصوصی افراد، چاپ اول، نشر فانوس دنیا.
میرمحمدصادقی، حسین (1398)، جرایم علیه شخصیت معنوی اشخاص، چاپ سوم، تهران، میزان.
میرمحمدصادقی، حسین (1389)، جرایم علیه اموال و مالکیت، چاپ 31، تهران، میزان.
وبگاه‌ها
www.yasa.com
www.cmirq.ir