دولت ـ ملت‌سازی در غرب آسیا؛ارائه الگوی بومی برای غلبه بر چالش‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روابط بین‌الملل، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

2 نویسنده مسئول، عضو هیئت‌علمی گروه روابط بین‌الملل، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

3 عضو هیئت‌علمی گروه علوم سیاسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

4 کارشناسی ارشد حقوق بین الملل ،واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده

دولت ـ ملت‌سازی، روندی است که در آن یک کشور تلاش می‌کند ازطریق انباشت قدرت و توسعه ظرفیت نهادی، خودمختاری، حاکمیت و استقلال خود را کسب و حفظ کند. چنین هدفی با دستیابی به اشباع سرزمینی، همبستگی ملی و ثبات سیاسی میسر می‌شود. این روند به دلایلی در اکثر کشورهای غرب آسیا به‌صورت موفقیت‌آمیزی طی نشده و دولت و ملت بر هم منطبق نیستند. از مهم‌ترین این دلایل می‌توان به ساختگی‌بودن این کشورها و سربرآوردن آنها از قراردادهای بعد از جنگ جهانی اول اشاره کرد که این امر مشکلات و چالش‌های زیادی برای این کشورها به‌وجود آورده است. دراین‌راستا این سؤال مطرح می‌شود که روند دولت ـ ملت‌سازی در کشورهای غرب آسیا با چه چالش‌هایی روبه‌رو بوده است؟ فرضیه این است که چالش‌های داخلی و خارجی مختلفی مانند وجود شکاف‌های قومی، مذهبی و نژادی، عدم شکل‌گیری و تثبیت هویت ملی، عدم استقرار ساختارهای دموکراتیک و نیز عدم حل اختلافات سرزمینی با کشورهای همسایه و مداخله خارجی برای این کشورها به‌وجود آمده است. همچنین هیچ طرح و مدل فراگیری برای پیشبرد فرایند دولت ـ ملت‌سازی و برون‌رفت از مشکلات و بحران‌های این منطقه وجود ندارد. در این مقاله سعی شده است یک طرح تحلیلی کلی جهت تبیین فرایند و چالش‌های پیش روی روند دولت ـ ملت‌سازی در این منطقه ارائه شود. در این مسیر مقاله حاضر از نوع توصیفی ـ تبیینی بوده که به‌صورت اسنادی و با روش کتابخانه‌ای اطلاعات و داده‌ها جمع‌آوری شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Nation State Establishment in West Asia:Designing a Local Model for Overcoming the Challenges

نویسندگان [English]

  • mohammad reza forati 1
  • Afshin Zargar 2
  • MIREBRAHIM SEDDIGH 3
  • sajad tayefeh 4
1 PhD candidate at the Department of International Relations, Islamic Azad University of Karaj, Iran
2 Corresponding author, Faculty member of the Department of International Relations, Islamic Azad University, of Karaj, Iran
3 Faculty member at the Department of Political Science, Islamic Azad University of Karaj, Iran
4 Master of International Law, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
چکیده [English]

Nation-state establishment is a process wherein a country makes an attempt to gain and maintain its autonomy, sovereignty, and independence through the development of its power and institutional capacity. Such a goal can be achieved by gaining territorial saturation, national solidarity and political stability. This process has not reached a successful condition in most West Asian countries, and the governments and for some reasons, the nations do not match properly. An essential reason for these cases relates to the improper creation of these countries and their emergence from Post-World War I treaties, resulting in so many problems and challenges for these countries. The question arising here relates to the problems and challenges that nation-state building process has caused in West Asian countries. The hypothesis of this research involves the fact that various internal and external challenges such as ethnic, religious and racial variations, lack of a stable structure and solidarity of national identity, lack of democratic structures and having no resolution for territorial disputes with neighboring countries, and foreign intervention in the affaires of these countries have caused these problems. Moreover, no inclusive plan and model has been presented to accomplish the process of state-nation building and solving the problems and crises in the region. This research is aimed at providing a general analytical model for explaining the process and the challenges facing the nation-state building process in the region. This is a descriptive-explanatory research whose data are collected by reviewing the documents through library technique.

کلیدواژه‌ها [English]

  • West of Asia
  • nation-state establishment
  • political stability
  • consensus democracy

Smiley face

  • ابطحی، مصطفی و ترابی، علی‌اصغر (1396)، دولت ـ ملت‌سازی در جهان اسلام و سیاست جهانی امریکا در دوران معاصر، پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، س هفتم، ش 3.
  • امینیان، بهادر و کریمی قهرودی، مانده (1391)، استراتژی دولت-ملت‌سازی امریکا در افغانستان»، دانش سیاسی، س هشتم، ش 15.
  • پورعزت، علی‌اصغر و نجابت، انسیه (1391)، بررسی خط مشی‌های فقرزدایی و رتبه‌بندی آنها»، رفاه اجتماعی، س دوازدهم، ش 46.
  • زارعان، احمد؛ معدنی، سعید و تاج‌الدین، محمدباقر (1397)، موانع پیش ‌روی روند دولت‌سازی در عراق، تحقیقات سیاسی بین‌المللی، ش 35.
  • زارعی، بهاره؛ شاهدوستی، حسین و زینی‌وند، علی (1393)، فرصت‌ها و چالش‌های همگرایی منطقه‌ای در خلیج‌فارس، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورة 46، ش 4.
  • سازمند، بهاره و جوکار، مهدی (1395)، مجموعه امنیتی منطقه‌ای، پویش‌ها و الگوهای روابط کشورهای حوزه خلیج‌فارس، فصلنامه ژئوپلیتیک، س 12، ش 2.
  • سعادت، علی؛ بختیاری، ارشد و میکائیلی، مهدی (1391)، چالش‌های دولت و ملت‌سازی در آسیای مرکزی، رهنامه سیاست‌گذاری، س سوم، ش 2.
  • سمیعی اصفهانی، علی‌رضا و کیانی، امران (1393)، جهانی‌شدن و دولت ـ ملت‌سازی در کشورهای پسامنازعه (نمونه پژوهی عراق)، مطالعات راهبردی جهانی‌شدن، س پنجم، ش 13.
  • سیف، الله‌مراد و ملکی شهریور، مجتبی (1394)، مفهوم‌شناسی و ارزیابی فقر اقتصادی به‌عنوان زمینه‌ساز تهدید امنیت اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران، آفاق امنیت، س هشتم، ش 27.
  • سیمبر، رضا و مرادی کلارده، سجاد (1394)، تحلیل عوامل درونی گسترش جریان‌های افراطی در خاورمیانه: مطالعه موردی عراق، مجله علوم سیاسی، س بیست‌ونهم، ش 2.
  • سینایی، وحید (1395)، فرایند نا تمام دولت ـ ملت‌سازی و از رشد ماندگی؛ همگرایی منطقه‌ای در خلیج فارس، دولت‌پژوهی، س دوم، ش 5.
  • شهبازی، نجفعلی؛ صادقی، بهروز و عزیزموسوی، علی‌رضا (1390)، بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر امنیت اجتماعی، آفاق امنیت، س چهارم، ش 12.
  • شیراوند، صارم؛ عمرانی، ابوذر؛ معبودی‌نژاد، فرشته و دیده دورا، ذولفقار (1398)، تأثیر راهبرد اقتصاد مقاومتی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، پژوهش‌های راهبردی انقلاب اسلامی، س دوم، ش 6.
  • طهماسبی، فردین؛ میرزایی، خلیل و کامران، فریدون (1391)، «عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس نابرابری‌های اجتماعی و پیامدهای آنها در شهر تهران»، پژوهش‌های اجتماعی، س چهارم، ش 14.
  • عزیزی، محسن و خضری، محمد (1397)، ارتقای بعد اقتصادی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران باتأکیدبر نظریه اقتصاد مقاومتی رهبر معظم انقلاب اسلامی (مطالعه موردی نقش راهبردی مرزبان اقتصادی کشور)، رهیافت انقلاب اسلامی، س دوازدهم، ش 44.
  • قوام، عبدالعلی و زرگر، افشین (1387 الف)، دولت‌سازی، ملت‌سازی و نظریه روابط بین‌الملل چهارچوبی تحلیلی برای فهم و مطالعه جهان دولت ـ ملت‌ها، تهران: نشر آثار نفیس.
  • قوام، عبدالعلی و زرگر، افشین (1387 ب)، فهم دولت ـ ملت در نظریه‌های روابط بین‌الملل، دانشنامه حقوق و سیاست، ش 10.
  • قوام، عبدالعلی و مالمیر، مهدی (1393)، ارائه یک مدل تحلیلی برای بررسی شکاف دولت ـ ملت (الگویابی روابط بین دولت و جامعه)، پژوهشنامه علوم سیاسی، ش 37.
  • کاظمی، حجت (1396)، خیزش‌های هویتی، دولت‌های شکننده و بحران‌های ژئوپلیتیکی خاورمیانه، فصلنامه ژئوپلیتیک، س سیزدهم، ش 1.
  • لشکری، محمد (1390)، تأمین عدالت و امکان استفاده برابر افراد جامعه از فرصت‌ها براساس بهبود توزیع درآمد، راهبرد یاس، ش 25.
  • متقی، ابراهیم . سالم الغلبان، محمد (1396)، دولت‌سازی دموکراتیک و ملت‌سازی انسجام‌یافته در عراق نوین (2015 ـ 2003)، آفاق امنیت، س دهم، ش 34.
  • مفاخری، رامین (1396)، دموکراسی‌های اکثریتی و غیراکثریتی مبتنی‌بر نظریه تسهیم قدرت، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، س سیزدهم، ش 38.
  • ملایی، اعظم و ازغندی، علی‌رضا (1390)، دولت ـ ملت‌سازی ایرانی: تداوم تاریخی یا تغییرات سیاسی؟، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، ش 15.
  • مهنام، شیدا و زارع زحمتکش، صدیقه (1391)، چالش‌های اجتماعی، هویتی و ساختاری خاورمیانه (مطالعه موردی عراق)، سیاست خارجی، س بیست‌وششم، ش 4.
  • میرمعزی، حسین (1392)، اقتصاد مقاومتی و ملزومات آن باتأکیدبر دیدگاه مقام معظم رهبری، اقتصاد اسلامی، سال دوازدهم، شماره 47.
  • نبوی، سیدعبدالامیر و دری، مریم (1396)، ضعف دولت ـ ملت‌سازی در سوریه و وقوع جنگ‌های داخلی در این کشور (2011 ـ 2016)، دانش سیاسی، س سیزدهم، ش 1.