نیروی مستشاری انقلاب اسلامی و تحول در سیاست منطقه‌ای ایران 2020 ـ 2003

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس تهران و مدرس دانشگاه آزاد سبزوار، سبزوار، ایران

چکیده

در سال‌های اخیر مطرح‌شدن جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان قدرت منطقه‌ای تأثیرگذار در غرب آسیا و نمایش قدرت در عراق، سوریه، لبنان و یمن نشان‌دهنده تحول در سیاست منطقه‌ای ایران نسبت به گذشته است. این نمایش قدرت علاوه‌بر افزایش توانمندی‌های نسبی و خلاء قدرت ناشی از تحولات ژئوپولیتیکی محیط پیرامونی، مرهون کنشگری منطقه‌ای نیروهای مستشاری ایران با محوریت نیروی قدس بوده است. هدف از این پژوهش تبیین این مسئله است که نیروهای مستشاری در سیاست منطقه‌ای ایران چه نقشی ایفا کرده و اقدامات آن چگونه بر قدرت و نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران تأثیر گذاشته است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نیروی قدس به‌عنوان بازوی اجرایی نقش مهمی در جهت تحول سیاست‌های منطقه‌ای ایران ازطریق تحقق‌بخشیدن به نقش‌های سه‌گانه منطقه‌ای (رهبری، پاسداری و پشتیبانی) داشته و از طریق بهره‌گیری از نیروهای بومی مقاومت در پی گسترش نفوذ جمهوری اسلامی ایران بوده است. از این‌رو موفقیت نیروی قدس در ساماندهی یک بلوک سیاسی تحت عنوان محور مقاومت، رویارویی با داعش به‌عنوان مهمترین تهدید درون‌منطقه‌ای و جلوگیری از نفوذ و مداخله قدرت‌های فرامنطقه‌ای همچون امریکا، افزایش ضریب نفوذ و ارتقای جایگاه منطقه‌ای ایران را به‌همراه داشته است. ذکر این نکته ضروری است که روش به‌کار رفته در این نوشتار از نوع مطالعات تحلیلی ـ توصیفی و داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز نیز به روش منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی گردآوری شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Advisory Forces of the Islamic Revolution and Transformation of Iran's Regional Policy in 2003-2020

نویسنده [English]

  • Amir Hussein Vazirian
PhD in political sciences in Tarbiat Modarres University, lecturer at Islamic Azad University of Sabzvar, Iran
چکیده [English]

The emergence of the Islamic Republic of Iran as an influential regional power in the West Asia in recent years, and the demonstration of its power in Iraq, Syria, Lebanon and Yemen indicate a transformation in Iran's regional policy compared to the past. In addition to the increasing relative capabilities of the country and lack of solidarity in the geopolitical developments of the marginal regions, this show of power has occurred as a result of regional activities of the Iranian advisory forces centered on the Quds Force. This study is intended to explain the role of advisory forces in the regional policies of Iran and to explain how their activities have increased regional power and influence of the Islamic Republic of Iran. Findings indicated that the Quds Force, as practical arm of the Islamic Revolution, has played a vital role in transforming Iran's regional policies by actualization of the three regional roles (leadership, guarding and support). Quds Force has tried to expand the influence of the Islamic Republic of Iran by employing local resistance forces. In consequence, the success of the Quds Force in organizing a political bloc called the “the Axis of Resistance”, confrontation with ISIS as the most critical intra-regional threat, and inhibiting the influence and intervention of supra-regional powers such as the United States, have resulted in increasing Iran's influence and its regional position. It is worth mentioning that this is an analytical-descriptive research whose data were collected by library and internet resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • advisory forces
  • regional power
  • Quds Force
  • Axis of Resistance
  • resistance groups
  • ISIL
-      آدمی، علی و کشاورز مقدم، الهام (1394)، جایگاه مجموعه امنیتی محور مقاومت در سیاست خارجی ج.ا.ا، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال چهارم، ش19: 12 ـ 1.
-      آقایی، احمد و احمدیان، حسن (1389)، روابط ج.ا.ا و عربستان سعودی:  چالشهای بنیادین و امکانات پیش رو، فصلنامه سیاست، دوره4، ش3:20 ـ1.
-      اسدی، محمد جعفر (1398)، ماجرای دیدار 140 دقیقه‌ای پوتین با سردار سلیمانی، سایت تسنیم، قابل دسترس در:
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/04/24/
-      افتخاری، اصغر و کلانتری، فتح الله (1393)، بررسی و تبیین راهبرد تهدید در مقابل تهدید در سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست دفاعی، س22، ش88: 90 ـ 63.
-      الحمد، جواد و برغوثی، ایاد (۱۳۸۲)، سیری در اندیشه سیاسی حماس، ترجمه سید حسین موسوی، تهران: مرکز پژوهشهای علمی و استراتژیک خاورمیانه.
-      امام خامنه‌ای (مدظله)، سید علی، بیانات رهبر انقلاب: 4/7/1359؛ 5/7/1370، 29/11/1385 ،3/6/1396، 13/6/1396، 2/3/1397؛ 14/3/1398.  قابل دسترس در:
-       امام خمینی(ره)، روح الله (1385)، صحیفه نور، ج 6، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام.
-       بابایی، گل علی (۱۳۹۵)، پیغام ماهی‌ها: سرگذشت نامه سردار شهید حسین همدانی، تهران: انتشارات صاعقه.
-      -بوزان، باری (1381)، خاورمیانه: ساختاری همیشه کشمکش‌زا، ترجمه احمد صادقی، فصلنامه سیاست خارجی، س 16، ش 3: 680 ـ 633.
-      پشنگ، اردشیر و زمردی، زهرا (۱۳۹۳)، بررسی تحولات سیاسی عراق در پرتو سیاست خارجی ایران، ترکیه و عربستان، فصلنامه سیاست خارجی، دوره بیست و هشتم، ش 3: 499 ـ 477.
-      حمید، طارق (1390)، نفوذ ایران در منطقه بسیار بالا است، سایت دیپلماسی ایرانی، قابل دسترس در:  irdiplomacy.ir/fa/page/17779، ص2 ـ 1.
-       خبر آنلاین (۱۳۹۸)، مروری بر فعالیت‌های نیروی قدس سپاه و سردار سلیمانی؛ از بوسنی تا سوریه، ۱ بهمن ۱۳۹۸. قابل دسترس در:
-       خرمشاد، محمدباقر و مرادخانی، حمید (1394)، ارزیابی جایگاه منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران بر اساس الگوی سوات، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، سال نهم، شماره 33: 26 -3.
-      ذوالفقاری، مهدی و عمرانی، ابوذر (1396)، تأثیر ظهور داعش بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، س 7، ش 2: 195 ـ 169.
-      روحی دهبنه، مجید (1397)، تحلیل ژئوپولیتیکی رقابت‌های ایران و ترکیه متأثر از تحولات خاورمیانه از سال 2011 میلادی، فصلنامه ژئوپولیتیک، س 14، ش 1: 147 ـ 113.
-      زرقانی، هادی (1388)، مقایسه تطبیقی مؤلفه‌های قدرت جمهوری اسلامی ایران با کشورهای آسیای جنوب غربی، تهران: مؤسسه ابرار معاصر.
-      شوسو دوفسکی، کایکل (1391)، علت اصلی جنگ امریکا در سوریه، ترجمه مهشید الوندی، فصلنامه سیاحت غرب، سال دهم، ش 110: 62 ـ 54.
-       قادری کنگاوری، روح‌الله (۱۳۹۷)، نقش مستشاری جمهوری اسلامی ایران در تأمین امنیت منطقه‌ای، فصلنامه آفاق امنیت، س ۱۱، ش ۴۰.
-      قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر ادراک.
-       کوهن، سائول برنارد (1387)، ژئوپولیتیک نظام جهانی، ترجمه عباس کاردان، تهران: ابرار معاصر.
-      گلشنی، علیرضا و باقری، محسن (1391)، جایگاه حزب‌الله لبنان در استراتژی بازدارندگی ایران، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی شهرضا، دوره 4، ش 5: 156 ـ 123.
-      لیک، دیویید و مورگان، پاتریک (1381)، نظم های امنیتی، امنیت‌سازی در جهانی نوین، ترجمه سید جلال دهقانی فیروزآبادی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-      مشرق نیوز (۱۳۹۵)، تعداد شهدای مدافع حرم اعلام شد، ۵ اسفند ۱۳۹۵، قابل دسترس در:                                              https://www.mashreghnews.ir/news/698569
-      مرادی کلارده، سجاد و هدایتی، مهدی (1396)، راهبرد امنیت منطقه‌ای ایران در بحران امنیتی خاورمیانه: ویژگی و اهداف، فصلنامه روابط خارجی، سال نهم، ش 3: 192 ـ 163.
-       نیاکویی، امیر و مرادی کلارده، سجاد (1394)، رقابت قدرت‌های منطقه‌ای در عراق، فصلنامه روابط خارجی، سال هفتم، ش 1: 168 ـ 121.
-       وزیریان، امیرحسین، شکوری، ابوالفضل (۱۳۹۹)، تأثیر جنگ تحمیلی بر قدرت منطقه‌ای ایران:۱۳۸۰ ـ ۱۳۵۹، فصلنامه دانش سیاسی، سال ۱۶، ش۳۲.
- Abu-Amer, Adnan (2018), "What is behind the Hamas-Iran Rapprochement? Aljazeera, 26 July 2018, p.p:1-3. See: https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/hamas-iran rapprochement-180725150509789.html
- Alfoneh, Ali (2012), Esmail Qaani: the next Revolutionary Guards Quds Force commander? American Enterprise Institute, january 11, 2012. see: https://www.aei.org/research-products/report/esmail-qaani-the-next-revolutionary-guards-quds-force-commander
- Alfoneh, Ali (2013), "Iran Unveiled: How the Revolutionary Guards Is Turning Theocracy into Military Dictatorship, Washington, D.C, American Enterprise Institute.
- Alfoneh, Ali (2009), What Do Structural Changes in the Revolutionary Guards Mean?, April 10, 2009,p.p:1-5. see to: https://www.criticalthreats.org/analysis/what-do-structural-changes-in-the-revolutionary-guards-mean.
- Alfoneh, Ali (2020), who is Esmael Ghaani the New Chief Commander of Iran Qods Force, The washington institute for near east policy, January 7, 2020. see: https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/who-is-esmail-qaani-the-new-chief-commander-of-irans-qods-force
- Al Jazeera, (2016), “Reports: Iran Forms ‘Liberation Army’ to Deploy Abroad”, August 20, 2016: See:  http://www.aljazeera.com/news/2016/08/iran-raises-force-deploy-arab-states-reports-160820061102379.html.
- Bazoobandi, Sara (2014), Iran’s Regional Policy: Interests Challenges and Ambitions, Analysis, No. 275, November2014, p.p:1-7.
- Buzan, Barry & Waever, Dewide (1998), Regional and Power the structure of international security, New York: Cambridge University Press.
- Carmi, Omer (2017), "Deconstructing and Countering Iran’s threat Network", The Washington Institute for Near East Policy, October 2017, p.p:1-26. See to: https://www.washingtoninstitute.org/policyanalysis/view/ deconstructing-and-countering-irans-threat-network.
- Chmaytelli, Maher (2017), “Abadi defends role of Iranian-backed paramilitaries at meeting with Tillerson,” Reuters, October 23, p.p:1-4. See to: https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-iraq/abadi-defends-role-of-iranian-backed-paramiltaries-at-meeting-with-tillerson-idUSKBN1CS26X.
- Chulov, Martin (2011), “Qassem Suleimani:  the Iranian general secretly running’ Iraq”, Guardian, July 28, 2011, pp.1-3.
- Flemes, Daniel (2007)," Conceptualising Regional Power in International Relations: Lessons from the South African Case". GIGA Working Paper, Hamburg: GIGA German Institute of Global and Area Studies. No. 53, p.p:1-60.
- Filkins, Dexter (2013), "The Shadow Commander", New Yorker, September 30, 2013, p.p:1-7.  See to: https://www.newyorker.com/magazine/2013/09/30/the-shadow-commander.
- Fox News (2015), "Quds Force commander Soleimani visited Moscow, met Russian leaders in defiance of sanction", August 6, 2015. See: https://www.foxnews.com/exclusive-quds-force-commander-soleimani-visited-mosco
- Gray, Colin (1981), National Style in Strategy: The American Example, Vol. 6, No. 2, pp. 21-47.
- Griffiths, Martin (2008), International Releationn: The Key Concepts, London and New York: Routledge.
-   Goodarzi, Jubin (2013), "Syria and Iran: Alliance Cooperation in a Changing Regional Environment, Ortadoğu Etütleri", Volume 4, No 2, pp:1-20.
- ICSR (2017), Caliphate in Decline: An Estimate of Islamic State's Financial Fortunes, see: https://icsr.info/wp-content/uploads/2017/02/ICSR-Report-Caliphate-in-Decline-An-Estimate-of-Islamic-States-Financial-Fortunes.pdf. See: https://icsr.info/2018/05/30/caliphate-in-decline-an-estimate-of-islamic-states-financial-fortunes
- International Institute for Strategic Studies (2019), Iran’s Networks of Influence in the Middle East, November 2019. See: https://www.iiss.org/publications/strategic-dossiers/iran-dossier/iran-19-03-ch-1-tehrans-strategic-intent.
-   Katzman, Kenneth (2016), "Iran’s Foreign Policy", Congressional Research Service, June 27,2016. see:https://www.everycrsreport.com/files/20160627_R44017.
- Katzman, Kenneth (2019), The Warriors of Islam: Iran's Revolutionary, U.K: Routledge.
- Kissinger, Henry (2017),  Destroying ISIS Could Create ‘Radical Iranian Empire, Mint Press News, August 10, 2017, see : https://www.mintpressnews.com/henry-kissinger-destroying-isis-create-radical-iranian-empire/230764.
- Knights, Michael (2018) “The Houthi War Machine: From Guerrilla War to State Capture,” CTC Sentinel, Volume 11, Issue 8.
- Litvak, Meir, Landau, Emily, Kam, Ephraim (2018),"Iran A Changing Strategic Environment", Institute for National Security Studies: Memorandum No.173, March 2018, p.p:1-97.
- Mcinnis, Matthew (2016), "Iranian Deterrence Strategy and Use of Proxies",The American Enterprise Institute, November 29, 2016, p.p:1-8.
- Milani, Mohsen (2015), Iran's Game in Yemen: Why Tehran Isn't to Blame for the Civil War, Foreign Affairs, April 19, 2015, p.p:1-4. see: https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2015-04-19/irans-game-yemen
- Nada, Garrett and Mattisan Rowan (2018), “Pro-Iran Militias in Iraq,” Wilson Center, April 27, 2018, p.p:1-4.
- Nasrallah, Hassan (2016), "Hizbullah’s Money and Missiles Reach Us Directly from Iran, No Law Will Prevent This,” MEMRI TV Monitor Project (Middle East Media Research Institute, June 24, 2016), https://memri.org/tv/hassan-nasrallah-hizbullahs-money-and-missiles-reach-us-directly-iran-no-law-will-prevent/transcript.
- Osterud, Oyvind (1992)"Regional great powers", in: Iver. B. Neumann (eds), Regional Great Power in International Politics, Basingstoke: St. Martin press.1-15.
- Ostovar, Afshon (2016), Vanguard of the Imam: Religion, Politics, and Iran's Revolutionary Guards, UK: Oxford University Press.
- Phillips, Christopher (2016), The Battle for Syria: International Rivalry in the New Middle East, U.S: Yale University Press.
- Rahimi, Babak (2012), “Iran’s Declining Influence in Iraq”, Washington Quarterly, 35, No.1, p.p:25-40.
- Rajaee, Farhang (1983), Islamic Values and World View: Khomeini on Man, the State, and International Politics, New York: University Press of America.
- Riazaty, Mehran (2016), Khomeini’s Warriors: Foundation of Iran’s Regime, Its Guardians, Allies Around the World: Bloomington: Xlibris.
- Rubin, Barry, (2006), “Iran: The Rise of a Regional Power”, Middle East Review of International Affairs, Vol.5, No.10, pp: 142-151. see: http:// www. rubincenter.org/2006/09/rubin-2006-09-10.
- Ryan, Patrick (2015), “The Yemen Crisis and the Bab el-Mandeb Maritime Chokepoint”, Saudi-US Relations Information Service, Vol.1, p.p:1-3.
- Schirm, Stefan (2007),"Emerging Power Leadership in Global Governance: Assessing the Leader-Follower Nexus for Brazil and Germany ", Paper to the ECPR Joint Session Workshop: The Rise of(new) Regional Powers in Global and Regional Politics, European Consortium for Political Research: Helsinki.
- Stewart, Robert, Ingersol, Fraizer, Derrick (2012), Regional Powers and Security Orders, Routledge Publisher: London and New York.
- Tabler, Andrew (2011), "In the Lion's Den: An Eyewitness Account of Washington's Battle with Syria: Lawrence Hill Books.
- Taremi, Kamran (2014), Iranian Strategic Culture: The Impact of Ayatollah Khomeini's Interpretation of Shiite Islam, Journal of Contemporary Security Policy, Volume 35, Issue 1.
- The Soufan Groups (2015), Foreign Fighters: An Updated Assessment of the Flow of Foreign Fighters into Syria and Iraq, December 8, 2015, p.p:1-18. See:
- Uskowi, Nader (2018), Temperature Rising: Iran's Revolutionary Guards and Wars in the Middle East, U.S: Rowman & Littlefield Publishers.
- Vaisi, Morad (2020a), From Ahmad Vahidi to Ismail Ghaani. Three decades with the Quds Force, Radio Farda, January 4, 2020. see: https://www.radiofarda.com/a/structure-of-the-quds-force-of-iran/30360139.html.
- Watkins, Ali, Ryan Grim, and Akbar Shahid Ahmed (2015), “Iran Warned Houthis Against Yemen Takeover,” Huffington Post, April 20, 2015, see: http://www.huffingtonpost.com/2015/04/20/iran-houthis-yemen_n_ 7101456.html.
- Zimmt, Raz (2015), Brigadier General Hossein Hamadani, Senior Iranian Islamic Revolutionary Guards Corps Commander, Killed Near Aleppo, Syria, The Meir Amit Intelligence and Terrorism Information Center, October 13, 2015. see: https://www.terrorism-info.org.il/en/20883/
Site: