بررسی چالش‌های ژئوپولیتیک سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در جنوب آسیا (شبه قاره هند)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانش‌آموخته دکتری جغرافیای سیاسی جنوب غرب آسیا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

4 دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

مناطق ژئوپولیتیکِ پیرامونی، نقش ویژه­ای در کسب و تأمین منافع و امنیت ملی کشورها ایفا می­کند. در همین پیوند، یکی از مهم­ترین این مناطق، جنوب آسیا (شبه قاره هند) است. این منطقه در مجاورت آبهای اقیانوس هند قرار گرفته و با سه منطقه ژئوپولیتیک شرق و جنوب شرقی آسیا، آسیای مرکزی و غرب آسیا تلاقی دارد. در رابطه با ایران نیز، این منطقه از مهم­ترین مناطق ژئوپولیتیک مجاور این کشور، به­شمار می‌رود. ایران با کشور­های این منطقه دارای اشتراکات عمیق فرهنگی و تاریخی از یکسو و  منافع اقتصادی و امنیتی از سوی دیگر است. درنتیجه، آنچه در جنوب آسیا رخ می­دهد بر منافع و امنیت ملی ایران مؤثر است. مقاله پیش­رو تلاش کرده است به بررسی چالش­های اساسیِ ژئوپولیتیک این منطقه با تمرکز بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بپردازد. روش تحقیق پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی، شیوه گردآوری یافته­ها، کتابخانه­ای و میدانی، و چگونگی تجزیه و تحلیل داده­ها، ترکیبی (کمی ـ کیفی) است. یافته­های میدانی و کتابخانه­ای بیانگر این است که 15 متغیر و چالش در جنوب آسیا بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Assessment of the Geopolitical Challenges of the Islamic Republic of Iran’s Foreign Policy in South Asia (the Indian Subcontinent)

نویسندگان [English]

  • Meysam Hadipoor 1
  • Muhammad Reza Hafeznia 2
  • Hussein Karaminezhad 3
  • Mosayyef Gharabeigui 4
1 Corresponding author: PhD in geopolitics, South-West Asia, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran
2 Professor of geopolitics, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran
3 PhD candidate in International relations, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
4 PhD candidate in International relations, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Marginal geopolitical regions play a specific role in obtaining and protecting national interests and national security of countries. South Asia (the Indian Subcontinent) is one of the most significant regions of this type, which is located in line with the waters of the Indian Ocean and intersects with the three geopolitical regions of the East, Southeast Asia, Central Asia, and West Asia. With relation to Iran, this region is also a very important geopolitical marginal area. Iran benefits from deep cultural and historical as well as economic and security interests with the countries of this region. Consequently, whatever happens in South Asia affects Iran's national interests and security. This study aims at reviewing the basic geopolitical challenges of this region focusing on the foreign policy of the Islamic Republic of Iran. This is a descriptive-analytical research which follows library and field methods for collecting data, and a combined (quantitative-qualitative) method for data analysis. Field and library findings indicated that 15 variables and challenges affect the foreign policy of the Islamic Republic of Iran in South Asia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • geopolitics
  • the foreign policy of the Islamic Republic of Iran
  • South Asia
  • challenges
-  ابرار معاصر (1392) کتاب آسیا 8، تهران: ابرار معاصر.
-  ای. لیک، دیوید و پاتریک ام. مورگان (1392)، نظم­های منطقه­ای، ترجمه سیدجلال دهقانی فیروزآبادی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-  بوزان، باری (1390)، مردم، دولتها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-  جمشیدی بروجردی، محمد تقی (1372)، علل ریشه‌ای درگیری‌های مسلمانان و هندوها، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
-  حاجی یوسفی، امیرمحمد (1384)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در پرتو تحولات منطقه‌ای، تهران: مطالعات سیاسی و بین المللی.
-  حافظ‌نیا، محمدرضا (1379)، مبانی مطالعات سیاسی اجتماعی (2)، قم: سازمان حوزه‌ها و مدارس علمیه خارج از کشور.
-  حافظ‌نیا، محمدرضا (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپولیتیک، مشهد: پاپلی.
-  دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1394)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت.
-  سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (1385)، پاکستان، تهران: زیتون سبز: سهره‏‫.
-  شفیعی، نوذر (١٣٨٥‌)، نقش‌ دیوبندیسم در سیاست و حکومت پاکستان با تأکید بر جمعیت علمای اسلام، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای جهان‌ اسلام‌، سال‌ هفتم، شماره ٢٨: 92 ـ 69.
-  فاطمی‌نژاد، سیداحمد (1394)، هند و پاکستان مدیریت منازعه در پرتو تسلیحات هسته‌ای، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
-  قاسمی، محمدطیب (1379)، تحلیلی دقیق از اوضاع حوزه‌های علمیه، ترجمه صلاح‌الدین‌ شهنوازی‌، زاهدان: صدیقی.
-  کمپ، جفری و رابرت هارکاوی (1383)، جغرافیای استراتژیک خاورمیانه، ج 1، ترجمه سید مهدی حسینی متین، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-  کوهن، سال برنارد (1387)، ژئوپولیتیک نظام جهانی، ترجمه عباس کاردان، تهران: ابرار معاصر.
-  گود، آرسیدا؛ منیشا، موخرجی (1396)، روابط معاصر ایران و هند، ترجمه سیدحسین رئیس‌السادات، مشهد: پاپلی.
-  مشیرزاده، حمیرا (1389)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: سازمان مطالعات و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
-  مشیرزاده، حمیرا (1392)، نظریه سازه‌انگاری متعارف و پژوهش در روابط بین‌الملل و استلزامات پژوهشی، دو فصلنامه پژوهش سیاست نظری،شماره دوازدهم.
-  معینی علمداری؛ جهانگیر و راسخی، عبدالله (1389)، روش‌شناسی سازه‌انگاری در حوزه روابط بین‌الملل، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، شماره چهار.
-  نصیری، حسین (1392)، تعامل منطقه‌ای، ملی و جهانی، تهران: وزارت امور خارجه.
واعظی، محمود (1390)، ایران و تهدیدات ناشی از بی‌ثباتی در افغانستان‌ و پاکستان‌، کانون‌های بحران در آسیا، تهران: مرکز تحقیقات‌ استراتژیک‌
- A. Saeed, M. Anzar, H. Ahmad, A.S.S. Guftaar, F.U.B. Muhammad (2016). A comparative review of China, India and Pakistan renewable energy sectors and sharing opportunities, Renew. Sustain. Energy Rev. 57/ 216–225.
- Abbasa ,Syed Zagam, Anila Kousara, Sohail Razzaqb, Amir Saeeda, Mehboob Alamc, Anzar Mahmood (2018). Energy management in South Asia, Energy Strategy Reviews 21 / 25–34
- Abhyankar, Rajendra (2012). The Evolution and Future of India-Israel Relations, Research Paper No. 6,1-30
- Ahmad, Afroz , Ms. Najish (2017). Balochistan Movement: Why India's Policy Took a Shift Towards Balochistan Under Narendra Modi Government, International Journal of African and Asian Studies, Vol.39, 1-5
- Amin, Tahir (1993). Ethno-National Movements of Pakistan. Islamabad: Institute of Policy Studies.
- Arshad, Muhammad (2017). India-Pakistan Nuclear Equation: The Need for an Arms Control and Disarmament Regime: NDU Journal
- Babu ,Koppula Victor (2017). RELIGIOUS VIOLENCE IN INDIA WITH SPECIAL REFERENCE OF HINDU AND MUSLIM,toyo university repository for academic resources.
- Chaziza, M. (2016). China Pakistan Relationship: A Game-changer for the Middle East? Contemporary Review of the Middle East, 3(2): 1–15
- Dadwal, Shebonti Ray (2011). Can the South Asian Gas Pipeline Dilemma be Resolved through a Legal Regime?, Strategic Analysis,Vol. 35, No. 5, 757–769.
- Das, runa (2010). State, identity and representation of nuclear in securities in india and Pakistan: journal of Asian and African studies: vol45,no2
- Davies, simon j (2004). community versus deterrence: managing security and nuclear proliferation in latin American and south asia: international relation:vol18, no1
- ESMAP (2008). Potential and Prospects for Regional Energy Trade in the South Asia Region, The International Bank for Reconstruction and Development/THE WORLD BANK GROUP
- Gartzke, erik and matthew, kroenig (2009) bargaining, nuclear proliferation, and interstate dispute, journal of conflict resolution:53
- Ghosal, Debjani (2016). Strategic Hyphenation between India and Israel: The Major Areas of Cooperation and Constraints in the Post-Cold War Era, Jadavpur Journal of International Relations 20(1) 1–37
- Haider, Z. (2005). Baluchis, Beijing and Pakistan’s Gwadar port. Georgetown Journal of International Affairs, 6(1), 95–103
- Howenstein, Nicholas (2008). The Jihadi Terrain in Pakistan: An Introduction to the Sunni Jihadi Groups in Pakistan and Kashmir. Pakistan Security Research Unit (PSRU), Research Re-port 1. Bradford: PSRU
- Hu, Rui, Keping Tian (2015). A Brief Study of Sectarian Conflicts in India, International Conference on Humanities and Social Science Research,242-246
- Huda, Mirza Sadaqat (2013). Myanmar, Bangladesh and India: Prospects for Energy Co-operation,future directions international, Strategic_Analysis_Paper
- Huda, Mirza Sadaqat, Saleem H. Ali (2017). Energy diplomacy in South Asia: Beyond the security paradigm in accessing the TAPI pipeline project, Energy Research & Social Science 34 , 202–213
- Iftikhar, Muhammad Naveed, Fatima Najeeb,Sardar Mohazzam,and Shahida Arif Khan (2015). Sustainable Energy for All in South Asia: Potential,Challenges, and Solutions, A publication of the Sustainable Development Policy Institute (SDPI).
- Khan, Mohammd Shehryar (2008). Lyari Report, Friday, Feb 14.
- Kumaraswamy,P. R. (2018). India's Saudi Policy: Bridge to the Future, Publisher Springer
- Kupecz,Mickey (2012). Pakistan’s Baloch Insurgency: History, Conflict Drivers, and Regional Implications, International         AffairsReview, Volume,Xx, Number3,Spring,96-110
- Madanayaka ,S.A.K (2015). Iran – Sri Lanka Political and Diplomatic Relations from Past to Present,29-39
- Mallya, S., & Shreyas, D. (2015). Viability of India's Gas Pipeline Options: A Geopolitical Perspective (Pakistan is a Spoiler in TAPI and IPI Venture).Issue Brief, Center for Land Warfare Studies, 45.
- MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS GOVERNMENT OF NEPAL KATHMANDU, NEPAL(2015) REPORT ON NEPAL'S FOREIGN AFFAIRS(2015-2016), MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS
- Mir, Amir(2008) Fluttering Flag of Jihad. Lahore, Pakistan: Mashal Books
- Rahman, Khalid(2012)India-Iran Relations and Current Regional Dynamics:. Policy Perspectives 7.2  (Dec).
- Rubin, Barry M (2010). Guide to Islamist Movements, Volume 2 /M.E.Sharpe /December
- Sharma ,Ashok & Dov Bing (2015). India–Israel relations: the evolving partnership, Israel Affairs, Vol. 21, No. 4, 620–632
- Sikri, Rajiv (2008) THE GEOPOLITICS OF ENERGY SECURITY AND IMPLICATIONS FOR SOUTH AND SOUTHEAST ASIA,  Institute of South Asian Studies.
- Singh, Amit (2018)Conflict between Freedom of Expression and Religion in India—A Case Study. Soc. Sci., 7, 108. 2 of 16
- Singh, Kulvinder (2015). SECTARIAN CONFLICT IN PAKISTAN: ITS CAUSES AND IMPLICATIONS. JAN-FEB 2017, VOL- 4/29.p 4667-4675
- Sloan, Stephen, Sean K. Anderson (2009). Historical Dictionary of Terrorism, Scarecrow Press
-  Spider Web: The Making and Unmaking of Iran Sanctions (2013). International Crisis Group. Retrieved 23 April 2018, from https://d2071andvip0wj.cloudfront.net/138-spider-web-the-making-and-unmaking-of-iran-sanctions.pdf
- Squassoin, S (2006). US nuclear cooperation with India: Issues for Congress, Foreign Affairs.
- T. Salem, E. Kinab (2015). Analysis of building-integrated photovoltaic systems: a case study of commercial buildings under Mediterranean Climate, Procedia Eng 118 / 538 – 545.
- Zahab, Mariam Abou, and Olivier Roy (2004). Islamist Networks: The Afghan-Pakistan Connection.
- Zaman, Qasim (1998). “Sectarianism in Pakistan: The Radicalization of Shi’a and Sunni Identities” Modern Asian Studies 32 (3): 689 – 716
دوره 13، شماره 49 - شماره پیاپی 49
فصلنامه زمستان
بهمن 1399
صفحه 171-200
  • تاریخ دریافت: 12 اردیبهشت 1399
  • تاریخ بازنگری: 02 تیر 1399
  • تاریخ پذیرش: 19 شهریور 1399
  • تاریخ انتشار: 01 بهمن 1399