واکاوی عوامل نظامی امنیتی مؤثر بر آیندۀ روابط ایران و ترکیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مطالعات منطقه‌ای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران و پژوهشگر دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

روابط نظامی ـ امنیتی ایران و ترکیه هیچ­گاه هم­وزن و هم­پای روابط اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی میان دو کشور نبوده است. اما تحولات سال­های اخیر در ارتش ترکیه، کودتای نافرجام در ترکیه و پشتیبانی ایران از دولت ترکیه، به­همراه دیپلماسی فعال دفاعی ایران باعث شده است تا روند همکاری­های نظامی اندکی تغییر کند. با توجه به اینکه آهنگ پرشتاب تغییرات روابط میان کشورها و عدم نگرش و درک درست از آیندۀ روابط، موجب قرارگرفتن در جایگاه واکنش خواهد بود و نه کنش؛ پژوهش حاضر به­دنبال پاسخ به این پرسش است که کدام عوامل نظامی ـ امنیتی بر آیندۀ روابط ایران و ترکیه در افق 10 ساله تأثیرگذارند؟ این پژوهش به­لحاظ ماهیت از نوع اکتشافی، از حیث هدف کاربردی است. در این پژوهش متغیرهای نظامی ـ امنیتی مؤثر بر آیندۀ روابط دو کشور شناسایی شده، سپس بر اساس نظرات خبرگان، عوامل اثرگذار بر روابط ایران و ترکیه مشخص شده و اهمیت و عدم قطعیت آنها معین گردید. همکاری نظامی ترکیه با امریکا، همکاری نظامی ترکیه با رژیم صهیونیستی، همکاری و اختلاف در بحران امنیتی سوریه و رقابت ایران و ترکیه در ترتیبات امنیتی قفقاز عوامل کلیدی نظامی مؤثر بر آیندۀ روابط ایران و ترکیه هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the Military-Security Factors Affecting the Future of Iran-Turkey Relations

نویسندگان [English]

  • Seyed Hamzeh Safavi 1
  • Seyed Mahdi Nabavi 2
1 Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
2 Researcher, Imam Hussein Comprehensive University
چکیده [English]

Iran-Turkey military-security relations have never been equal to the economic, political and even cultural relations between the two countries. But recent developments in the Turkish military, the failed coup in Turkey and Iran''s support for the Turkish government, along with active Iranian defense diplomacy, have changed the course of military cooperation slightly. Given that the rapid pace of change in relations between countries and the lack of attitude and understanding of the future of relations will cause a reaction and not an action, the present study seeks to answer the question of which military-security factors on the future of relations. Iran and Turkey affect the 10-year horizon? This research is practical in terms of exploratory nature. In this study, military-security variables affecting the future of relations between the two countries were identified, then based on the opinions of experts, the variables affecting Iran-Turkey relations were identified and their importance and uncertainty were determined. Turkey''s military cooperation with the United States, Turkey''s military cooperation with the Zionist regime, cooperation and differences in the Syrian security crisis, and Iran-Turkey rivalry in the Caucasus security arrangements are key military factors affecting the future of Iran-Turkey relations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Turkey
  • Military-Security Relations
  • Futures Studies
-  پژوهشکدۀ امنیت ملی (1396)، تحلیل راهبردی روابط ایران و ترکیه، نمای راهبردی، سال پانزدهم، ش 39، 1 ـ 12.
-  حاجیانی، ابراهیم (1391)، مبانی اصول و روش­های آینده­پژوهی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
-  حسینی، سیده مطهره، ابراهیمی، طالب، شاه قلعه، صفی الله (1391)، عملکرد خاورمیانه­ای حزب عدالت و توسعه، فصلنامۀ مطالعات راهبردی جهان اسلام، ش 51، 129 ـ 156.
-  دهقانی فیروز آبادی، سیدجلال­ (1395)، کلیات روابط بین­الملل، تهران: مخاطب.
-  سایت تحولات جهان اسلام (1397)، قابل دسترسی در:     http://iswnews.com/17271
-  شوارتز، پیتر (1386)، هنر دور­نگری: برنامه­ریزی برای آینده در دنیای عدم قطعیت، ترجمۀ عزیز علیزاده، تهران: مؤسسۀ آموزش و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
-  صفوی، سید حمزه، نبوی، سید مهدی (1395)، رفتارشناسی ترکیه در قبال تحولات سوریه در پرتو دکترین عمق استراتژیک، فصلنامۀ سیاست دفاعی، دورۀ 24، ش 2، 119ـ 134.
-  صفوی، سید یحیی، حاتمی، حمیدرضا، مرادیان، محسن (1394)، مؤلفه­ها و شاخصه­های نظامی مؤثر بر روابط دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه، فصلنامۀ سیاست دفاعی، دورۀ 23، ش92، 95 ـ 124.
-  فلاح، رحمت الله (1398)، متغیرهای مؤثر بر روابط ایران و ترکیه، مصاحبه با نگارنده، 11 دی.
-  کوشکی، محمدصادق، نبوی، سیدمهدی (1398)، آیندۀ جبهۀ مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی، در فلسطین از نهر تا بحر: مجموعه مقالات اجتماعی سیاسی قدس و فلسطین­، قم: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، معاونت فرهنگی، پژوهشگاه مطالعات تقریبی، 577 ـ 603.
-  متقی، ابراهیم (1399)، متغیرهای مؤثر بر آیندۀ روابط ایران و ترکیه، مصاحبه با نگارنده.
-  مشیرزاده، حمیرا­ (1388)، تحول در نظریه­های روابط بین­الملل چاپ ششم. تهران: سمت
-  مظهری، علیرضا، بشارتی، محمدرضا (1393)، عضویت ترکیه در ناتو و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران،  مدیریت و پژوهش­های دفاعی، ش 76، 119 ـ 146.
-  موسوی نیا، سیدرضا (1398)، آینده­پژوهی (الگوی امتداد حال) و کاربست نظریه­های روابط بین­الملل، فصلنامۀ علمی رهیافت­های سیاسی و بین­المللی، دورۀ یازده، ش 1، 156 ـ 177.
-  نوعی اقدم، رحیم (1398)، رقابت ایران و ترکیه در سوریه، مصاحبه با نگارنده.
-  وفایی فرد، فرهاد (1398)، حضور نظامی ترکیه در شمال عراق؛ انگیزه‌ها و پیامدها، تهران: اندیشکدۀ راهبردی تبیین، قابل دسترسی در http://tabyincenter.ir/33067