تحولات جدید در روابط عربستان و رژیم صهیونیستی؛ دلایل و زمینه‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی دکترای علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

دگرگونی‌های داخلی، منطقه‌ای و جهانی در سال‌های اخیر، شرایط جدیدی را برای دولت عربستان فراهم کرده است که سیاست خارجی این کشور را به سمت صف‌بندی با کشورهای منطقه به‌ویژه نزدیکی پنهانی با رژیم صهیونیستی کشیده است. باتوجه ‌به این واقعیت، مقاله حاضر می‌کوشد با روشی قیاسی‌ ـ فرضیه‌ای و با تکیه‌ بر نظریه موازنه منافع رندال شولر در چارچوب نظری رئالیسم نئوکلاسیک به بررسی دلایل و زمینه‌های مؤثر بر شکل‌گیری این رفتار در سیاست خارجی عربستان بپردازد. یافته محوری حاصل از این پژوهش آن است که مبتنی‌بر نظریه موازنه منافع رندال شولر، ظهور نسل جدید نخبگان دولتی در عربستان (به‌‌عنوان متغیر میانجی) با اولویت‌بندی‌ها و درک خاص خود در سیاست‌گذاری، از ویژگی‌های چهار متغیر داخلی متأثر است که عبارتند از: انسجام نخبگان، اجماع نخبگان، انسجام اجتماعی و آسیب‌پذیری حکومت (به‌عنوان متغیر مستقل داخلی). در کنار این عوامل، افزایش نفود منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران همراه با تغییرات صورت‌گرفته در سیاست خارجی امریکا (به‌‌عنوان متغیر مستقل ساختاری)، زمینه عادی‌سازی روابط و ایجاد صف‌بندی این کشور با رژیم صهیونیستی (متغیر وابسته)، برای دستیابی به اهداف امنیتی و منافع متقابل را فراهم کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Great Changes in the Relation between Saudi Arabia and the Zionist Regime Reasons and Contexts

نویسندگان [English]

  • Amir Hussein N’emati 1
  • Amir Muhammad Hajiyousefi 2
1 Corresponding author: PhD candidate of political science, international relations, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Associate professor at the Department of political science and international relations, Tehran, Iran
چکیده [English]

Domestic, regional and global changes in recent years have generated new conditions for the Saudi government, which has pushed its foreign policy toward alignment with regional countries, particularly, making a close covert relation with the Zionist regime.  Given this fact, the present study is intended to investigate the reasons and the context that have caused this approach in Saudi foreign policy. This study is conducted through descriptive-analytical method using Randall Schuler's theory of balance of interests in the theoretical framework of neoclassical realism. The main finding of the research indicated that this was affected by the emergence of a new generation of government elites in Saudi Arabia, as the mediator variable, having specific priorities and perceptions in policymaking influenced by four variables of elites’ integration, elites’ consensus, social integration, and social cohesion, and the vulnerabilities of the state, as a the structural internal dependent variable. Furthermore, Iran's increasing regional influence along with changes in US foreign policy, as a structural independent variables, has normalized the relations between Saudi Arabia and the Zionist regime, the independent variable, to achieve security and the goals and to have bilateral interests.

کلیدواژه‌ها [English]

  • distinction
  • balance of interests
  • neoclassical realism
  • Saudi Arabia
  • the Zionist regime (Israel). 
آدمی، علی و همکاران (1397)، اسرائیل و عربستان سعودی: عصر جدید از همکاری دوجانبه، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال هفتم، ش 27.
آقابخشی، علی‌اکبر  (1383)، فرهنگ علوم سیاسی، تهران: نشر چاپار.
اسدی، علی‌اکبر (1391)، جنبش‌های مردمی در جهان عرب و تأثیرات آن در عربستان سعودی. کتاب خاورمیانه (9)، ویژه مسائل داخلی عربستان، تهران: ابرار معاصر.
الشهرانی، سعدبن‌علی بن‌رحمان  (1428)، مؤسسات الامن الوطنی فی المملکه العربیه السعودیه، داره الملک عبدالعزیز، المملکه العربیه السعودیه فی مائه عام، المجد العاشر؛ الریاض: الامن و الصحه.
الرشید، مداوى (1389)، چهرهجدیدامنیتدر خاورمیانه(مجموعهمقالات). ترجمه قدیر نصرى، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
حاجی یوسفی، امیرمحمد و نعمتی، امیرحسین (1398)، صف‌آرایی عربستان سعودی با اسرائیل از نگاه نظریه‌های روابط بین‌الملل، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، دوره 11، ش 40: 104 ـ 124.
دراکر، پیتر فردیناند (1386)، رونوشت پیتر دراکر، ترجمه فضل‌الله امینی، تهران: انتشارات فردا.
رحیمی، غلامعلی و حوری جعفری، حامد (1397)، تولید نفت شیل امریکا و نقش آن در بازار نفت، ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، دوره 157: 14 ـ 16.
روحی، مجید (1388)، سیاست خارجی امریکا درقبال سوریه بعد از حملات 11 سپتامبر؛ فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال شانزدهم، ش 1: 55 ـ 88.
زیبائی، مهدی (1397)، نهاد دولت در خاورمیانه عربی پس از حوادث 2011، فصلنامه دولت‌پژوهی، سال چهارم. ش 14: 37 ـ 68.
-   عمادی، سیّدرضی (1397)، ابعاد و اهداف مختلف مناسبات رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی (گذشته، حال و چشم‌انداز آن باتأکیدبر رویکردهای رسانه‏ای)، واحد پژوهش‌های کاربردی معاونت برون‌مرزی صداوسیما.
کرمی، کامران (1390)، بهار عربی و عربستان سعودی: آثار و واکنش‌ها، فصلنامه مطالعات خاورمیانه،. سال هجدهم، ش 3: 79 ـ 98.
گریفیتس، مارتین (1388)، دانشنامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان، ترجمه  علی‌رضا طیب، تهران: نشر نی.
نورعلی‌وند، یاسر (1396)، عربستان سعودی و تلاش برای موازنه‌سازی در برابر ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال بیستم، ش 1: 7 ـ 32.