آینده نفوذ انگلستان در جمهوری اسلامی ایران با رویکرد امنیتی در افق 2025

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: کارشناسی ارشد رشته مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین علیه‌السلام

2 استادیار دانشگاه جامع امام حسین علیه‌السلام

3 کارشناسی ارشد رشته مهندسی صنایع، گرایش برنامه‌ریزی و تحلیل سیستم‌ها دانشگاه آزاد اسلامی

4 کارشناسی ارشد رشته حقوق بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی

5 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

کشور ایران همواره از تجربه تلخی در مناسبات خود با انگلستان برخوردار بوده است. انگلستان هم‌زمان در سه حوزه اروپایی، انگلیسی ـ امریکایی (انگلو ـ امریکن) و انگلیسی، روابط خارجی خود را با جمهوری اسلامی ایران تنظیم می‌کند. باتوجه‌به تنش‌ها و اختلافات موجود میان ایران و امریکا در سه دهه گذشته و فقدان مناسبات دیپلماتیک رسمی میان این دو کشور و نیز اتحاد نزدیک و یا روابط ویژة امریکا و انگلیس، نقش و قدرت تأثیرگذاری حوزه انگلو ـ امریکن بر سیاست خارجی انگلستان نسبت به ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود. پژوهش حاضر از روش ترکیبی روند‌پژوهی و سناریونویسی استفاده نموده و آینده نفوذ انگلستان در جمهوری اسلامی ایران را در افق 2025 مورد نقد و ارزیابی قرار می‌دهد. بدین‌منظور، به بررسی نفوذ این کشور از زمان انقلاب اسلامی ایران در سال 1978 پرداخته و نفوذ انگلستان در ایران، اتفاقات، رویدادها و تعاملات ایران و انگلستان را در سال­های پس از آن تاکنون بررسی شده است. همچنین به بررسی نفوذ انگلستان در ایران با رویکرد امنیتی در بازه زمانی مذکور براساس محورهای اقتصادی، سیاسی، مذهبی و فرهنگی ـ اجتماعی پرداخته و آن را نقد و بررسی نموده و معنی‌داری این چهار مؤلفه با نفوذ انگلستان در ایران بررسی شد. درپایان، براساس سناریوهایی مربوط به محیط امنیتی ایران از سال 2017 تا سال 2025، چند سناریوی عمده طراحی شد که این سناریوها شامل مؤلفه­های خوشبینانه، بی‌طرفانه و بدبینانه درقالب فرصت‌ها و چالش‌های تغییر در محیط راهبردی ایران، تغییر در محیط راهبردی منطقه‌ای ایران، الگوهای مدیریت منازعه و الگوهای تعاملی که در موضوع نفوذ انگلستان در ایران وجود دارد، آمده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Future of British Influence in the Islamic Republic of Iran a Security Approach on the Horizon of 2025

نویسندگان [English]

  • Massoud Ali Husseini 1
  • Sasan Zar’e 2
  • Mahdi Ali Kazemi 3
  • Milad Gazerani 4
  • Amir Hussein Zarafati 5
1 Corresponding author: master of human resource management, Imam Hussein Comprehensive University
2 Assistant professor at Imam Hussein University
3 Master of Industrial engineering, system planning and analysis
4 Master of International law
5 Student of master’s degree in international law, Azad University, Science and Research Unit
چکیده [English]

Iran has always suffered from an unpleasant experience in its relations with the England. The United Kingdom always regulates its relations with the Islamic Republic of Iran through three approaches: European, British-American (Anglo-American), and English. Given the tensions and differences between Iran and the United States over the past three decades and the lack of formal diplomatic relations between the two countries, and due to the close and special ties between England and America, the Anglo-American influence on the England’s policy toward Iran has been considerable. This research employs a mixed method including trend analysis and scenario writing with the aim of studying the future of the British influence on the Islamic Republic of Iran on the horizon of 2025. To this end, we have studied the influence of this country since the Islamic Revolution of Iran in 1978, and the events, incidents and interactions between Iran and England in the years since then. The British influence in Iran through a security approach based on economic, political, religious and cultural-social axes in the same period were criticized and the significance of these four components was investigated. Finally, based on investigations related to Iran's security environment from 2017 to 2025, several major scenarios were designed, including optimistic, neutral and outlook in the form of opportunities and challenges to change in Iran's strategic environment, change in Iran's strategic regional environment, conflict management models and interactive patterns in terms of British influence in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • trend analysis
  • influence
  • England
  • security
  • the Islamic Republic of Iran
-  احتشامی، انوشیروان و هینه­بوش، ریموند (1390)، سیاست­ خارجی کشورهای خاورمیانه، ترجمه  رحمن قهرمان­پور و مرتضی مساح، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ اول.
-  بارز، همایون  (1365)، نظام حکومتی انگلستان، مجله سیاست خارجی، سال اول، ش 1: 95 ـ 73.
-  جعفرزاده­پور، فروزنده و دیگران (1394)، تحلیل روند بازارهای مالی در شرایط وقوع تحولات محیطی، فصلنامه آینده‌پژوهی مدیریت، سال 26، ش 105: 82 ـ 59.
-  جعفری ولدانی، اصغر (1382)، روابط خارجی ایران بعد از انقلاب اسلامی ایران، تهران: انتشارات آوای نور.
-  جعفری ولدانی، اصغر (1387)، آیندة چالش‌ها و منازعات در خاورمیانه، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ سوم.
-  جعفری ولدانی، اصغر (1387)، نقش انگلستان در تحدید مرزهای عراق و کویت به‌روایت اسناد وزارت خارجه انگلیس، فصلنامه ژئوپلتیک، سال چهارم، ش 3: 196 ـ 163.
-  حسینی متین، سیدمهدی (1387)، رویکرد و پایه‌های نظری و عملی سیاست خارجی انگلیس نسبت به جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و دوم، ش 3: 652 ـ 623.
-  خانی، محمدحسن و نوری ساری، حجت­اله (1392)، رفتارشناسی دولت انگلستان درقبال انقلاب اسلامی ایران، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال دوم، ش 7: 143 ـ 125.
-  دهشیار، حسین (1390)، الزامات بین­المللی، ملاحظات داخلی و سقوط پان‌عربیسم، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال هجدهم، ش 3: 24 ـ 5.
-  روشندل، جلیل و سیف­زاده، سید­حسین (1382)، تعارضات ساختاری در منطقه خلیج‌فارس، تهران: مرکز پژوهش­های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، چاپ دوم.
-  عباسی، علی­اصغر و دیگران (1393)، تحلیل تأثیر روند در آینده­پژوهی، سومین همایش ملی آینده­پژوهی، تهران.
-  عسکری، نرجس (1391)، جایگاه انگلستان در سیاست‌گذاری اتحادیه اروپا درقبال ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
-  فاتح‌راد، مهدی و همکاران (1393)، مختصات روش‌شناختی فرارشته آینده‌پژوهی به‌مثابه یک پارادایم یکپارچه، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، دوره 6، سال 1.
-  میرخلیلی، سیدحسین (1394)، درآمدی بر کاربردهای آینده­پژوهی در علم سیاست، فصلنامه علمی ـ تخصصی فرهنگ پژوهش، ش 24.