نقش لابی سعودی در امریکا در روند امنیتی سازی برنامه هسته‌ای ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استاد تمام، گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

2 دانشجوی دکترای روابط بین الملل، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

3 دانشجوی دکترای علوم سیاسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

در سال­های اخیر تنش­های سیاسی و امنیتی میان عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران به­میزان قابل‌ملاحظه­ای افزایش یافته است. نشانه­های چنین وضعیتی را می­توان در ارتباط با تسری‌یافتن اختلافات و چالش­ها به حوزه­های موضوعی متعدد در روابط میان دو کشور مورد توجه قرار داد. درهمین‌راستا، بخشی از جریان­سازی علیه برنامه هسته­ای ایران به­وسیلة لابی سعودی در امریکا تعقیب و سازماندهی شده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با بهره­گیری از گزاره­های نظری مکتب امنیتی کپنهاگ به بررسی و واکاوی نقش لابی سعودی در روند امنیتی­سازی برنامه هسته­ای ایران پرداخته شود. درهمین‌زمینه، پرسش اصلی مقاله حاضر این است که: نقش لابی سعودی در قبال فرایند مذاکرات هسته­ای ایران و نتایج آن با گروه 1+5 را چگونه می­توان ارزیابی نمود؟ در پاسخ، این فرضیه به سنجش گذاشته می­شود که: عربستان سعودی با بهره‌گیری از ظرفیت لابی‌گری امریکا نقش مؤثری را در برساختگی بار امنیتی برنامه هسته­ای ایران داشته و از این طریق تلاش کرده است تا مانع از تدوین، انعقاد و اجرای برجام شود. روش سنجش فرضیه در این مقاله، تحلیلی ـ توصیفی و ابزارگردآوری اطلاعات نیز کتابخانه­ای است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of the Saudi Lobbying in America in the Process of Changing Iran's Nuclear Program into a Security Issue

نویسندگان [English]

  • Reza Simbar 1
  • Saeed Pirmohammadi 2
  • Kamran Lotfi 3
1 Corresponding author: full professor at the Department of Political Science and International Relations, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran
2 PhD candidate of international relations, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran
3 PhD candidate of political science, Faculty of Social Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

Political and security tensions have augmented significantly between Saudi Arabia and the Islamic Republic of Iran in recent years. Signs of such tensions can be observed regarding the deepening of differences and challenges in various issues in the relationship between the two countries. Part of the ongoing campaign against Iran's nuclear program having been pursued by the Saudi lobby in the United States can be understood in this relation. Employing the theoretical statements of Copenhagen Security School, this research attempts to investigate the role of the Saudi lobby in the process of changing Iran's nuclear program into a security challenge. The main question of the research is: “How can we analyze the role of Saudi lobbying towards the process of Iran's nuclear negotiations with 5 + 1 group?” In response, this hypothesis is investigated: “Saudi Arabia, using its lobbying capacity in the United States, has played an effective role in overstating the security label of Iran's nuclear program and, by doing this, it has tried to prevent configuration, establishment, and implementation of JCPOA. A descriptive-analytic method has been employed for hypothesis testing and data collection has been conducted through library method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saudi lobbying
  • Copenhagen School
  • change something into a security issue
  • Saprac
  • JCPOA
ـ آقایی، سیدداود و احمدیان، حسن (1389)، روابط ایران و عربستان سعودی؛ چالش­های بنیادین و امکانات پیش ­رو، فصلنامه سیاست، 40 (3): 19 ـ 1.
ـ اسدی، علی­اکبر (1391)، رویکرد عربی به مذاکرات هسته‌ای ایران. بازیابی‌شده از: https://www.farsnews.com/news/13910210001203. (دسترسی 1396، 25آبان).
ـ افشاریان، رحیم و جوادی ­ارجمند، محمدجعفر (1397)، لابی اعراب و گسترش ایران­هراسی در سیاست خارجی امریکا، فصلنامه روابط خارجی، سال دهم، شماره 1.
ـ برزگر، کیهان (1394)، ژئوپلیتیک برجام؛ تقویت جایگاه ایران در منطقه و نظام بین­الملل، خبرگزاری مهر، شناسه خبر: 3576208.
ـ بغیری، علی و جمال‌زاده، ناصر (1392)، رقابت لابی­ها در کنگره امریکا و تحریم جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد و مجلس، شماره 75.
ـ بوزان، باری؛ ویور، الی و دوویلد، پاپ (1386)، چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت، ترجمة علیرضا طیب، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ـ پاندی، سانحی کومار و بهبودی­نژاد، قدرت (1394)، پیامدهای توافق هسته­ای بر سیاست منطقه­ای ایران، فصلنامه سیاست خارجی، 29 (3): 87 ـ 57.
ـ ترابی، قاسم (1391)، برنامه هسته­ای کشورهای عربی: الگوها و روندها، پژوهشنامه دفاع مقدس، 1 (3): 187 ـ 155.
ـ تری، جنیس. جی. (1388)، سیاست خارجی امریکا در خاورمیانه، نقش لابی­ها و گروه­های ذی­نفوذ، مترجمان ارسلان قربانی شیخ­نشین و رضا سیمبر، تهران: سمت.
ـ جاویدی، رقیه و بهروزی، غلامرضا (1396). سناریوی دهه­های آینده روابط ایران و عربستان، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین­المللی، 9 (32): 30 ـ 1.
ـ حسینی‌فرد، حبیب (1394)، ایران و عربستان؛ رقابت در بن‌بست، بی­بی­سی فارسی، بازیابی‌شده از: www.bbc.com/persian/blogs/2015/05/150517_l44. (دسترسی 1396، 20 مهر).
ـ حسینی­فرد، حبیب (1396)، خطای ایران و ایستادن فرانسه در کنار عربستان، بی­بی­سی فارسی، بازیابی‌شده از: http://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-42064840. (دسترسی 1396، 15 اسفند).
ـ حسینی ­متین، سیدمهدی (1396)، ساختار و سیاست خارجی امریکا؛ ریشه­های داخلی مخالفت با برجام، فصلنامه مطالعات سیاست خارجی تهران، 2 (5): 41 ـ 29.
ـ خلیلی، رضا (1395)، پیامدهای منطقه­ای و بین­المللی برجام؛ رویکردی استراتژیک، فصلنامه مطالعات راهبردی، 19 (72): 158 ـ 131.
ـ دورسی، جیمز (1396)، تلاش هسته­ای عربستان، ترجمه شورای راهبردی روابط خارجی، بازیابی‌شده از: http://www.scfr.ir/fa/. (دسترسی 1396، 10 بهمن).
ـ دهقانی ­فیروزآبادی، سیدجلال (1394)، اصول و مبانی روابط بین­الملل، تهران: انتشارات سمت.
ـ دهقانی ­فیروزآبادی، سیدجلال و علوی، سیدمحمدعلی (1395)، روند امنیتی­سازی فعالیت هسته­ای جمهوری اسلامی ایران توسط لابی اسرائیل در امریکا ازمنظر مکتب کپنهاگ، فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، 5 (17): 59 ـ 39.
ـ رفیعی، علی (1393)، برسازی امنیتی فعالیت هسته­ای ایران، فصلنامة سیاست جهانی، دورة 3، شمارة 4: 149 ـ 121.
ـ رنجبر، احمد (1384)، نقش لابی‌گری در فرایند قانون‌گذاری و امکان قانون‌مندکردن آن، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 49.
ـ رنجبر، احمد و مرشدی­زاد، علی  (1385)، نقش لابی‌گری در فرایند قانون‌گذاری و امکان قانون‌مندکردن آن، دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، شماره 7761.
ـ زاده­علی، مهدی و میرحسینی، فرشته (1396)، ریشه­های ایران­هراسی از نگاه افکار عمومی جهان عرب، فصلنامه سیاست خارجی، 31 (2): 182 ـ 151.
ـ سریع­القلم، محمود (1395)، نظام بین­الملل و ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه، پژوهشنامه علوم سیاسی، 12 (1):140 ـ 101.
ـ سلیمانی، فاطمه (1393)، تحلیلی بر اظهارات وزیر خارجه عربستان سعودی درمورد نقش منطقه­ای ایران، گزارش مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، ش 13954.
ـ سیمبر، رضا و نظری، کیانوش (1393)، بررسی آیپک و تأثیر آن بر سیاست خاورمیانه­ای امریکا، فصلنامه پژوهش­های روابط بین­الملل، 4 (11): 34 ـ 9.
ـ شیرخانی، محمدعلی و حقگو، جواد (1394)، واکاوی فضاسازی رسانه­ای امریکا در پرونده هسته­ای ایران، فصلنامه راهبرد، 24 (75): 22 ـ 5.
ـ صادقی، هادی (1394)، تحلیل روابط ایران و عربستان سعودی ازمنظر نظریه واقع­گرایی، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین­المللی، 7 (25): 160 ـ 129.
ـ طباره، ریاض (1389)، تشکیل لابی عربی در امریکا از رؤیا تا واقعیت، قابل دسترسی در: http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/8935/ (دسترسی 1396، 20 مهر).
ـ طباطبایی، سیدعلی (1385)، لابی یهودیان امریکا، کارگزار تحریم ایران، فصلنامه سیاست خارجی، 20 (1): 84 ـ 33.
ـ عبداله­خانی، علی (1383)، نظریه­های امنیت، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین­المللی ابرار معاصر تهران.
ـ عسکری، حمید (1395)، افول لابی سعودی، بازیابی‌شده از: (دسترسی 1396، 14 آبان).
http://press.jamejamonline.ir/newspreview/2412436294759866837.
ـ کرمی، کامران (1396)، سه هدف سعودی از اصلاح برجام، روزنامه دنیای اقتصاد، شماره خبر: ۳۳۴۱۷۳۴.
ـ متقی، افشین (1394)، واکاوی زمینه­های ناسازواری در روابط ایران و عربستان بر پایه نظریه سازه­انگاری، فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، 3 (12): 161 ـ 141.
ـ محسنی، سجاد و صالحی، علی‌رضا (1390)، اهداف امریکا از امنیتی­کردن فعالیت هسته­ای ایران، فصلنامه سیاست خارجی، 25 (3): 634 ـ 613.
ـ مشرق­نیوز (1394)، زن مورد علاقه سعودی‌ها برای ریاست­جمهوری امریکا، بازیابی‌شده از: https://www.mashreghnews.ir/news/543123. (دسترسی 1396، 12 آذر).
ـ مصلی­نژاد، عباس و صمدی، علی (1397)، سیاست‌گذاری راهبردی عربستان در روند گسترش ژئوپلیتیک بحران خاورمیانه، فصلنامه سیاست، 48 (1): 201 ـ 179.
ـ مک­دونالد، مت (1392)، برسازی، در: ویلیامز، پل.دی، درآمدی بر بررسی­های امنیت، ترجمه علی‌رضا طیب، تهران: انتشارات امیرکبیر.
ـ موسوی، محمدعلی؛ کدخدایی، الهام و شفیعی، فاطمه (1390)، مدل­سازی روند تصمیم‌گیری در سیاست خارجی ایالات‌متحده امریکا، فصلنامه روابط خارجی، سال سوم، شماره 2.
ـ موسویان، سیدحسین (1395)، ۱۱ هدف چهار لابی ضدایرانی. بازیابی‌شده از: http://www.ireconomy.ir/fa/page/26166. (دسترسی 1396، 14 شهریور).
ـ موسویان، سیدحسین و حسینی، دیاکو (1395)، منطق پیامدهای مطلوب و نامطلوب برجام، در: برجام؛ سیاست­ها، دستاوردها و الزامات؛ تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ـ ناصری، سیروس (1392)، تبدیل 1+5 به 2+5 نه مطلوب و نه شدنی است، دیپلماسی ایرانی، بازیابی‌شده از: www.irdiplomacy.ir/fa/page/1925847. (دسترسی 1396، 13 دی).
ـ نورعلی‌وند، یاسر (1396)، ­عربستان سعودی و تلاش برای موازنه‌سازی مجدد در برابر ایران، فصلنامهمطالعاتراهبردی، 20 (75): 158 ـ 133.
ـ هرسیج، حسین و فتاحی، سیداحمد (1389)، امنیت به­مثابه مفهومی وابسته و منازعه‌انگیز، فصلنامه رهیافت­های سیاسی و بین­المللی، (21): 124 ـ 89.
ـ یزدان­فام، محمود (1396)، راهبرد دولت ترامپ درمورد ایران؛ اهداف و سازوکارها، فصلنامه مطالعات راهبردی، (75): 184 ـ 179.