رفتارشناسی عربستان سعودی درقبال بحران سوریه در پرتو نظریه موازنه قدرت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ای گرایش خاورمیانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

سوریه کشوری با اهمیت ژئوپولتیک در منطقه غرب آسیاست که همواره ازنظر بلوک‌های رقیب در منطقه به‌عنوان وزنه‌ای برای تغییر موازنه قدرت محسوب شده است. مداخله کنشگران منطقه‌ای در بحران اخیر سوریه را نیز می‌توان در چارچوب تلاش این کشورها برای تغییر موازنه قدرت به نفع خود توضیح داد. عربستان سعودی از جمله کشورهایی است که از ابتدا در بحران سوریه فعال بود، اما تحت تأثیر عوامل داخلی و خارجی به‌تدریج سیاست‌های خود درقبال این بحران را تغییر داد. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و در چارچوب نظریه موازنه قدرت، درپی رفتارشناسی عربستان سعودی درقبال بحران سوریه است. یافته‌های پژوهش، تغییر رفتار ریاض درقبال بحران سوریه را در پنج مرحله تقسیم می‌کند که سیری از مدیریت بحران با هدف تغییر رفتار دمشق، دیپلماسی فعال علیه دمشق، حمایت نظامی ـ مالی ـ و سیاسی مستقیم از مخالفان، توقف حمایت از داعش و مقابله با نظام اسد و درنهایت پذیرش بقای اسد در قدرت، اما بدون حضور ایران را پشت‌سر گذاشته است. مقاله درنهایت به امکان‌سنجی هدف کنونی مبنی‌بر پذیرش بقای اسد بدون حضور ایران پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Behaviorology of Saudi Arabia in the Syrian Crisis on the Basis of the Balance of Power Theory

نویسنده [English]

  • Mahdieh Madannezhad
PhD candidate of regional studies, the Middle East, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
چکیده [English]

Syria is a geopolitically significant country in the West Asian region, regarded as a means of changing the balance of power by competing parties in the region. The intervention of regional actors in the recent Syrian crisis can also be explained in terms of their efforts to change the balance of power in their favor. Saudi Arabia was among the active countries in the Syrian crisis in the beginning but gradually changed its policies towards this crisis due to the internal and external factors. This descriptive-analytical research is aimed at identifying Saudi Arabia's behavior towards the Syrian crisis in terms of the theory of balance of power. The findings of this research reveal that Riyadh's behavior towards the Syrian crisis can be categorized in five stages including crisis management aimed at changing Damascus’ behavior, active diplomacy against Damascus, direct military, financial and political support to the oppositions, putting an end to  supporting ISIS and confronting Assad, and finally, accepting Assad's survival in power without Iranian attendance. This research explores the feasibility of the final Saudi Arabia policy of Assad's survival without Iran's attendance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • behaviorology
  • Saudi Arabia
  • Syria
  • foreign policy
  • balance of power
ـ الحسن، عمر (2012)،  دول الخلیج والأزمة السوریة: مستویات التحرک وحصیلة المواقف. مرکز الجزیره للدراسات.
ـ الحیات. مبادرة السعودیة فی «اللقاء المعجزة»: انتخابات رئاسیة سوریة بإشراف دولی. 7
 August 2015. http://www.alhayat.com/article/682417/
ـ الوطن. مراد: تبلغت رسمیاً نیة الإمارات فتح سفارتها فی دمشق. 9 دسامبر 2018. (دستیابی در دسامبر 10, 2018).                                http://alwatan.sy/archives/178198
ـ بیات، جلیل و اسلامی، محسن (1397)، ایران ـ عربستان؛ طرح الگوی تنش‌زدایی با محوریت مناقشات منطقه‌ای، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دوره 8، شماره 28: 1 ـ 19.
ـ حافظ‌نیا، محمدرضا (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپولتیک. پژوهشکده امیرکبیر.
ـ درج، حمید و امام‌جمعه‌زاده، سیدجواد (1396)، تجزیه‌وتحلیل رویکرد عربستان سعودی نسبت به تحولات سوریه، رهیافتهای سیاسی بینالمللی، دوره 8، شماره 4: 86 ـ 120.
ـ سازمند، بهاره؛ عظیمی، ابوالفضل و نظری، علی‌اکبر (1389)، نظریه موازنه قدرت والتز: نقد و بررسی کارآمدی آن در عصر حاضر، فصلنامه روابط خارجی: 251 ـ 274.
ـ نجات، سیدعلی (1393)، راهبردهای جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی درقبال بحران،  فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و هشتم، شماره 4: 631 ـ 655.
ـ یزدان‌پناه درو، کیومرث و نامداری محمدمهدی (1392)، بحران سوریه؛ باتأکیدبر رویکرد نظام غرب و راهبرد ترکیه در این کشور، دوفصلنامه مطالعات بیداری اسلامی: 101 ـ 117.