الگوی تحلیل امنیت داخلی: تبیین مؤلفه‏های اثرگذار بر امنیت داخلی در سطح کلان

نویسنده

چکیده

پژوهش حاضر با اذعان بدین امر و با تکیه بر رویکرد جامعه‏شناسی سیاسی و مطالعات کتابخانه‏ای در این زمینه، درصدد پاسخگویی به این پرسش‏هاست: مؤلفه‏های مؤثر بر امنیت داخلی چیست و نظام‏های سیاسی برای تقویت ثبات سیاسی و کاهش تهدیدهای امنیت داخلی خود چه اقداماتی را باید انجام دهند؟
این مقاله با پذیرش گفتمان ایجابی امنیت، امنیت داخلی را وضعیتی معرفی می‏کند که نظام سیاسی درصدد ایجاد اطمینان خاطر و حداکثر رضایتمندی بین شهروندان خویش است؛ از این رو آن را محصول تعامل مشترک جامعه و نظام سیاسی می‏داند. با این تفسیر، مفهوم «مشروعیت سیاسی» کلیدواژه‏ای اساسی در تبیین مؤلفه‏های اثرگذار بر امنیت داخلی است و مقاله پیش رو ضمن بیان جایگاه و نقش آن در امنیت داخلی، درصدد است با تشریح ابعاد این مفهوم در سطح تحلیل کلان، سایر مؤلفه‏های اثرگذار بر امنیت داخلی را تبیین کند. در این سطح تحلیل، مفهوم مشروعیت سیاسی دارای دو بعد نظری و عملی (ذهنی و عینی) است. در بعد نظری، به بحث توان نرم‏افزاری نظام سیاسی‏ـ ایدئولوژی سیاسی و مکانیسم‏های جامعه‏پذیری سیاسی‏ـ در تولید و بازتولید ارزش‏ها و باورهای اجتماعی متناسب با ارزش‏ها و باورهای سیاسی مد نظر توجه شده و در بعد عملی نتایج عملی نظام سیاسی و میزان فایده‏مندی آن برای مردم مورد بررسی قرار گرفته است. این بعد به بررسی نقش دو مؤلفه «کارامدی» و «پاسخگویی» در تقویت مشروعیت نظام سیاسی و در نتیجه افزایش امنیت در عرصه داخلی می‏پردازد.