طالبان و تهدیدات امنیتی علیه جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر عوامل زیست‌محیطی هیرمند (طراحی یک مدل عملگرا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین الملل، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

2 استادیار روابط بین الملل، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

3 دانشیار علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

4 استادیار علوم سیاسی، واحد اندیمشک، دانشگاه آزاد اسلامی، اندیمشک، ایران.

چکیده

با شکل‌گیری مرحلة دوم حکومت طالبان بر افغانستان درسال 2021، یکی از نخستین مساعی رهبران آن ارائة تصویری موجه، صلح طلب و بدور از هرگونه اندیشه‌ها و سیاست‌های بنیادگرایانه و تنش‌زا با کشورهای همسایه و جهان بوده است. این در حالی است که کماکان مسائل مهمی همچون حقابة آب هیرمند به موضوعی مناقشه‌انگیز در روابط در کشور مبدل شده است به نحوی که تهدیدات زیست‌محیطی ناشی از آب هیرمند به تهدیدات امنیتی بالقوه‌ای برای جمهوری اسلامی ایران مبدل شده است. هدف پژوهش حاضر، طراحی یک مدل عملگرا از تهدیدات امنیتی طالبان علیه جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر عوامل زیست محیطی هیرمند است.پژوهش حاضر، از نظر هدف، توسعه‌ای؛ از لحاظ رویکرد، کیفی و بر اساس فراترکیب انجام می‌شود.جامعة آماری پژوهش، شامل مجموعه مقالاتی است که دربازة سال‌های 1396 تا 1402 شمسی و باموضوعیت آب هیرمند، مسائل امنیتی و زیست محیطی آن به چاپ رسیده‌اند.نویسندگان با جستجو در میان پایگاه‌های علمی مطرح داخلی تعداد 46 مقاله را از میان 160 مقاله برگزیده و پس‌ از تحلیل‌ محتوای آنها، مقوله‌ها و مفاهیم استخراج شده و اولویت‌‌سنجی آنان نیز با بهره‌گیری از روش آنتروپی شانون انجام شد.براساس یافته‌های پژوهش، 28 مفهوم د قالب‌ 8 مقوله‌ شناسایی‌ و‌ در قالب دو دسته تهدیدات سیاسی- حقوقی و ژئوپلیتیکی-زیست‌محیطی دسته‌بندی شدند تهدیدات سیاسی- حقوقی به ترتیب شامل:باجگیری سیاسی، عدم پایبندی به قوانین حقوقی، افزایش تحرکات امنیتی و سیاسی نیروی‌های گریز ازمرکز و تهدیدات ژئوپلیتیکی-زیست‌محیطی شامل: تنش‌های هیدروپلیتیکی، توسعة پروژه‌های سدسازی در افغانستان، انحراف در مسیرآب هیرمند، تهدید بیش ازپیش ریزگردها واضمحلال اقتصاد و کشاورزی منطقة بلوچستان.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Taliban and Security Threats against the Islamic Republic of Iran with an Emphasis on Hirmand's Environmental Factors (Designing a Pragmatic Model)

نویسندگان [English]

  • Khaled Hazbavi 1
  • Rohollah Shahabi 2
  • Hossein Karimiafrd 3
  • Farzad Navidinia 4
1 PhD Candidate, Department of International Relations, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
2 Assistant Professor, Department of International Relations, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
3 Associate Professor, Department of Political Science, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Political Science, Andimshek Branch, Islamic Azad University, Andimshek, Iran.
چکیده [English]

This current research aims to design a pragmatic model of the security threats of the Taliban against the Islamic Republic of Iran, emphasizing the environmental factors of Hirmand. The current research is developmental in terms of its purpose; In terms of approach, it is done qualitatively and based on metacomposition. Based on this, the statistical population of the research includes a collection of articles that were published from 1392 to 1402 on the subject of Hirmand water, its security, and environmental issues. The authors selected 42 articles from among 160 articles by searching among prominent domestic scientific databases. After analyzing their content, categories and concepts were extracted and their prioritization was done using Shannon's entropy method. Based on the research findings, 28 concepts were identified in 8 categories and classified in the form of two categories of political-legal and geopolitical-environmental threats. Political-legal threats include political blackmail, non-compliance with legal laws, increased security and political movements of centrifugal forces, and geopolitical-environmental threats including hydro-political tensions, development of dam projects in Afghanistan, deviation in the Hirmand water path, the threat of Before the micro dusts and the destruction of the economy and agriculture of Baluchistan region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Security threats
  • Taliban
  • Copenhagen school
  • Environment
  • Hirmand

مراجع

ابراهیمی، نبی الله. (1401). نوسلفی گری و جهانی شدن امنیت خاورمیانه. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ابراهیمی، نبی الله و مشیرزاده، حمیرا. (1400).  تحول مفاهیم در روابط بین الملل. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
احمدی، رضا. (1399). درآمدی بر امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران. تهران: دانشگاه  امام صادق (ع).
بیلگین، پینار. (1399). امنیت منطقه‌ای در خاورمیانه. ترجمة عسگر قهرمان‌پور، تهران: ابرار معاصر.
پهلوان، الهه و کریمی‌منش، احسان. (1400). «تاثیر دیپلماسی محیط زیستی بر روی بحران آبی مناطق مرزی ایران (مطالعه موردی: حوضه آبریز هیرمند)». مطالعات علوم محیط زیست، 6(3)، 3900-3912.
حاجی یوسفی، امیرمحمد؛ طهماسبی، مریم و برزگر، کیهان.(1401) «رویکرد منازعه و همکاری در حوضه آبریز هیرمند و اروند رود». مطالعات خاورمیانه، 29(109)، 81-99.
درج، حمید. (1402). «بحران آب هیرمند و بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان». بحران پژوهی جهان اسلام، 10(2)، 135-161.
شکری، علی؛ مفتخری، حسین و حسینی، میرهادی. (1401). «مسألة تاریخی هیرمند و راهکارهای کاهش چالش‌های ناشی از آن». پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، 8(30)، 293-320.
شیهان، مایکل. (1401). امنیت بین‌الملل. ترجمة جلال دهقانی فیروز آبادی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
عالیشاهی، عبدالرضا؛ حسن‌پور، ندا و سینا، کرم. (1402). «مدل راهبردی طالبان در روند دولت سازی دوم در افغانستان». رهیافت‌های سیاسی و بین ‌المللی، 14(3)، 183-200.
عسگری، سهراب. (1402). «نقش افغانستان در تغییر وضعیت هیرمند از هیدروپلیتیک به ژئوپلیتیک». آمایش سیاسی فضا، 5(19)، 336-357.
عنایت مهری، حسینعلی و عباسی اشلقی، مجید. (1400) «بررسی تاثیرهیدروپلتیک هیرمند بر روابط سیاسی و امنیتی ایران و افغانستان 2018-2002». جامعه‌شناسی سیاسی ایران، (16)، 1029-1065.
پوررمضان، پرهام، ابراهیمی، حامد، علیپوری، احسان. (1400). ابعاد قدرت‌یابی مجدد طالبان در افغانستان از منظر امنیت و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران. جغرافیای نظامی و امنیتی، دوره 4، شماره 2، صص 5-42. لینک سایت: https://smg.ihu.ac.ir/article_208589.html.
کامیاب، محمدحسن؛ موسوی زاده، سید محمدحسین و بختیاری، حمید. (1400). «دیپلماسی آب در مرزهای رودخانه‌ای (مطالعه موردی: رودخانه مرزی هیرمند)». قلمروهای جغرافیایی قرن جدید، 1(1)، 1-17.
موسویان، حسین. (1402). ساختار جدید امنیت، صلح و همکاری در خلیج فارس. تهران: روزنه.
یورگنسن، کنود ایریک. (1402). درآمدی نو به نظریه‌های روابط بین الملل. ترجمة وحید بزرگی، تهران: جوینده.
انگلیسی
Buzan, B. (2022). The Evolution of International Security Studies. London: Cambridge University Press.
Buzan, B. (2020). From International to World Society? London: Cambridge University Press.
Christie, D. (2024). Efficient estimation of directional wave buoy spectra using a reformulated Maximum Shannon Entropy Method: Analysis and comparisons for coastal wave datasets. Applied Ocean Research, (142), 1-23.
Demirkol, A. (2023). A Perspective on Critical Security Concept and International Migration Nexus through Copenhagen School: The Quest for Societal Security. Lectio Socialis, 7 (1), 1-10.
Johnson, M., & Abdi Tabari, M. (2023). A research synthesis and meta-analysis. Journal of System, (118), 193-209.
Killion, K., Harris, J., & Duffy, V. (2023). Caregiver perceptions of snacks for young children: A thematic synthesis of qualitative research. Journal of Appetite, (188), 41-56.
King, A. (2024). The Collective Logic of (Chinese) Hegemonic Order. Journal of Security Studies, 33(1), 146-152.
Lupton, D. (2024). Threat Construction and Coercive Credibility. Journal of Security Studies, 36(2), 591-612. 
Saraiva, P. (2023). On Shannon entropy and its applications. Kuwait Journal of Science, 50(3), 194-199.
فصلنامه آفاق امنیت
دوره 17، شماره 64 - شماره پیاپی 3
پاییز 1403
مهر 1403
صفحه 169-195

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 08 شهریور 1403
  • تاریخ پذیرش: 23 دی 1403
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار