تحلیل راهبردی پیامدهای معوقه‌های بانکی بر امنیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران

بتولی, سید ابوالحسن; بیابانی, غلامحسین; جندقی قمی, محمد

تحلیل راهبردی پیامدهای معوقه‌های بانکی بر امنیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناسی ارشد علوم سیاسی و دافوس و دانشجوی دکتری، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

² دانشیار، گروه کشف جرائم، دانشگاه جامع علوم انتظامی، تهران، ایران

³ دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران.

چکیده

معوقه‌های بانکی طی سال‌های اخیر زمینه‌ساز بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی در جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند. هدف پژوهش حاضر ارائه یک تحلیل راهبردی به شیوه ABC از پیامدهای معوقه‌های بانکی بر امنیت اقتصادی کشور است. این پژوهش دارای رویکردی کیفی به شیوه تحلیل محتوا بوده و داده‌های آن به شیوه سه‌گانه (مثلث‌سازی) از بیانات، مصاحبه‌ها و گزارش‌های امام خمینی رحمه‌الله علیه، مقام معظم رهبری مدظله العالی، قوای نظام جمهوری اسلامی ایران و نخبگان سیاسی و اقتصادی کشور برای بازه زمانی 1340 تا 1402 گردآوری شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در سطح نخست، معوقه‌های بانکی با تخریب راهبردهای اقتصادی دولت، فشار اقتصادی را به عمق نظام اجتماعی کشور رسوخ می‌دهد و به اضمحلال ساختارها و ارزش‌های اجتماعی می‌انجامد. با از دست رفتن پایگاه اجتماعی حاکمیت، زمینه برای تهدید نظام سیاسی مهیا می‌شود که برآیند نهایی آن تباه شدن مشروعیت حاکمیت و ریزش امنیت ملی و بین‌المللی کشور است. چارچوب راهبردی ABC بدست آمده نشان می‌دهد که مخرب‌ترین پیامدهای معوقه‌های بانکی بر امنیت اقتصادی کشور از بی‌انضباطی‌های اقتصادی و سوء راهبری پولی دولت ناشی شده و این سطح از پیامدها، پیامدهای ثانویه‌ای بر رفاه و سرمایه اجتماعی کشور ایجاد می‌کنند که مهار آنها دشوارتر است. پیامدهای سطح سوم، که خود از سطح دوم تبیین راهبردی ریشه می‌گیرند، گسترده‌ترین و مهار نشدنی‌ترین پیامدها را بر مشروعیت حاکمیت، امنیت ملی و اقتدار بین‌المللی کشور تحمیل می‌کنند. از این‌رو، بر اساس یافته-های این پژوهش، اصلاح و منطقی‌سازی سیاست‌های اقتصادی حاکمیت بنیادین‌ترین اقدام برای مصون‌سازی امنیت اقتصادی کشور از پیامدهای معوق‌های بانکی است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.25381857.1403.17.62.8.3

موضوعات

فصلنامه آفاق امنیت

عنوان مقاله [English]

Strategic Analysis of NPLs’ Consequences on the Economic Security of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

Seyed Abolhassan Batooli ¹
Gholamhossein Biabani ²
Mohammad Jandaghi Ghomi ³

¹ MSc of Political Sciences, Dafoos, and Ph.D. Student, Higher National Defense University, Tehran, Iran

² Associate Professor, Department of Crime Detection, Comprehensive University of Police Sciences, Tehran, Iran

³ Faculty of Management and Accounting, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran.

چکیده [English]

In recent years, non-performing loans (NPLs) have brought economic, social, and security crises in the Islamic Republic of Iran. This research provides an ABC strategic analysis of the NPLs’ consequences on Iran’s economic security. This research has a qualitative content analysis method and its data is triangulated from the supreme leadership, the forces of the government, and Iranian pundits for the period from 1961 to 2023. The findings show that at the first level, the NPLs by destroying the economic strategies of the government, deeply penetrate the economic pressure into the country's social system and lead to the destruction of social structures and values. With the loss of the social base of the government, the ground is prepared for the threat of the political system, and its final result is the destruction of the legitimacy of the government and the collapse of the country's national and international security. The results show that the most destructive consequences of the NPLs come from economic indiscipline and monetary mismanagement of the government, this level of consequences has secondary consequences on the social welfare and capital that are more difficult to control. The consequences of the third level, which themselves originate from the second level, impose the most extensive and uncontrollable consequences on the legitimacy of the country's sovereignty, national security, and international authority. Therefore, reforming and rationalizing the economic policies of the government is the most fundamental act to protect the country's economic security from the consequences of the NPLs.

کلیدواژه‌ها [English]

Non-Performing Loans
Economic Security
ABC Strategic Analysis
Constitution
Islamic Republic of Iran

مراجع

ابوالحسنی محمدجواد، صمدی سعید و واعظ برزانی محمد. (1400). تعیین اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت متغیرهای کلان اقتصادی و بانکی بر حجم مطالبات معوق بانک‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران(1386-1396). فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 10(37)، 201-233.

اسماعیلی‌فر علی اصغر، مسعود غلامحسین و عمادزاده، محمدکاظم. (1398). نقدی بر قوانین حاکم بر وصول مطالبات معوق بانکی. پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، 19(12)، 41-58.

ایرنا. (1400, 09 20). انتشار فهرست بدهکاران، آغازی برای شفافیت نظام بانکی. بازیابی از ایرنا: https:/irna.ir/xjGQVM

ایرنا. (1402, 03 22). دو بانک، نصف معوقات بانکی را در اختیار دارند. بازیابی از ایرنا: https://irna.ir/xjMG5c

آخوندی، عباس. (1400). اقتصاد سیاسی ایران (جلد 1). تهران: دنیای اقتصاد.

بانک مرکزی. (1402الف, 05 01). سری زمانی شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی 100=1395 (از1315تاکنون). بازیابی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران: https://www.cbi.ir/simplelist/10807.aspx

بانک مرکزی. (1402ب, 05 01). گزیده آمارهای اقتصادی - بخش پولی و بانکی. بازیابی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران: https://www.cbi.ir/category/2692.aspx

خزلی اکبر، افتخاری اصغر و فیروزکوهی مهدی. (1401). تقویت ضریب ایدئولوژیک به مثابه عامل مقوم امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه آفاق امنیت، 15(55)، 71-95.

خنیفر، حسین؛ و مسلمی، ناهید. (1396). اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی: رویکردی نو و کاربردی (جلد 1). تهران: نگاه دانش.

خوانساری, مسعود. (1398). سراب توسعه: درباره بحران های ساختاری اقتصاد ایران: دوره 93- 97. تهران: امین الضرب.

سیف الله مراد. (1389). مفهوم شناسی امنیت اقتصادی. فصلنامه آفاق امنیت، 3(9)، 7-35.

شورای قانون اساسی. (1368). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. بازیابی از مرکز پژوهشهای مجلس: https://rc-demo.majlis.ir/fa/content/iran_constitution

عزیزی محسن، خضری محمد، کاویانی رضا و خداوردی حسن. (1397). نقش راهبردی شاخصهای امنیت اقتصادی در تقویت امنیت ملی کشور (مطالعه موردی: نقش مرزبان جمهوری اسلامی ایران). فصلنامه آفاق امنیت، 11(39)، 39-66.

کاشیان عبدالمحمد. (1401). جنبههای روانی تحریمهای اقتصادی و شرطی شدن اقتصاد ایران: دلالتهایی برای اقتصاد مقاومتی. فصلنامه آفاق امنیت، 15(56)، 109-134.

مجمع تشخیص مصلحت نظام. (1379، 12 20). سیاستهای‌ کلی‌ «امنیت‌ اقتصادی‌». بازیابی از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) - مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی: https://khl.ink/f/29281

مجمع تشخیص مصلحت نظام. (1384.03.01). ابلاغ سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی. بازیابی از پایگاه اصلاحرسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سیدعلی خامنهای (مدظلهالعالی) – مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی: https://khl.ink/f/165

مجمع تشخیص مصلحت نظام. (1402, 05 05). سیاست های کلی نظام. بازیابی از مجمع تشخیص مصلحت نظام: http://maslahat.ir/index.jsp?fkeyid=&siteid=3&pageid=402

مجمع تشخیص مصلحت نظام. (21/06/1401). ابلاغ سیاستهای کلی برنامه هفتم با اولویت پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت. دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سیدعلی خامنهای (مدظلهالعالی) – مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی: https://khl.ink/f/50920

مجمع تشخیص مصلحت نظام. (29/11/1392). ابلاغ سیاستهای کلی «اقتصاد مقاومتی». بازیابی از پایگاه اصلاحرسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سیدعلی خامنهای (مدظلهالعالی) – مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی: https://khl.ink/f/25370

مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. (1395). آسیبشناسی نظام بانکی. تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.

Anastasiou, D. (2023). Management and Resolution methods of Non-performing loans: A Review of the Literature. Crises and Uncertainty in the Economy, 187-201.

Born, B., Breuer, S., & Elstner, S. (2018). Uncertainty and the great recession. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 80(5), 951-971.

Buller, J., & Whisker, B. (2021). Inter-organisational distrust and the political economy of central bank independence in the UK. New Political Economy, 26(3), 389-405.

Chiesa, G., & Mansilla-Fernández, J. M. (2021). The dynamic effects of non-performing loans on banks’ cost of capital and lending supply in the Eurozone. Empirica, 48, 397-427.

Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2015). Research Methods, Design, and Analysis (12 ed.). Pearson.

Costantini, O. (2017). Political economy of the Stability and Growth Pact. European Journal Of Economics and Economic Policies: Intervention, 14(3), 333-350.

Drisko, J., & Maschi, T. (2015). Content Analysis. Oxford University Press.

Giammanco, M. D., Gitto, L., & Ofria, F. (2022). Government failures and non-performing loans in Asian countries. Journal of Economic Studies, (ahead-of-print).

Gould, C. C. (1990). Rethinking Democracy: Freedom and Social Co-Operation in Politics, Economy, and Society. Cambridge University Press.

Kerschner, C. (2010). Economic de-growth vs. steady-state economy. Journal of Cleaner Production, 18(6), 544-551.

Lal, D., & Myint, H. (1998). The Political Economy of Poverty, Equity and Growth: A Comparative Study. Oxford University Press.

Lambert, D. M., Stock, J. R., & Ellram, L. M. (1998). Fundamentals of Logistics Management. McGraw-Hill.

Park, C. Y., & Shin, K. (2021). COVID-19, nonperforming loans, and cross-border bank lending. Journal of Banking & Finance, 133, 106233.

Pourgerami, A. (1988). The political economy of development: A cross-national causality test of development-democracy-growth hypothesis. Public choice, 58(2), 123-141.

Rehman, R. U., Zhang, J., & Ahmad, M. I. (2016). Political system of a country and its non-performing loans: a case of emerging markets. International Journal of Business Performance Management, 17(3), 241-265.

Serrano, A. S. (2021). The impact of non-performing loans on bank lending in Europe: An empirical analysis. The North American Journal of Economics and Finance, 55, 101312.

Shih, V. (2004). Dealing with non-performing loans: Political constraints and financial policies in China. The China Quarterly, 180, 922-944.

Son, T. H., Liem, N. T., & Khuong, N. V. (2020). Corruption, nonperforming loans, and economic growth: International evidence. Cogent Business & Management, 7(1), 1735691.

Stewart, F. (2013). Development and security. In Security and Development (pp. 43-70). Routledge.

Stock, J. R., & Lambert, D. M. (2001). Strategic Logistics Management (Vol. 4). Boston, MA: McGraw-Hill/Irwin.

The World Bank. (2023, 07 01). GDP growth (annual %) - Iran, Islamic Rep. Retrieved from The World Bank: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG?locations=IR

Viswanathan, S., & Bhatnagar, R. (2005). The application of ABC analysis in production and logistics: an explanation for the apparent contradiction. International Journal of Services and Operations Management, 1(3), 257-267.

Wan, J. (2018). Non-performing loans and housing prices in China. International Review of Economics & Finance, 57, 26-42.

Winston, A. P. (1916). Chinese finance under the Republic. The Quarterly Journal of Economics, 30(4), 738-779.