تجزیه‌وتحلیل رویکرد دولت ترامپ درقبال پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

2 دانشیار روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان

چکیده

برنامه هسته­ای جمهوری اسلامی ایران یکی از موضوعات مهم در سیاست­ خارجی و امنیتی ترامپ در غرب آسیا (خاورمیانه) به‌شمار می­رود. اگرچه گمان می‌رفت رویکرد تعامل با غرب و توافقنامه هسته‌ای با گروه 1+5، موسوم به برجام، سیاست ایران­هراسی ازسوی واشنگتن را تضعیف نماید، ولی با ورود ترامپ به کاخ سفید، رویکرد تهاجمی او و افراد کابینه‌اش علیه برنامه هسته­ای ایران مجدداً در دستورکار واشنگتن قرار گرفت. دراین‌راستا، پرسش اصلی مقاله این است که دولت ترامپ درقبال پرونده هسته­ای جمهوری ­اسلامی ایران چه رویکردی را درپیش گرفته است؟ در پاسخ، این فرضیه مطرح است که ترامپ و دولتمردان امریکایی با بزرگ­نمایی و تهدیدجلوه‌دادن برنامه صلح­آمیز هسته­ای ایران برای امنیت منطقه و جهان، به بهانه اینکه ایران از آن برای ساخت بمب اتمی استفاده می­کند، با بهره‌مندی از ابزار تهدید و فشار درراستای توقف کامل فعالیت­های هسته­ای ایران گام برمی­دارند و در‌این‌راستا مقابله با توان فزایندۀ موشکی و نفوذ منطقه­ای ایران را در صدر اهداف و سیاست­های خاورمیانه­ای امریکا قرار داده­اند که این خود می‌تواند معادلات و نظم منطقه­ای را درراستای اهداف و منافع واشنگتن و متحدان منطقه­ای آن شکل بخشد و به تضعیف قدرت و نفوذ روزافزون ایران در منطقه منجر شود. یافته­های تحقیق نشان می­دهد سیاست دولت ترامپ در دستیابی به اهداف کوتاه­مدت خود مثل فروپاشی اقتصادی ـ سیاسی ایران در ظرف یک­سال و یا رفتن تهران به پای میز مذاکره با شرایط امریکا در نتیجۀ تحریم و فشار حداکثر اقتصادی، با شکست روبه­رو شده است. برای تحلیل داده­ها از روش تحلیلِ کیفی استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Trump Administration's Approach towards the Nuclear Issue of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Hamid Dorj 1
  • Mohammad Ali Basiri 2
1 M Sc. of political sciences, University of Isfahan
2 Associate Professor of International Relations, University of Isfahan
چکیده [English]

Islamic Republic of Iran’s nuclear program is a major issue in Trump's foreign and security policy in the West Asia (the Middle East). Although it was thought that the West's attitude towards the nuclear agreement of 5+1 countries’ Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) would undermine Washington's Iran-phobia policy, after Trump's entrance into the White House and his offensive measures as well as those of his cabinet members, Iran's nuclear program was again considered seriously in Washington's agenda. Hence, the main question of this study relates to the approach that Trump’s administration has taken towards the Islamic Republic of Iran's nuclear issue. In response, we hypothesize that Trump and US officials have exaggerated Iran's peaceful nuclear program to claim that it is a threat for the region and for the whole world security, resorting to the premise that Iran is using it for the construction of nuclear bombs. Making use of threatful and coercive instruments, America tries to stop the growing missile capabilities and regional influence of Iran as its main Middle East goal and policy. This, in turn, can shape regional equations and order in line with the goals and interests of Washington and its regional allies and weaken Iran's growing power and influence in the region. The findings of the study indicate that Trump administration's policy of achieving its short-term goals, such as the economic-political collapse of Iran in a year, or bringing Tehran to the negotiating table through US provisions, as a result of maximum economic sanctions and pressure, has faced failure. In this research qualitative analysis method was used for data analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Trump’s Administration
  • JCPOA
  • offensive neo-realism
  • unilateralism
ـ ابوالحسن ­شیرازی، حبیب­الله (1394)، کالبدشکافی مذاکره هسته­ای ایران و امریکا تا حصول برجام و تصویب قطعنامه 2231، فصلنامه پژوهشنامه روابط بین­الملل، دوره 8، ش 30: 56 ـ 9.
ـ ابوالفتح، امیرعلی (1397)، سه دلیل خروج ترامپ از برجام، روزنامه دنیای اقتصاد، 20 اردیبهشت ، شماره ۴۳۶۷.
ـ افضلی، توحید (1397)، خطوط جدید سیاست خارجی امریکا در دوران ترامپ،  اندیشکده راهبردی تبیین، 22 خرداد.
ـ اندیشکده راهبردی تبیین (1397)، برجام در کشاکش موافقان و مخالفان خروج امریکا، 5 اردیبهشت 1397.
ـ باقی­ مجرد، مهدی؛ وثوقی، سعید و ابراهیمی، شهروز (1396)، بررسی و تببین رابطه روسیه و امریکا براساس نظریه نئورئالیسم، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال اول، ش 3: 20 ـ 1.
ـ بصیری، محمدعلی و قاسمی، مصطفی (1385)، بررسی مواضع اتحادیه اروپا و امریکا درقبال پرونده هسته­ای ایران، فصلنامه سیاست دفاعی، سال چهاردهم، ش 54: 64 ـ 25.
ـ بیات، محسن (1396)، تجربه تحریم؛ راهبردی برای شناخت آسیب­پذیری­ها و تحقق اقتصاد مقاومتی در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد، سال 26، ش 84: 108 ـ 77.
- بیوک، محسن؛ فرجی­راد، عبدالرضا  و عزتی، عزت­الله (1397)، تبیین استراتژی ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران پس از برجام، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین­المللی، دوره 10، ش 34: 50 ـ 26.
ـ پوراحمدی، حسین و بازوبندی، علی­اکبر (1397)، تحلیل توافق هسته­ای برجام براساس استعاره بازی دوسطحی، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 7، ش 25: 120 ـ 79.
ـ پورسعید، فرزاد و شاپوری، مهدی (1397)، دولت ترامپ و شوروی­سازی جمهوری­اسلامی ایران؛ چرایی و چگونگی، فصلنامه مطالعات­راهبردی،  سال 21، ش 3: 101 ـ 57.
ـ حاجی­مینه، رحمت و صالحی، اکرم (1397)، تجزیه‌وتحلیل دو گفتمان متعارض اروپا و امریکا درقبال برجام، پژوهش­های روابط بین­الملل، دوره هشتم، ش 27: 244 ـ 215.
ـ جعفری، علی­اکبر و جانباز، دیان (1395)، تنوع گفتمانی در سیاست ­خارجی جمهوری اسلامی ایران و وجوه دیپلماسی نوین هسته‌ای، فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، سال چهارم، ش 46: 120 ـ 93.
ـ دارینی، علی­اکبر (1398)، راهبرد ایران در فناوری غنی­سازی اورانیوم: دلایل و پیامدها، فصلنامهمطالعات­ راهبردیسیاست‌گذاریعمومی، دوره 9، ش 30: 191 ـ 175.
ـ درج، حمید و آقائی، سیدداود (1396)، جایگاه راهبردی یمن در سیاست ­خارجی و امنیتی ترامپ، فصلنامهمطالعاتروابطبین­الملل، سال دهم، ش 40: 68 ـ 39.
ـ درج، حمید و یزدانی، عنایت­الله (1398)، تحلیل استراتژی ایالات متحده­ امریکا درقبال جنبش مردمی بحرین، رهیافت­های سیاسی و بین المللی، دوره 10، ش 58: 58 ـ 34.
ـ دلیری، جواد (1396)، بررسی شاخص­های برندسازی شخصی و سیاسی ترامپ و بازنمایی رسانه­ای آن باتأکیدبر رقابت­های انتخاباتی 2016 ایالات­متحده، فصلنامه رسانه، سال 28، ش 2: 51 ـ 25.
ـ سلیمان­زاده، سعید؛ امیدی، علی و یزدانی، عنایت­الله (1397)، تحلیل سازه­انگارانه ایران‌هراسی در سیاست­ خارجی امریکا در دوران پسابرجام، پژوهش­های راهبردی سیاست، سال ششم، ش 54: 124 ـ  95.
ـ سیمبر، رضا؛ رحمدل، رضا و فلاح، مهسا (1395)، معمای امنیتی پرونده هسته­ای ایران ازمنظر نئوواقعگرایی، فصلنامهمطالعاتروابطبین­الملل، سال نهم، ش 36:  87 ـ 106.      
ـ طباطبایی، سیدمحمد و ذوالقدرنیا، حسین (1397)، دیپلماسی هسته­ای ایران و اروپا و تأثیر آن بر امنیت بین­الملل باتأکیدبر خروج امریکا از برجام، فصلنامهآفاقامنیت، سال یازدهم، ش 39: 133 ـ 103.
ـ علی­تبار، محمدباقر، نیاکوئی، سیدامیر و متقی، ابراهیم (1397)، ترامپ و راهبرد خاورمیانه­ای امریکا باتأکیدبر بحران سوریه؛ گسست یا تداوم، فصلنامه سیاست­جهانی، دوره هفتم، شماره دوم: 202 ـ 173.
ـ محمدزاده ابراهیمی، فرزاد؛ ملکی، محمدرضا و وثوقی، سعید (1396)، دونالد ترامپ و میراث سیاست واقع­گرایانه اوباما در خاورمیانه، فصلنامه سیاست­جهانی، دوره ششم، ش 2: 153 ـ 123.
ـ مفیدی ­احمدی، حسین (1379)،  برجام و کنش‌های دیپلماتیک ایران در مواجهه با اروپا، خبرگزاری دانشجویان ایران، ۱۹ تیر ۱۳۹۷، قابل بازیابی در:
https://www.isna.ir/news/97041910440/
ـ  میرحسینی، سیدمحسن و عسکری امیرحسین (1395)، برگزیت و امنیت جمهوری­اسلامی ایران، نخستین کنگره بین­المللی جامع علوم سیاسی ایران: 12 ـ 1.
ـ نوریان، اردشیر (1388)، منازعه و همکاری در روابط بین­الملل: نقش قدرت در حفظ صلح و امنیت جهانی، فصلنامه سیاست  خارجی، سال بیست­و­سوم، ش 1: 261 ـ 223.