منازعة سیاسی و امنیت در اندیشة سیاسی امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکتری اندیشة سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

سبقة تاریخی مفهوم منازعة سیاسی در علوم سیاسی و بروز عملی آن در ساخت سیاسی-اجتماعی در قالب مقوم ثبات یا محرک ناامنی جمهوری اسلامی ایران، فرصتی برای تأمل بدیع دربارة منازعة سیاسی در جمهوری اسلامی ایران و امنیت ملی فراهم آورده است. ازاینرو نویسنده تلاش کرده است ضمن مروری بر مبانی نظری و پیشینة موضوع در منابع معتبر و جدید، از دریچة ساختار اندیشة اسلامی و دیدگاه تعاملی در مطالعات منازعة سیاسی به‌مثابه الگوی تحلیلی پژوهش، منازعة سیاسی را مطالعه و تحلیل کند. در این نوشتار به «شیوة تحلیل پسینی»، به تحلیل محتوای بنیادین این مفهوم در آثار و بیانات حضرت امام خمینی(ره) پرداخته می‌شود. همچنین این نوشتار با تکیه بر فهم ساختار اندیشة سیاسی، به بازشناسی بازیگران، انواع، عوامل، پیامدها و راهکارهای مواجهه با منازعات سیاسی متناظر امنیت میپردازد. یافتههای تحقیق، نشاندهندة پذیرش مفهوم منازعة سیاسی به‌مثابه «تقابل خواسته‌ها و منافع و طرد و بیرون‌گذاری عناصر و دیگر بازیگران مرتبط با آن خواسته یا منفعت در عرصه و سطح واقعی و روانی» است که متأثر از ارکان بینشی، گرایشی، رفتاری، ارتباطی، گفتاری و نهادی و با محوریت سه عامل ارتباطی، گفتاری و نهادی می‌باشد که خود را به‌صورت منازعة کارآمد و سازنده یا ناکارآمد و مخرب امنیت نمایان می‌سازد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Political Conflict and Security in Imam Khomeini's Political Thought

نویسندگان [English]

  • mohammad bagher khoramshad 1
  • mostafa yaghini pour 2
1 Professor of Political Science, Allameh Tabatabai University
2 PhD student of political thought at Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

The historical depth of the concept of political conflict in the political sciences and its practical implications for social-political construction in the form of stability or instigator of insecurity of the Islamic Republic of Iran has provided an opportunity for a fresh reflection on the political conflict in the Islamic Republic of Iran and national security. Therefore, the author has attempted to study and analyze the political conflict by reviewing the theoretical and background of the subject in credible and new sources, through the structure of Islamic thought and the interactive perspective in the study of political conflict as an analytical model of research. In this article, the "posterior analysis method" analyzes the fundamental content of this concept in the works and expressions of Imam Khomeini. This article also recognizes the actors, types, factors, consequences, and solutions to the corresponding security political conflicts by understanding the structure of political thought. The findings of the study indicate the acceptance of the concept of political conflict as "the confrontation of desires and interests and the rejection and extraction of elements and other actors related to that desire or interest in the real and psychological realm and level" influenced by the foundational, attitudinal, behavioral, communicative, spoken elements. And institutional and central are the three communicative, spoken, and institutional factors that manifest themselves as efficient, productive or inefficient and destructive security conflicts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conflict
  • Political Conflict
  • Security
  • Imam Khomeini
  • Interactive Perspective
  • Qualitative Content Analysis
برزگر، ابراهیم (1388). روانشناسی سیاسی، تهران، سمت.
افتخاری، اصغر (1392). مفهومشناسی سیاسی در اندیشة امام خمینی ره، تهران، دانشگاه امام صادق ع.
گولدنر، آلوین (1390). بحران جامعهشناسی غرب، ترجمة فریده ممتاز، تهران، شرکت سهامی انتشار.
دورکیم، امیل (1381). دربارة تقسیم کار اجتماعی، ترجمة باقر پرهام، تهران، نشر مرکز.
لینکلیتر، آندرو (1385). صلح لیبرالى، ترجمة علیرضا طیب، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
وینسنت، اندرو (1371). نظریه‌های دولت، ترجمة حسین بشیریه، تهران، نشر نی.
مگی، براین (1389). مردان اندیشه، ترجمة عزت‌الله فولادوند، تهران، طرح نو.
اسپریگنز، توماس (1389). فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمة فرهنگ رجایی، تهران، نشر آگه.
موفه، شانتال (1391). دربارة امر سیاسی، ترجمة منصور انصاری، تهران، رخداد نو.
ـــــــــــ (1392). بازگشت به امر سیاسی. ترجمة عارف اقوامی مقدم، تهران، رخداد نو.
بشیریه، حسین (1374). دولت عقل: ده گفتار در فلسفه و جامعهشناسی سیاسی، تهران، نشر علوم نوین.
ـــــــــــــ (1378). جامعة مدنی و توسعة سیاسی در ایران، تهران، نشر علوم نوین.
دیهیمی، خشایار (1385). فرهنگ اندیشه‌های سیاسی، تهران، نشر نی.
بیتهام، دیوید (1392). ماکس وبر و نظریه سیاست مدرن، ترجمة هادی نوری، تهران، ققنوس.
کلینتون، دیوید (1379). دو رویة منفعت ملی، ترجمة اصغر افتخاری، تهران، پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
لاین، دیوید (1392). پسامدرنیته، ترجمة محمدرضا تاجیک، تهران، نشر بقعه.
ماندل، رابرت (1377). چهرة متغیر امنیت ملی، پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
لیوتار، ژان فرانسوا (1380)، وضعیت پسامدرن، ترجمة حسینعلی نوذری، تهران، گام نو.
جیمز ای. گودبای (1382). تعارض‌های منطقهای، ترجمة محمدرضا سعیدآبادی، تهران، انتشارات پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
کریپندورف، کلوس (1391). تحلیل محتوا مبانی روششناسی، ترجمة هوشنگ نایبی، تهران، نشر نی.
نش، کیت (1380). جامعهشناسی سیاسی معاصر، ترجمة محمدتقی دلفروز، تهران، نشر کویر.
سوگانامى، هیدمى (1375). برررسى انتقادى رویکرد صلح از طریق قانون، ترجمة وحید بزرگى، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهى.
معین، محمد (1382). فرهنگ فارسی معین، تهران، امیرکبیر.
دوورژه، موریس (بهار 1376). اصول علم سیاست، ترجمة ابوالفضل قاضی شریعتپناهی، تهران، نشر دادگستر.
ـــــــــــــــ (1362). روش‌هاى علوم اجتماعى، ترجمة خسرو اسدى، تهران، انتشارات سپهر.
موسوی خمینی، سیدروح‌الله (1378). صحیفة امام، تهران، مرکز حفظ و نشر آثار امام، ج 5، 8، 10، 13، 14، 16، 20، 21.
ــــــــــــــــــــــــــ (1370). ولایت فقیه: حکومت اسلامی، قم، انتشارات آزادی.
کیا، منوچهر (1373). تئوری‌های مدیریت و مدل‌های سازمانی، تهران، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
مکارم شیرازی، ناصر (1386). برگزیدة تفسیر نمونه، تنظیم احمدعلی بابایی، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
فوزی، یحیی (1384). اندیشة سیاسی امام خمینی ره، تهران، نشر معارف.
کرایب، یان (1393). نظریه‌های اجتماعی مدرن از پارسونز تا ‌هابرماس، ترجمة عباس مخبر، تهران.
مقالات
افتخاری، اصغر (1382). «امنیت ملی در اندیشه و عمل امام خمینی(ره)»، فصلنامة پژوهشی اندیشة انقلاب اسلامی، ش 6.
افتخاری، اصغر و نجف لک‌زایی (تابستان 1385). «امنیت در اسلام»، فصلنامة علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، ش 34.
برزگر، ابراهیم (پاییز و زمستان 1389). «ساختار فهم اندیشة سیاسی اسلام»، دوفصلنامة دانش سیاسی، ش 12.
فیرحی، داوود (1378). «مشکلات روش‌شناختی ورود به اندیشة سیاسی امام خمینی ره»، دانشنامة حضور، ش 28.
شیرزاد، حسن (1376). فرایند یک‌پارچه‌سازی اراضی و کاربرد تئوری بنیادین، پایاننامة کارشناسی ارشد، با راهنمایی عزت کرمی، دانشگاه شیراز.
عیوضی، محمدرحیم. «جهانی شدن و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامة اندیشة انقلاب اسلامی، ش 6.
اسلامی، علیرضا (بهار 1385). «امنیت در قرآن»، فصلنامة علوم سیاسی باقرالعلوم، ش 33.
بامداد صوفی، جهانیار (بهار 1384). «تحلیلی محتوا با استفاده از نظریة بنیادین»، فصلنامة مدیریت صنعتی، ش 8.
ایوبی، محمد و محمد محمودی (تابستان 1381). «معضل امنیت ملی در جهان سوم»، مطالعات راهبردی، ش 16.
خرمشاد، محمدباقر (1388). «جامعهشناسی سیاسی»، متن تکمیلی دورة کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.