نشانه‌شناسی نفوذ در سیاست خارجی ایران (با تأکید بر دهة 1390)

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

مفهوم نفوذ در ادبیات سیاسی و راهبردی ایران مربوط به شرایطی است که نشانه‌هایی از استحالة خزنده در الگوی رفتاری کارگزاران اجرایی و مقامات سیاسی شکل گرفته است. دهة نود «پروژة نفوذ» محور اصلی کنش قدرت‌های بزرگ برای اثرگذاری بر روندهای سیاسی و سیاست خارجی ایران بوده است. در فرایند اثربخشی مفهوم نفوذ در سیاست خارجی، ایستارهای بوروکراتیک و مبتنی بر سازش جای‌گزین ایستارهای انقلابی می‌شود. طبیعی است که فرایندهایی همانند کارگزاران بوروکراتیک و سیاست‌های عملگرایانه نیز جای‌گزین سیاست و کارگزاران انقلابی می‌شود. به‌طور کلی نفوذ در عصر «شبکه‌های اجتماعی» و «فضای مجازی»، براساس نشانه‌های هنجاری شکل گرفته است و هرگونه هنجارسازی می‌تواند آثار و پیامدهای خاص خود را در سیاست خارجی امنیتی ایجاد کند. نشانه‌های نفوذ شکل‌گیری فرایندی است که نیروهای گریزازمرکز در دو جهت ایفای نقش می‌کنند: گروه اول را باید سوژه‌هایی دانست که تحت تأثیر محیط بیرونی در جهت ایجاد تضادهای هنجاری در ساختار سیاسی ایران قرار می‌گیرند؛ گروه دوم مربوط به نیروهایی است که در فضای تضاد ساختاری بر ضرورت‌های کنش بوروکراتیک به مفهوم سازش سیاسی و بین‌المللی تأکید دارند. در این مقاله، هر نیرو یا کارگزاری که زمینه‌ساز ترمیدور باشد، به‌عنوان نماد و نشانة نفوذ تلقی می‌شود. پرسش مقاله به این امر اشاره دارد که «نشانه‌ها، کارگزاران و فرایندهای نفوذ در جهت تغییر نقش ملی سیاست خارجی ایران شامل چه نشانه‌هایی است؟» فرضیة مقاله به این موضوع اشاره دارد که «تضادهای ایستاری کارگزاران کنش بوروکراتیک و انقلابی هدف‌محوری زمینه‌ساز ترمیدور و به‌عنوان نماد نفوذ در سیاست خارجی ایران شمرده می‌شود.» تبیین مقاله براساس روش‌شناسی «استیون لوکس» در قالب «بعد سوم قدرت» به مفهوم اغوا و فریب انجام می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Semiotics of Influence on Iranian Foreign Policy (with Emphasis on the 1990s)

نویسندگان [English]

  • ebrahim mottaghi 1
  • hassan amini 2
1 Professor, University of Tehran
2 PhD student of Higher National Defense University
چکیده [English]

The notion of influence in Iranian political and strategic literature is related to conditions that show signs of a creeping upturn in the behavioral patterns of executives and political officials. The nineties of the "project of influence" were at the heart of the great powers' action to influence Iranian political and foreign policy trends. In the process of influencing the notion of influence in foreign policy, bureaucratic and compromise-based approaches replace the revolutionary ones. It is natural that processes such as bureaucratic brokers and pragmatic policies also replace revolutionary brokers. In general, infiltration in the era of "social networks" and "cyberspace" is shaped by normative signs, and any kind of normalization can have its own implications and consequences in foreign security policy. Signs of influence are a process that forces the centrifugal forces to act in two directions: the first group must consider the entities that are affected by the external environment to create normative contradictions in Iran's political structure; The necessities of bureaucratic action emphasize the concept of political and international compromise. In this article, any force or agency that underlies the termidor is regarded as a symbol of influence. The question in the paper is that "What are the signs, agents, and processes of influence to change the national role of Iran's foreign policy?" It is a symbol of influence in Iranian foreign policy. ”The article is based on Steven Lux's methodology of“ third dimension of power ”in the sense of seduction and deception.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Semiotics of Influence
  • Iranian Foreign Policy
  • Thermidor
  • Revolutionary Norms
  • Bureaucratic Norms
ارگانسکی، کی. (1355). سیاست جهان، ترجمة حسین فرهودی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
فولر، گراهام (1373). قبلة عالم: ژئوپلیتیک ایران، ترجمة عباس مخبر، تهران، نشر مرکز.
کاستلز، مانوئل (1380). عصر اطلاعات: قدرت هویت، ترجمة علی پایا و محمدرضا چاووشیان، تهران، نشر نو.
کاظمی، سیداصغر (1370). دیپلماسی نوین در عصر دگرگونی روابط بین‌الملل، تهران، نشر فرهنگ اسلامی.
کاگلی، چارلز و اوجین وتیکف (1382). سیاست خارجی امریکا: الگو و روند، ترجمة اصغر دستمالچی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
کالاهان، کریستوفر (1386). چهرة متغیر سیاست خارجی، ترجمة محمود یزدان‌فام، تهران، پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
کالینز، جان (1383). استراتژی بزرگ، اصول و رویه‌ها، ترجمة کوروش بایندر، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
کدی، نیکی و مارک گازیوروسکی (1379). نه شرقی، نه غربی، ترجمة ابراهیم متقی و الهه کولایی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
کرین، بنیتون (1363). کالبدشکافی چهار انقلاب، ترجمة محسن ثلاثی، تهران، نشر نو.
کلاوسون، پاتریک (1378). تحریم‌های امریکا علیه ایران، ترجمة حسین محمدی‌نجم، تهران، دانشکدة فرماندهی و ستاد.
کلر، بریر و پیر بلانشه (1358). ایران: انقلاب بهنام خدا، ترجمة قاسم صفوی، تهران، سحاب کتاب.
کوپچان، چارلز (1383). پایان عصر امریکا، ترجمة گروه مترجمان، تهران، بنیاد فرهنگی غرب‏شناسی.
گادسون، روی (1384). اطلاعات امریکا بر سر دوراهی، ترجمة معاونت پژوهش دانشکدة امام باقر ع، تهران، انتشارات دانشکدة امام باقر ع.
گلشن‌پژوه، محمود (1387). جمهوری اسلامی و دیپلماسی عمومی، تهران، معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
متقی، ابراهیم (1387). رویارویی اسلام و غرب معاصر، تهران، مرکز غرب‌شناسی.
مجردی، سعید (اسفند 1384). «بررسی پیامدهای گسترش اینترنت بر امنیت اجتماعی»، ماهنامة اطلاعات راهبردی، س 3، ش 34.
مرادی، حجت‌الله (1388). قدرت و جنگ نرم از نظریه تا عمل، تهران، نشر ساقی.
میلسن، ژان و همکاران (1388). دیپلماسی عمومی نوین: قدرت نرم در روابط بین‌الملل، ترجمة رضا کلهر و محسن روحانی، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق ع.
نائینی، محمد (1389). مفهوم و ابعاد تهدید نرم در مطالعات امنیتی مندرج در قدرت و جنگ نرم، تهران، نشر ساقی.
نای، جوزف (1387). قدرت نرم، ترجمة محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق ع.
هالستی، کی. جی. (1374). مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل، ترجمة مسعود مستقیمی و بهرام طارم‌سری، تهران، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی-بین‌المللی وزارت امور خارجه.
یزدان‌فام، محمود (1389). «چارچوبی نظری برای تجزیه‌وتحلیل سیاست خارجی امریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران»، در: غرایاق زندی و دیگران، تهران، پژوهشکدة مطالعات راهبردی.