نفوذشناسی در عصر نرم‌افزارگرایی با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران

نویسنده

استادیار و عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام

چکیده

کاربرد و اعمال نفوذ در زندگی سیاسی و روابط بین‌الملل از سابقة دیرینه‌ای برخوردار است، اما طرح نظریة نرم‌افزارگرایی، گفتمانی تازه را شکل داده که در چهارچوب آن، مفهوم راهبردی نفوذ و شیوه‌های اعمال آن مورد بازخوانی، بازسازی و بازتولید واقع شده و درنتیجه چهرة جدیدی از نفوذ را شکل داده که نسبت به گذشته به‌مراتب تأثیرگذارتر و مؤثرتر در تغییر رفتار و ساختار است. این چهرة جدید نفوذ، معارضة امریکا با جمهوری اسلامی ایران را وارد پارادایم جدیدی کرده است. ازاین‌رو، هدف اصلی این پژوهش، شناخت ماهیت نفوذ در عصر نرم‌افزارگرایی با تأکید بر فاز جدید حملات نرم دشمن در سپهر سیاسی جمهوری اسلامی ایران است. برای دستیابی به این هدف، از روش توصیفی-تحلیلی بهره گرفته شد و جمع‌آوری داده‌ها نیز براساس اسناد و مدارک علمی بوده است. براساس تحولات بنیادین قدرت در عصر رواج گفتمان نرم، نفوذ سنتی قابلیت توضیح معارضة دشمن برضد جمهوری اسلامی ایران را ندارد. در این عصر نفوذ از سخت به نرم، و از مضیق به موسع و از بسیط به مرکب و از ساده به پیچیده توسعه یافته است و دولت‌ها شاهد الگوهای جدیدی از نفوذ نظیر نفوذ تقرب پایه، اغواگرایانه، جاذبه‌محور و هویت‌سازند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Influence in Software Age with Emphasis on Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • syamak bagheri chokami
Assistant Professor and Faculty Member of Imam Sadegh Institute of Islamic Sciences
چکیده [English]

The use and influence of political life and international relations has a long history, but the theory of software development has formed a new discourse in which the strategic concept of influence and its practices are reconsidered, reconstructed and reproduced, resulting in a new face. It has shaped the influence that is far more effective and effective in changing behavior and structure than ever before. This new form of influence has introduced a new paradigm of US conflict with the Islamic Republic of Iran. Therefore, the main purpose of this research is to understand the nature of infiltration in the software age with emphasis on the new phase of enemy soft attacks in the political sphere of the Islamic Republic of Iran. To achieve this goal, a descriptive-analytical method was used and data collection was based on scientific documents. Given the fundamental changes in power in the era of soft discourse, traditional influence cannot explain the enemy's opposition to the Islamic Republic of Iran. In this age, penetration has developed from hard to soft, from narrow to broad, from very complex to simple to complex, and governments are witnessing new patterns of influence such as basic, seductive, gravitational, and identity-based influence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Infiltration
  • software
  • speech infiltration
  • epistemic infiltration
  • behavioral infiltration
  • soft and productive power
قرآن کریم.
بیانات رهبر معظم انقلاب، دسترس در: پایگاه اینترنتی www.khamenei.ir.
آل کاشف‌الغطاء، هادی (1370). مستدرک نهج‌البلاغه، بیروت، مکتبة الأندلس.
ابوالحمد، عبدالحمید (1365). مبانی علم سیاست، تهران، توس.
احمدوند، محمدولی (بهار و تابستان 1388). «پروسة تغییر فکری-فرهنگی پارادایم سنت»، کتاب نقد، ش 50-51.
استوتر و ویلز (پاییز 1388). «در جنگ با استعاره؛ رسانه‌ها، تبلیغات و نژادگرایی در جنگ علیه ترور»، ترجمة احمدی فاطمی‌نژاد، فصلنامة عملیات روانی، ش 23.
افتخاری، اصغر (پاییز 1385). «قدرت نرم و انقلاب اسلامی»، فصلنامة مطالعات بسیج، ش 32.
ــــــــــــــ (1387). «چهرة قدرت؛ گذار از سخت به نرم‌افزارگرایی»، در: قدرت نرم ابرارهای موفقیت در سیاست بین‌الملل، ترجمة سیدمحسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
ــــــــــــــ (1391). الگوی جنگ روانی غرب علیه جمهوری اسلامی ایران: رویکرد فرهنگی، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
ــــــــــــــ (1391). تهدید نرم: رویکرد اسلامی، تهران، پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ــــــــــــــ (1391). «جنگ نرم: رویکرد فرهنگی»، در: جنگ نرم فرهنگی؛ درآمدی بر نسبت امنیت و فرهنگ، تهران، دانشگاه امام صادق علیه السلام.
ــــــــــــــ (1390). «جنگ نرم در عرصه‌های نوین دفاع»، در: مجموعه مقالات جنگ نرم عرصة دفاع ملی ابعاد نظری و کاربردی، تهران، دانشگاه امام صادق علیه السلام.
آقابخشی، علی‌اکبر و مینو افشاری‌راد (1386). فرهنگ علوم سیاسی، تهران، چاپار.
بوفر، آندره (1366). استراتژی اقدام، ترجمة مسعود محمدی، تهران، وزارت امور خارجه و دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
باقری چوکامی، سیامک (1395). موج چهارم جنگ نرم، قم، پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام.
بجورکمن، جی. دبلیو. (اسفند 1380). ترجمة مرتضی مرتضوی و کیومرث مکانی، تحول اداری، ش 34.
برمن، ادوارد (1380). کنترل فرهنگ، ترجمة حمید الماسی، تهران، نشر نی.
تافلر، آلوین (1389). موج سوم، ترجمة شهین‌دخت، تهران، فرهنگ نشر نو.
جوادی آملی، آیت‌الله (5/9/1395). «فضای مجازی، مجازی نیست»، دسترس در: http://www.tabnak.ir.
حسینی، حسین (1390). ارتباط اقناعی: از آموزه‌ای عملی تا یافته‌های علمی، تهران، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
دال، رابرد و بروس استاین بریکنر (1392). تحلیل سیاسی مدرن، ترجمة حمیرا مشیرزاده، تهران، فرهنگ رجا.
درستانی، مریم و مهدی روحانی (پاییز 1393). «پدیده‌های جدید فضای مجازی در ایران از دیدگاه کارشناسان ارتباطات»، مطالعات رسانه‌ای، ش 26.
دهقانی فیرورآبادی، سیدجلال (1395). «مفهوم‌شناسی نفوذ»، در: درآمدی بر تبیین مفهومی و مصداقی نفوذ، به کوشش حسین محمدی‌سیرت و سیدمهدی موسوی‌نیا، تهران، دانشگاه امام حسین (ع).
سجادپور، سیدمحمدکاظم و موسی‌الرضـا وحیدی (زمستان 1390). «دیپلماسـی عمـومی نـوین؛ چهارچوب مفهـومی و عملیاتی»، سیاست، دورة 41، ش 4.
سیددهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (بهار 1390). «فناوری‌های قدرت در جنگ نرم»، فصلنامة مطالعات راهبردی، ش 51.
شولسکی، آبرام (1387). نبرد بی‌صدا؛ درک دنیای اطلاعات، تهران، دانشکدة امام باقر (ع).
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1393ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسة اسماعیلیان.
عالم، عبدالرحمن (1373). بنیاد علم سیاست، تهران، نشر نی.
عاملی، سعیدرضا (1383). «جهانی شدن‌ها: مفاهیم و نظریه‌ها»، ارغنون، دورة 10، ش 24.
ــــــــــــــــ (۱۳۸۹). مطالعات انتقادی استعمار مجازی امریکا، تهران، امیرکبیر.
ــــــــــــــــ (آبان 1388). خردنامة ویژة پایداری، ش 62.
ــــــــــــــــ (1388). شبکه‌های علمی مجازی، تهران، پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
عبداله‌خانی، علی (1385). رویکردها و طرح‌های امریکایی دربارة ایران، تهران، مؤسسة فرهنگی-مطالعاتی ابرار معاصر.
عصاره، علیرضا (تابستان 1391). «جهانی شدن و تدوین برنامة درسی ملی ایران»، فصلنامة مطالعات برنامة درسی، ش 25.
نای، جوزف (1387). قدرت نرم؛ ابزارهای موفقیت در سیاست بین‌الملل، ترجمة سیدمحسن روحانی و مهدی ذوالفقار، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
ـــــــــــ (14/4/1393). «فضای سایبر کلید قدرت در قرن ۲۱ خواهد بود»، دسترس در: http://www.tebyan.net.
کاستلز، مانوئل (1389). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ: ظهور جامعة شبکه‌ای، ترجمة احد علیقلیان و افشین خاکباز، تهران، طرح نو.
گیدنز، آنتونی (1377). جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نی،
لی و دیگران (تابستان 1392). تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی (فیسبوک) بر هویت اجتماعی، ترجمة حبیب صبوری خسروشاهی و نسرین آذرگون.
متقی، ابرهیم (تابستان 1388). «مدیریت جنگ نرم در فضای عدم تعادل»، فصلنامة مطالعات بسیج، ش 43.
مرادیان، محسن (1388). تهدید و امنیت: تعاریف و مفاهیم، تهران، مرکز آموزشی و پژوهشی شهید سپهبد صیاد شیرازی.
مطهری، مرتضی (1386). مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، تهران، صدرا.
ــــــــــــــ (1371). فطرت، تهران، صدرا.
ــــــــــــــ (1377). فلسفة اخلاق، تهران، صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۸۰). تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ج 12.
نوابخش، فرزاد و فاروق کریمی (بهار 1388). «واکاوی مفهوم قدرت در نظریات میشل فوکو»، فصلنامة مطالعات سیاسی، ش 3.
هالستی، کی. جی. (1373). مبانی سیاست بین‌الملل، ترجمة بهرام مستقیمی و مسعود طارم‌سری، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
هدایتخواه، ستار (۱۳۷۷). تهاجم فرهنگی، تهران، انتشارات معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش
وحیدی، موسی‌الرضا (زمستان 1386). «فراتکنولوژی و تحول مفهوم قدرت در روابط بین‌الملل»، فصلنامة مطالعات راهبردی، ش 38.