راهبردهای دفاع اقتصادی از منظر قصص پیامبران الهی (بررسی موردی: قصص پیامبر اکرم(ص)، حضرت یوسف(ع) و حضرت شعیب(ع))

نویسندگان

1 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

دفاع اقتصادی یکی از نیازهای اصلی جامعه اسلامی است که قرآن کریم، به‌ عنوان معجزه جاودانه دین اسلام، در پاسخگویی به این نیاز، بی‏اعتنا نیست. پیامبران الهی در طول دوران رسالت خویش، با انواع تهدیدهای اقتصادی از داخل و خارج جامعه مواجه بودند و در قرآن کریم به قصص برخی از ایشان اشاره ‌شده است. در این مقاله با بهره‌گیری از روش تدبر داستان‏محور در قرآن کریم، به سیره پیامبر اکرم(ص) در مقابله با تهدید نظامی‏ـ اقتصادی احزاب، سیره حضرت یوسف(ع) در مدیریت بحران اقتصادی خشک‌سالی در مصر و نیز سیره حضرت شعیب(ع) در مقابله با فساد اقتصادی کم‌فروشی و آسیب‌پذیری اقتصادی قوم خویش، به ‌عنوان مصادیقی از راهبردهای دفاع اقتصادی در قرآن کریم، پرداخته ‌شده است. در نهایت با بررسی قصص پیامبران الهی در قرآن کریم، دفاع اقتصادی را می‌توان به سه نوع تقسیم‌بندی کرد: دفاع اقتصادی در برابر تهدیدهای داخلی، دفاع اقتصادی در برابر تهدیدهای خارجی (از بیرون مرزها) و دفاع اقتصادی در برابر تهدیدهای طبیعی. بر همین اساس به سه نوع راهبرد سلبی (کنترل و بازدارنده)، ایجابی (سازمان‏دهنده) و راهبرد فرهنگ‌سازی اقتصادی، به‌ عنوان راهبردهای دفاع اقتصادی در قصص پیامبران الهی اشاره می‏شود. در پایان با توجه به مؤلفه‌های مذکور می‌توان به برخی سیاست‌های دفاع اقتصادی پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد.

تازه های تحقیق

.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.Strategies of Economic Defense from the Perspective of Divine Prophets (Case Study: Prophet Akram, Prophet Yusuf and Prophet Shu'ib)

نویسندگان [English]

  • seyed ehsan khandouzi 1
  • saeed seyed hossein zadeh 2
1 Assistant Professor, Faculty of Economics, Allameh Tabatabai University
2 PhD student of economics, Imam Sadegh University
چکیده [English]

Economic defense is one of the main needs of Islamic society that the Holy Quran, as the eternal miracle of the Islamic religion, is not ignorant in responding to this need. Divine prophets faced a variety of economic threats from inside and outside society during their mission, and some of them have been mentioned in the Holy Quran. This article uses the storytelling-based method of the Holy Qur'an to prophet Akram's confrontation with the military-economic threat of the parties, Prophet Yusuf's (AS) management of the drought economic crisis in Egypt, and Prophet Shu'ayb's (AS) has been dealt with as an example of economic defense strategies in the Holy Quran in the fight against the economic corruption of the low-income and the economic vulnerability of his people. Finally, by examining the intention of the divine prophets in the Holy Qur'an, economic defense can be divided into three types: economic defense against internal threats, economic defense against external threats (outside borders) and economic defense against natural threats. Accordingly, the three types of negative (control and deterrent), positive (organizer) and economic culturalization strategies are mentioned as strategies of economic defense in the will of divine prophets. Finally, with regard to the aforementioned components, some of the proposed economic defense policies of the Islamic Republic of Iran can be mentioned.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic defense
  • economic threat
  • economic crisis
  • economic corruption
  • the story of the Quran
قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی.
ـ ابن اثیر، عز‎الدین على بن اثیر کامل (1371)، تاریخ بزرگ اسلام و ایران، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلى، تهران: مؤسسه مطبوعاتى علمی.
ـ ابن هشام (1375)،زندگانى محمد(ص) پیامبر اسلام، ترجمه سید هاشم رسولى،. چ 5، تهران: کتابچی.
ـ ابن هشام، عبدالملک (1392)، سیرت محمد رسول‌الله (از تبارشناسی تا هجرت)، ترجمه مسعود انصاری، تهران: انتشارات مولی.
ـ ابن واضح یعقوبى، احمد بن ابى یعقوب (1371)، تاریخ یعقوبى، ترجمه محمدابراهیم آیتى، چ ششم، تهران: انتشارات علمى و فرهنگی.
ـ بیهقى، ابوبکر احمد بن حسین (1361)، دلائل النبوه، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، دو جلد، تهران: انتشارات علمى و فرهنگی.
ـ پورفر، نقی (1371)، پژوهشیپیرامونتدبردرقرآن:زمینه‏ها،کلیدها،اصول،شیوه‏ها، مراحل،نمونه‏ها، تهران: اسوه.
ـ دروس تفسیر آیت‏الله جوادی آملی در سایت: www.portal.esra.ir
ـ دیباجی، سیدمحمد علی (1387)، پیامبران دولتمرد: پژوهشی درباره مدل‏های حکومت دینی در قرآن، تهران: نگاران شهر.
ـ سند راهبردی پدافند اقتصادی کشور،1392-1396.
ـ شریف الرضى، محمد بن حسین (1414ق)، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، چ اول، قم: هجرت.
ـ طباطبایى، سید محمدحسین (1374)،المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوى همدانى‏، ج 5، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ـ طبرسى، فضل بن حسن (1360)،مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تحقیق رضا ستوده،. چ اول‏، تهران: انتشارات فراهانی.
ـ طبرسی، فضل بن حسن (1390)،اعلام الوری: زندگانى چهارده معصوم علیهم السلام، ترجمه عزیزالله عطاردى، چ اول، تهران: اسلامیه.
ـ علامه مجلسى‏ (1363ش)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، چ2، تهران: اسلامیه.
ـ علامه مجلسی (1390)،زندگانی پیامبر ما(ص)، ترجمه سید محمد هادی گرامی، چ اول، ج چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
ـ قرائتى، محسن (1383)، تفسیر نور، یازدهم، تهران: مرکز فرهنگى درس‏هایى از قرآن.
ـ قمى‏، شیخ عباس (1379)، منتهى الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏، اول، قم: دلیل ما.
ـ کاتب واقدى، محمد بن سعد (1374)، طبقات، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
ـ کتانی، عبدالحی (1384)،نظام ادارى مسلمانان در صدر اسلام، ترجمه علیرضا ذکاوتى قراگزلو، اول، قم: سمت.
ـ کتانی، عبدالحی (بی‏تا)، نظام الحکومة النبویة، دوم، بیروت: دار الأرقم بن أبى الأرقم.
ـ لطیفی، میثم (1390)، «روش‏شناسی راهبردهای تدبر در قرآن کریم: استقرایی از پژوهش‏های میان‏رشته‏ای مدیریت اسلامی در دهه اخیر»، اندیشه مدیریت راهبردی.
ـ محمدی سیرت، حسین (1391)، «مدیریت بحران در قرآن کریم: بررسی سیره نبوی(ص) در نبرد احزاب»، ره‏آورد سیاسی، بهار1391، س9، ش 35.
ـ محمدی سیرت، حسین (1391)، اصول مدیریت بحران در قرآن کریم، چ اول، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
ـ مرتضى العاملى، جعفر (1384)، سیرت جاودانه، ترجمه محمد سپهرى، اول، قاهره: پژوشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
ـ مرتضی العاملی، جعفر (1426ق)، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، اول، قم: دار الحدیث.
ـ مرتضی عاملی، سید جعفر (1391)، الصحیح من السیره النبی الاعظم،  قم: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
ـ مکارم شیرازی، ناصر (1374)،تفسیر نمونه، اول، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
ـ واقدى، محمد بن عمر (1369)، مغازى، تاریخ جنگ‏هاى پیامبر(ص)، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، چ دوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.