پیامدهای (اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی) ظهور طبقه متوسط جدید در ایران

نویسندگان

چکیده

مقاله حاضر پژوهشی برای بازشناسی پیامدهای ظهور طبقه متوسط جدید در ایران است. این طبقه به قشرهای نوظهور و نوپدیدی اشاره دارد که در جامعه جدید شکل گرفته‏اند و در درجه اول با ویژگی‌های شهرنشینی، اشتغال جدید و تحصیلات شناخته می‌شوند.
با اجرای برنامه‌های نوسازی در ایران از اوایل دهه 1370 روز به روز موقعیت طبقه متوسط جدید ارتقا یافته که خود پیامدهایی برای جمهوری اسلامی ایران داشته است.
در بُعد اجتماعی مطالبه حقوق شهروندی بیشتر، افزایش حس مشارکت‏جویی در تصمیم‏گیری‌ها، گسترش شهرنشینی، درخواست برای رفاه بیشتر، افزایش استانداردهای زندگی و ... تقاضاهای جدیدی بود که بیش از پیش از سوی آنها مطرح شد.
در بعد فرهنگی گسترش رسانه‌های ارتباط جمعی و افزایش ضریب نفوذ آن در جامعه و توسعه ارزش‏های فرهنگی نوین از پیامدهای ظهور و توسعه این طبقه است.
طی دو دهه اخیر به تدریج میان قشر بالای طبقه متوسط جدید و نظام سیاسی موجود در بعد امنیتی فاصله و شکاف ایجاد شده است و در صورت فراهم بودن شرایط، این طبقه اجتماعی می‌تواند به نیروی سیاسی تمام‏عیار تبدیل شود. نظام جمهوری اسلامی ایران باید در جست‏وجوی مکانیسمی ‌مناسب برای پاسخگویی به توقعات و انتظارات فزاینده طبقه متوسط جدید باشد تا از تنش‏های اجتماعی و سیاسی بیشتر ممانعت کند. احتمال دارد در صورت عدم توجه دقیق، این طبقه به تدریج به مقوله امنیتی تبدیل شود و به عنوان تهدید جلوه کند.

کلیدواژه‌ها