2024-03-29T16:46:32Z
https://ps.ihu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2200086
فصلنامه آفاق امنیت
2538-1857
2538-1857
1392
6
20
تأثیر اقلیتگرایی مذهبی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
محمد
جهانی
یکی از مهمترین تهدیدهای امنیت ملی در کشور، رویکرد خاصی از فرقهگرایی مذهبی مبتنی بر برجستگی هویت مذهبی و سیاسی شدن اقلیت مذهبی در جامعه است که عنوان «اقلیتگرایی مذهبی» معرّف آن است. این جریان با کارویژه و عقبة ایدئولوژیکی خاص خود به واسطة به چالش کشیدن هویت ملی، قطبی شدن جامعه را در پی دارد و در نهایت، انسجام ملی را مخدوش میکند. پژوهش حاضر برای رصد و تقریر تحلیلی و نظاممند این مسئله، نخست امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را در چارچوب الگوی جامع امنیت نرمافزاری و سختافزاری مورد کاوش و مطالعۀ تحلیلی قرار داده؛ پس از آن با رویکردی توصیفیـ تحلیلی به بیان آثار و پیامدهای ناشی از فعالیت بخش افراطگرای مکتب دیوبند به عنوان یکی از جریانهای سلفی فعال در کشور بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران پرداخته است.
اقلیتگرایی مذهبی
امنیت ملی
سلفیگری
جمهوری اسلامی ایران
2013
08
12
https://ps.ihu.ac.ir/article_200437_e76e9ef67dbd7de75db9fbdb45c9d4a8.pdf
فصلنامه آفاق امنیت
2538-1857
2538-1857
1392
6
20
تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی شیعه بر توسعه نفوذ انقلاب اسلامی
محمد حسین
افشردی
حسین
اکبری
وجود اکثریت جمعیتی شیعه در کشورهای ایران، عراق، بحرین و آذربایجان و اقلیت تأثیرگذار در کشورهای افغانستان، پاکستان و لبنان و حضور فرق شیعه در برخی کشورهای دیگر از جمله یمن، ترکیه، سوریه، کشورهای بالکان و شمال آفریقا سبب شده است عوامل ژئوپلیتیکی شیعه به عنوان مهمترین عوامل توسعه و گسترش نفوذ اندیشههای انقلاب اسلامی مورد توجه قرار گیرند.
بنابراین، سؤال مطرح این است که آیا عوامل ژئوپلیتیکی شیعه همچنان نقشی مؤثر در گسترش و تداوم نفوذ آموزههای انقلاب اسلامی در منطقه دارند؟ البته. تأثیر مؤلفههای ژئوپلیتیکی شیعه بر توسعه و تداوم نفوذ آموزههای انقلاب اسلامی طی سالهای پس از انقلاب اسلامی به یک نسبت و میزان نبوده است. عوامل مختلف دیگری که ذیل متغیرهای میانی مورد توجه قرار میگیرند
در پاسخ به سؤال اصلی، این فرضیه مورد بررسی و آزمون قرار میگیرد که تأثیر مؤلفههای ژئوپلیتیک شیعه در ابعاد مختلف سبب شکلگیری جبهه مقاومت در رویارویی با قدرتهای بزرگ میشود و همین عوامل همچنان بسترهای مناسب را برای توسعه نفوذ و تداوم آموزههای انقلاب اسلامی در منطقه پدید خواهد آورد. انقلاب اسلامی در بستر ژئوپلیتیک شیعه توانسته است بهرغم چالشها و فشارهای بینالمللی، در حوزههای مختلف پیشرفتهای فراوانی کند. آغاز موج جدید بیداری اسلامی که درون خود شعارهای ضد استکباری و اسلامخواهی دارد، در روند طبیعی استقلالطلبی و آزادیخواهی مردم عملاً چالشی در حوزه منافع غرب و حرکتی در راستای ائتلاف با شعارهای اصولی انقلاب اسلامی است.
ژئوپلیتیک شیعه
انقلاب اسلامی
توسعه نفوذ
شیعه
قدرت
2013
09
07
https://ps.ihu.ac.ir/article_200438_b695b47a0fd0e43f8d7fbbf4621e39ca.pdf
فصلنامه آفاق امنیت
2538-1857
2538-1857
1392
6
20
ابعاد و شاخصهای امنیت پایدار؛ مبتنی بر مدل مهندسی همگرایی ملی
نورالله
قیصری
سید مهدی
حسینی
امنیت پایدار از جمله موضوعاتی است که از زوایای مختلف مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. مکاتب و رویکردهای مطالعات امنیتی مختلف به بررسی عوامل مؤثر بر پایداری امنیت پرداختهاند. این مقاله با رهیافت سازهانگارانه و گاه بنا به ضرورتِ محیط امنیتی مورد مطالعه، از رویکرد مطالعاتی مکتب جهان سوم به بررسی تأثیر متغیرهای هویتی، معیشتی و نهادی بر متغیر میانجی همگرایی ملی و مآلاً تأثیر این متغیر در مجاورت متغیر خارجی بر امنیت پایدار پرداخته است. آنچه این مقاله را از سایر تحقیقات مشابه متمایز میکند، تمرکز نویسندگان بر کارکردهای مهندسی و تحلیلِ حساسیت متغیرهای غیرهویتیـ معیشتی و نهادیـ در جبرانِ کسریِ تمایزات هویتی اقوام با هویتِ ملی است. روش این پژوهش کیفی و روش جمعآوری آن کتابخانهای است و بعضاً به صورت فراتحلیل از تحلیل و نتایج سایر محققان استفاده شده است.
در پایان این نتیجه حاصل شده است که به دلیل ذاتی بودن آثار هویتی، بعضی متغیرهای منتسب به همگرایی هویتی با تعیین نوع، شکل، شدت و بسامد امنیت پایا، نقش اصلی و محوری را در تولید همگرایی ملی و در نتیجه امنیت پایدار با دوامِ نسبتاً درازمدت و نهادیشده دارند و در رویکرد مبتنی بر مهندسی و معماری امنیت، سایر عوامل غیرهویتی، مثل دو گروه متغیرهای نهادی و معیشتی، میتوانند موجباتِ جبرانِ کسریِ هویت ملی و حاکمیتی از هویت قوم مورد مطالعه را فراهم آورند. بنابراین لازم است سیاستگذاران، کارامدی و اثربخشی حاکمیت در ابعاد نهادهای جامعهپذیری و انجام صحیح تکالیف معیشتی را به عنوان راهکار و راهبرد تأمین امنیت در بعد داخلی در مناطق قومی تلقی کنند و در مواجهه با بازیگران خارجی با خوداتکایی و تولید قدرت و اقتدار، مانع تأثیرگذاری این متغیرها بر اقوام و گروههای داخلی شوند.
امنیت پایدار
همگرایی هویتی
همگرایی معیشتی
همگرایی نهادی
مهندسی همگرایی
2013
12
17
https://ps.ihu.ac.ir/article_200439_fb5d00cfab9e4ceb3ff92b135410a669.pdf
فصلنامه آفاق امنیت
2538-1857
2538-1857
1392
6
20
کشتار سازمانیافته شیعیان در پاکستان (علل، اهداف، بازیگران)
رحمان
نجفی سیار
عباس
علی پور
کشتار شیعیان پاکستان نتیجه گسترش تروریسم فرقهای در این کشور میباشد که از سال 1989 به صورت سازمانیافته توسط گروههای بنیادگرای افراطی نظیر «سپاه صحابه»، «لشکر جهنگوی»، «جیش محمد»، «لشگر طیبه» و سایر گروههای ضد شیعی به وقوع میپیوندد. حمایتهای آمریکا و غرب در کنار عمال منطقهای آنان نظیر عربستان و نیز سیاستهای انفعالی دولت پاکستان و...، باعث وقوع این خشونتها شده است. از اینرو، ماهیت کشتار شیعیان در پاکستان سیاسی است و در قالب اصطلاحاتی نظیر «تروریسم فرقهای»، «تروریسم سازمانی» و «تروریسم مذهبی» قابل تحلیل است. هدف نهایی ترسیم شده از کشتار شیعیان در پاکستان نیز، ایجاد تقابل میان اهل سنت با محوریت عربستان از یکسو، و شیعیان با محوریت جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر است، تا در پرتو آن سیاست«هرج و مرج سازنده» آمریکا در منطقه عملیاتی شود.
پاکستان
کشتار سازمانیافته
تروریسم فرقهای
تروریسم مذهبی
گروههای بنیادگرا
2013
10
27
https://ps.ihu.ac.ir/article_200440_3350702b93c0601bf0ac55e1ec8d000c.pdf
فصلنامه آفاق امنیت
2538-1857
2538-1857
1392
6
20
واکاوی نقشآفرینی و سیاستهای فدراسیون روسیه در قبال بحران سوریه
محمد حسن
شیخ الاسلامی
میثم
بیکی
به دنبال دامنهدار شدن بحران سوریه، جهتگیریهای متفاوتی از سوی بازیگران منطقهای و فرامنطقهای در قبال آن اتخاذ شد؛ به گونهای که منافع متعارض و ناسازگار هر کدام از طرفین به جای کمک به حل و فصل سریع بحران به فراگیر شدن آن انجامید. در این راستا نقشآفرینی بازیگران منطقهای تأثیرگذاری مثل فدراسیون روسیه از جهات مختلف حائز اهمیت فراوان است؛ زیرا این کشور از یک سو بازیگری اثرگذار در بسیاری از مسائل و بحرانهای منطقهای و بعضاً بینالمللی است و از سوی دیگر به علت داشتن روابط دیرینه با سوریه و همچنین داشتن پایگاه نظامی در آن کشور، تلاش میکند سطح نفوذ خود را در معادلات سیاسیـ امنیتی دمشق حفظ کند. بدین علت فدراسیون روسیه بازیگری مهم در بحران سوریه تلقی میشود. با توجه به این مهم، در پژوهش حاضر تلاش شده است جهتگیریها و راهبردهای روسیه در بحران سوریه در قالب چارچوب مفهومی واقعگرایی تدافعی مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد. در واقع، پرسش اصلی این است که از آغاز بحران سوریه تاکنون، فدراسیون روسیه چگونه با آن روبهرو شده است؟ پاسخ موقت به این سؤال به عنوان فرضیه احتمالی این است که فدراسیون روسیه به علت داشتن منافع مختلفیـ به ویژه منافع امنیتی و نظامیـ تلاش کرده است تا حد امکان با حمایتهای سیاسی و بعضاً نظامی از سقوط دولت بشار اسد و افتادن حاکمیت سوریه به دست معارضان تحت حمایت محور غربیـ عربی جلوگیری کند. با توجه به این مهم، در پژوهش حاضر ابعاد مختلف نقشآفرینی و راهبردهای فدراسیون روسیه در قبال بحران سوریه با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است تا مدلی قابل قبول از رفتار روسیه در این باره ارائه شود.
بحران سوریه
فدراسیون روسیه
واقعگرایی تدافعی
امنیت
بازیگران منطقهای و فرامنطقهای
2013
12
14
https://ps.ihu.ac.ir/article_200441_cf3ff897edd31aafb551442a62dbe53b.pdf
فصلنامه آفاق امنیت
2538-1857
2538-1857
1392
6
20
عوامل اقتصادی و اجتماعی حاشیه نشینی در ایران
روح الله
غلامی
محسن
سیفی کفشگری
محسن
سیفی کفشگری
نجفعلی
شهبازی
در سالیان گذشته، با رشد شتابان شهرنشینی بسیاری از مردم به دلیل نارسایی شیوههای تولید در روستاها و شهرهای کوچک، به شهرها و کلانشهرها مهاجرت نموداند. این فرایند شیوهی جدیدى از زندگى شهرى را که عموماً با تراکم بیش از حدّ جمعیت، تعارض فرهنگى، بىثباتى اجتماعى، بیکارى، مشاغل کاذب، خشونت، جرم، آمادگى براى آشوب و... همراه بود را در حاشیهی بسیاری از شهرهای بزرگ فراهم آورد. رشد شتابان مهاجرت سبب شد تا ترکیب جمعیتی شهرها و استانهای بزرگ حالت طبیعی خود را از دست داده و شهرهای حاشیهای بهوجود آیند. لذا ما در این پژوهش عوامل مؤثر بر حاشیه نشینی در ایران را با تأکید بر دلایل شکلگیری و گسترش شهرهای حاشیهای در نزدیکی کلانشهر تهران، شناسایی و مدلسازی نمودیم و ضمن بررسی و توصیفهای آماری، با استفاده از مدل ریاضی-اقتصادسنجیِ لاجیت-پروبیت دریافتیم که مهاجرت، درآمد پایین مهاجران و اندازهی خانوادهی آنها، گرانی غیرمتعارف زمین شهری در تهران، و نهایتاً وجود اعضای بیکار در خانواده سبب ظهور و رشد سریع حاشیهنشینی شهری در این استان شده است.
: حاشیهنشینی
فقر
جرم
امنیت کلانشهر تهران
2015
12
18
https://ps.ihu.ac.ir/article_200442_13663cbfb160653d762586e0e096619e.pdf