ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی عوامل نظامی امنیتی مؤثر بر آیندۀ روابط ایران و ترکیه
روابط نظامی ـ امنیتی ایران و ترکیه هیچگاه هموزن و همپای روابط اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی میان دو کشور نبوده است. اما تحولات سالهای اخیر در ارتش ترکیه، کودتای نافرجام در ترکیه و پشتیبانی ایران از دولت ترکیه، بههمراه دیپلماسی فعال دفاعی ایران باعث شده است تا روند همکاریهای نظامی اندکی تغییر کند. با توجه به اینکه آهنگ پرشتاب تغییرات روابط میان کشورها و عدم نگرش و درک درست از آیندۀ روابط، موجب قرارگرفتن در جایگاه واکنش خواهد بود و نه کنش؛ پژوهش حاضر بهدنبال پاسخ به این پرسش است که کدام عوامل نظامی ـ امنیتی بر آیندۀ روابط ایران و ترکیه در افق 10 ساله تأثیرگذارند؟ این پژوهش بهلحاظ ماهیت از نوع اکتشافی، از حیث هدف کاربردی است. در این پژوهش متغیرهای نظامی ـ امنیتی مؤثر بر آیندۀ روابط دو کشور شناسایی شده، سپس بر اساس نظرات خبرگان، عوامل اثرگذار بر روابط ایران و ترکیه مشخص شده و اهمیت و عدم قطعیت آنها معین گردید. همکاری نظامی ترکیه با امریکا، همکاری نظامی ترکیه با رژیم صهیونیستی، همکاری و اختلاف در بحران امنیتی سوریه و رقابت ایران و ترکیه در ترتیبات امنیتی قفقاز عوامل کلیدی نظامی مؤثر بر آیندۀ روابط ایران و ترکیه هستند.
https://ps.ihu.ac.ir/article_205432_32f457bda45067ac9e2dc11afa20b8ff.pdf
2020-04-20
6
26
ایران
ترکیه
روابط نظامی ـ امنیتی
آیندهپژوهی
سید حمزه
صفوی
safavi@ut.ac.ir
1
استادیار گروه مطالعات منطقهای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران
AUTHOR
سید مهدی
نبوی
sm.nabavi@ut.ac.ir
2
دانشجوی دکتری مطالعات منطقهای دانشگاه تهران و پژوهشگر دانشگاه جامع امام حسین(ع)
LEAD_AUTHOR
- پژوهشکدۀ امنیت ملی (1396)، تحلیل راهبردی روابط ایران و ترکیه، نمای راهبردی، سال پانزدهم، ش 39، 1 ـ 12.
1
- حاجیانی، ابراهیم (1391)، مبانی اصول و روشهای آیندهپژوهی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
2
- حسینی، سیده مطهره، ابراهیمی، طالب، شاه قلعه، صفی الله (1391)، عملکرد خاورمیانهای حزب عدالت و توسعه، فصلنامۀ مطالعات راهبردی جهان اسلام، ش 51، 129 ـ 156.
3
- دهقانی فیروز آبادی، سیدجلال (1395)، کلیات روابط بینالملل، تهران: مخاطب.
4
- سایت تحولات جهان اسلام (1397)، قابل دسترسی در: http://iswnews.com/17271
5
- شوارتز، پیتر (1386)، هنر دورنگری: برنامهریزی برای آینده در دنیای عدم قطعیت، ترجمۀ عزیز علیزاده، تهران: مؤسسۀ آموزش و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
6
- صفوی، سید حمزه، نبوی، سید مهدی (1395)، رفتارشناسی ترکیه در قبال تحولات سوریه در پرتو دکترین عمق استراتژیک، فصلنامۀ سیاست دفاعی، دورۀ 24، ش 2، 119ـ 134.
7
- صفوی، سید یحیی، حاتمی، حمیدرضا، مرادیان، محسن (1394)، مؤلفهها و شاخصههای نظامی مؤثر بر روابط دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه، فصلنامۀ سیاست دفاعی، دورۀ 23، ش92، 95 ـ 124.
8
- فلاح، رحمت الله (1398)، متغیرهای مؤثر بر روابط ایران و ترکیه، مصاحبه با نگارنده، 11 دی.
9
- کوشکی، محمدصادق، نبوی، سیدمهدی (1398)، آیندۀ جبهۀ مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی، در فلسطین از نهر تا بحر: مجموعه مقالات اجتماعی سیاسی قدس و فلسطین، قم: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، معاونت فرهنگی، پژوهشگاه مطالعات تقریبی، 577 ـ 603.
10
- متقی، ابراهیم (1399)، متغیرهای مؤثر بر آیندۀ روابط ایران و ترکیه، مصاحبه با نگارنده.
11
- مشیرزاده، حمیرا (1388)، تحول در نظریههای روابط بینالملل چاپ ششم. تهران: سمت
12
- مظهری، علیرضا، بشارتی، محمدرضا (1393)، عضویت ترکیه در ناتو و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران، مدیریت و پژوهشهای دفاعی، ش 76، 119 ـ 146.
13
- موسوی نیا، سیدرضا (1398)، آیندهپژوهی (الگوی امتداد حال) و کاربست نظریههای روابط بینالملل، فصلنامۀ علمی رهیافتهای سیاسی و بینالمللی، دورۀ یازده، ش 1، 156 ـ 177.
14
- نوعی اقدم، رحیم (1398)، رقابت ایران و ترکیه در سوریه، مصاحبه با نگارنده.
15
- وفایی فرد، فرهاد (1398)، حضور نظامی ترکیه در شمال عراق؛ انگیزهها و پیامدها، تهران: اندیشکدۀ راهبردی تبیین، قابل دسترسی در http://tabyincenter.ir/33067
16
ORIGINAL_ARTICLE
رویکرد تطبیقی سیاست خارجی امریکا در قبال برنامه هستهای ایران و کرهشمالی
امریکا از اوایل دهۀ ۹۰ میلادی تاکنون، تلاش بسیاری برای مقابله با برنامۀ هستهای ایران و کرهشمالی انجام داده است. در این پژوهش با استفاده از روش اسنادی و با رویکردی تطبیقی ابعاد دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی سیاست امریکا در مواجهه با برنامۀ هستهای ایران و کرهشمالی بررسی شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بهرغم تفاوت اهداف این دو کشور در پیگیری برنامۀ هستهای، ایران نسبت به کرهشمالی بیشتر تحت فشار سیاسی- اقتصادی و تهدید نظامی قرار گرفته است. در این مدت، همۀ دولتهای دموکرات و جمهوریخواه رویکرد تعاملی با کرهشمالی را به صورت دو و چندجانبه آزمودهاند، در حالی که این رویکرد در قبال ایران، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. توافق ناشی از تعامل (برجام) نیز مدت کوتاهی بعد از حصول، دوام نیاورد و آمریکا از آن خارج شد. تحریم و تشدید فشار اقتصادی علیه ایران در چارچوب کمپین فشار حداکثری دولت ترامپ خیلی زود بخشهای مهم اقتصاد ایران را در برگرفت. در حوزۀ نظامی اگرچه دو کشور همواره در معرض تهدید به حملۀ نظامی بودهاند، اما این گزینه در خصوص ایران بیشتر مورد توجه سیاستمداران و نخبگان فکری امریکا بوده است. برای بررسی چرایی این موضوع از نظریۀ رئالیسم نئوکلاسیک استفاده شد که بر اساس آن گزینههای منتخب در قبال ایران و کرهشمالی تحت تأثیر عوامل سیستمی و داخلی قرار دارد. علاوه بر منافع قدرتهای جهانی (چین و روسیه)، منافع متحدان منطقهای امریکا در شمال شرق و جنوب غربی آسیا هم از عوامل مهم سیستمی تأثیرگذار بر سیاست واشنگتن در خصوص برنامۀ هستهای ایران و کرهشمالی است. در حالی که ژاپن و کرهجنوبی اغلب خواستار مذاکره و تعامل برای حل معضل هستهای کرهشمالی هستند؛ متحدان عرب و صهیونیستی امریکا تشدید فشار علیه ایران و حتی استفاده از زور را پیشنهاد دادهاند. از سوی دیگر هرچند کرهشمالی میتواند کرانۀ غربی امریکا را هدف قرار دهد، اما امریکاییها تصور میکنند کرهشمالی احتمالاً به دلیل ایجاد توازن استراتژیک با آمریکا در واکنش به اقدام تهاجمی امریکا و متحدان آن، به خاک امریکا حمله خواهد کرد. امریکاییها ایدئولوژی جمهوری اسلامی را دشمن تلقی میکنند بر این باورند که پیشرفت هستهای، احتمال دستیابی ایران به سلاح هستهای را افزایش میدهد و در نتیجه منافع امریکا در منطقه و حتی جهان به خطر میافتد. نتیجۀ حاصل از عوامل سیستمی و داخلی، تشدید فشار علیه ایران و کاهش فشار علیه کرهشمالی است.
https://ps.ihu.ac.ir/article_205431_c438e27deb6461f9f19a4ec31670d0a2.pdf
2020-04-20
28
63
برنامۀ هستهای ایران و کرهشمالی
تعامل
تحریم
تهدید
عوامل سیستمی و داخلی
گلتاب
دارابی
g.darabi@atu.ac.ir
1
دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی
AUTHOR
سید محمد
طباطبایی
tabasm@yahoo.fr
2
نویسنده مسئول دانشیار گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی
LEAD_AUTHOR
- امینیان، بهادر؛ زمانی، حسامالدین (1396). دیپلماسی اجبارآمیز، تهران: ادارۀ نشر وزارت امور خارجه.
1
- اوه، دنکانگ؛ هاسینگ، رالف (1398). کرهشمالی آنسوی آئینه، مترجم مصطفی تاجزاده و عباس شاکری سیاوشانی، تهران: انتشارات کویر.
2
- جعفری، علیاکبر (1388). "اتحاد امریکا، اسرائیل و مبارزه با سلاحهای کشتارجمعی در خاورمیانه"، فصلنامۀ سیاست، ش 3: 131 ـ 154.
3
- دهقانیفیروزآبادی، جلال (1384). "گفتگوی هستهای ایران و اروپا"، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، ش 211 و 212: 71 ـ 52.
4
- دهقانیفیروزآبادی، جلال (1390)." واقعگرایی نوکلاسیک و سیاست خارجی ج.ا.ا"، فصلنامۀ سیاست خارجی، 25(2): 107 ـ 144
5
- زهرانی، مصطفی (1389). "تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران: جایگزین جنگ یا مؤلفۀ اصلی مهار"، روابط خارجی، ش 4: 47 ـ 78.
6
- سلطانینژاد، احمد؛ شاپوری، مهدی (1395). "رویکرد اتحادیۀ اروپا به مسئلۀ هستهای ایران"، فصلنامۀ روابط خارجی، ش 1: 176 ـ 145.
7
- سلطانینژاد، احمد؛ زهرانی، مصطفی؛ شاپوری، مهدی (1391). "سیاست چین در مناقشۀ هستهای ایران و عوامل مؤثر بر آن"، مطالعات راهبردی، سال 15، ش 4: 143 ـ 170.
8
- سلیمى، حسین؛ ابراهیمى، منار (1394). "مبانى نظرى، فرانظرى و نقد نظریۀ واقعگرایى نئوکلاسیک"، پژوهشهاى روابط بینالملل، 1(17): 42 ـ 13.
9
- سند برجام (1395). پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، موجود در:
10
https://www.mfa.gov.ir/
11
- عباسی، مجید؛ مرادی، حسین (1394). "جایگاه کرهشمالی در رقابت استراتژیک امریکا و چین"، سیاست خارجی، ش 116: 110 ـ 81.
12
- قهرمانپور، رحمان (1387). رویکرد قدرتهای بزرگ به موضوع هستهای ایران، تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
13
- محمدشریفی، مجید؛ کرمی، امیرسعید (1398). "باورهای بنیادین رهبران، برداشتها از تهدید و تخاصم ایالاتمتحده و کرهشمالی"، پژوهشهای روابط بینالملل، ش 29: 158 ـ 125.
14
- موسوی شفائی، مسعود؛ منفرد، قاسم (1398). "نئوجکسونیسم؛ الگوی سیاست خارجی آمریکا در دوران دونالد ترامپ"، فصلنامۀ ژئوپلیتیک، سال پانزدهم، ش 1: 146 ـ 179.
15
- مولایی، یوسف؛ زرگری، هادی (1395). "روسیه و شورای امنیت در پروندۀ هستهای ایران"، فصلنامۀ آسیای مرکزی و قفقاز، ش 94: 103 ـ 131.
16
- نفیو، ریچارد (1397). هنر تحریمها، نگاهی از درون میدان، ترجمه و انتشار: معاونت پژوهشهای اقتصادی مجلس، خرداد.
17
- نوروزی، نورمحمد؛ رومی، فرشاد (1393). "چشماندازی روسی به روابط ایران و روسیه"، پژوهشنامه ایرانی سیاست بینالملل، ش 1: ۱۱۷ ـ ۹۳
18
ORIGINAL_ARTICLE
آینده پژوهی کنترل کنش های جمعی برانداز با تأکید بر نا آرامی های شهری
امروزه در جامعه شاهد گستردهتر شدن اشکال مختلف کنشهای جمعی برانداز هستیم که نسبت به گذشته ماهیت آنها متفاوتتر شده است. اعتصابات، تجمع، طومارنویسی، کشف حجاب، ناآرامیهای اجتماعی، مخالفت مدنی، موجسازی و بسیاری از کنشهای اجتماعی تحتتأثیر پیشرانهای داخلی و خارجی صورت میگیرد. بسیاری از کنشهای اجتماعی شکل آرام و نیمهآرام دارند، اما ارزشها و هنجارهای نظام جمهوری اسلامی را هدف قرار داده که نیازمند شناخت، تحلیل و کنترل آنها است که در این تحقیق بهدنبال شیوههای کنترل کنشهای اجتماعی آینده با استفاده از روندپژوهی هستیم. روش تحقیق این پژوهش بهصورت توصیفی ـ تحلیلی در قالب فوکوس گروپ (گروههای کانونی) است. روش تجزیهوتحلیل دادهها بر اساس فرایند روندپژوهی است و جامعۀ آماری این پژوهش شامل: خبرگان نظامی و انتظامی و اساتید دانشگاهی و صاحبنظران مسلط به مباحث حوزههای کنشهای جمعی و خبرگان آیندهپژوهی است. براساس یافتههای پژوهش برآمده از نظر خبرگان و نخبگان، کنشهای جمعی آینده برآمده از قدرت تسلط بر افکار و ذهن مردم و بهخصوص جوانان و نوجوانان خواهند بود، که از آن به قدرت نرم تعبیر میشود. تغییر مسالمتآمیز یکی از سیاستهای آمریکا علیه نظام جمهوری اسلامی است که با استفاده از ترویج سبک زندگی غربی منجر به تغییر فرهنگی نسل جوان، منجر به تغییر فرهنگ راهبردی ما و در نهایت تغییر حاکمیت خواهد شد. زمانی که نهادهای مرجع نسل جوان در آن سوی مرزها قرار داشته باشند، عملاً ما نمیتوانیم کنترلی بر آن نهادهای مرجع و افرادی که متأثر از آن هستند داشته باشیم. در واقع کلان روندها نشان میدهد رقابت بر سر تسلط بر افکار و ذهن مردم مهمترین عامل کنشهای جمعی آینده خواهد بود و بهطور مسلم بهترین روش کنترل این کنشها نیز میبایست بر اساس کنترل و نفوذ نرم بر اذهان و افکار مردم شکل گیرد تا بتوان بر دشمن چیره شد.
https://ps.ihu.ac.ir/article_205441_fc7bb0b374effcdf8063b9b8da1b0fd1.pdf
2020-04-20
66
89
آیندهپژوهی
کلان روندها
کنشهای جمعی
کنترل کنشهای جمعی
جعفر
حسین پور
j.sadat95@gmail.com
1
دانشیار گروه ارتباطات دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران
AUTHOR
اسماعیل
کرم زاده
es.karam.po@gmail.com
2
نویسندۀ مسئول: استادیار دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
- امین صارمی، نوذر (1380)، انحرافاتاجتماعیوخردهفرهنگیهایمعارض، دانشگاه علوم انتظامی.
1
- دلاپورتا، دوناتلا و دیانی، ماریو (1383)، مقدمهای بر جنبشهای اجتماعی، ترجمۀ محمدتقی دلفروز، تهران: کویر.
2
- رابرت گر، تد (1387)، چرا انسانها شورش میکنند؟، ترجمه: علی مرشدیزاده، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
3
- کوئن، بروس (1381)، مبانی جامعهشناسی، ترجمه: غلامعباس توسلی و رضا فاعل، تهران: انتشارات سمت.
4
- مشیرزاده، حمیرا (۱۳۸۱)، درآمدی نظری بر جنبشهای اجتماعی، تهران: پژوهشکدۀ امام خمینی(ره).
5
- هابرماس، یورگن (1384)، نظریۀکنشارتباطی، ترجمۀ پولادی، کمال، تهران: مؤسسۀ انتشاراتی روزنامۀ ایران.
6
- کاستلز، مانوئل (1380) عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، جلد دوم، ترجمۀ حسن چاوشیان و علی پایا، تهران: طرح نو.
7
- کرمی، حسن (1396)، راهبردهای کنترل اغتشاشات، انتشارات تولی، یگانهای ویژۀ ناجا.
8
- کلمن، جیمز (1386)، بنیادهای نظریۀ کنش، ترجمۀ منوچهر صبوری، چ دوم، تهران: نی.
9
- کوزر، لوئیس، برنارد روزنبرگ (1387)، نظریههای بنیادی جامعهشناختی، ترجمۀ فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.
10
- کوئن، بروس (1381)، مبانی جامعهشناسی، ترجمه: غلامعباس توسلی و رضا فاعل، تهران: انتشارات سمت.
11
- گیدنز، آنتونی (1387)، جامعهشناسی، ترجمه: منوچهر صبوری کاشانی، تهران: نشر نی.
12
- گیدنز، آنتونی (1374)، جامعهشناسی، ترجمۀ صبوری، تهران: نشر نی.
13
- لوبون، گوستاو (1384)، روانشناسی تودهها، ترجمه: کیومرث خواجویها، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
14
- لیتل جان، استیفن (1384)، نظریههای ارتباطات، ترجمۀ سید مرتضی نوربخش و سیا اکبر میرحسینی، تهران: جنگل.
15
- مرادی، حجت اله (1389)، اقناعسازی و ارتباطات اجتماعی، چ دوم، تهران: ساقی.
16
- مشیرزاده، حمیرا (۱۳۸۱)، درآمدی نظری بر جنبشهای اجتماعی، تهران: پژوهشکدۀ امام خمینی(ره).
17
- هابرماس، یورگن (1384) نظریۀکنشارتباطی، ترجمۀ پولادی، کمال، تهران: مؤسسۀ انتشاراتی روزنامۀ ایران.
18
- هربرت بلومر (۱۳۸۸)، کنش متقابلگرایی تصادی، تهران: بهمن پرتا.
19
- وبر، ماکس (1384)، اقتصاد و جامعه، ترجمۀ عباس منوچهری و دیگران، تهران: سمت.
20
ORIGINAL_ARTICLE
آیندهپژوهی راهبردهای امریکا برای مقابله با ایران بر پایۀ سناریونویسی
اهمیت پژوهش بدین جهت است که اقدامات امریکا در قالب قدرت نرم، جنگ نرم و ترکیبی و سرمایهگذاری در این زمینهها در طول چند سال اخیر، جمهوری اسلامی ایران را با تهدیدهای اساسی و هزینههای فراوان سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی در آینده روبهرو خواهد کرد. بنابراین، آیندهپژوهی تهدیدات امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در قالب سناریوهای مختلف از ضرورت اساسی برخوردار است. در این راستا، موضوع پژوهش حاضر نیز پاسخ به این پرسش است که راهبردهای امریکا برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران در آینده چهچیزی است؟ یافتههای پژوهش در چهارچوب آیندهپژوهی و بهروش سناریونویسی (سناریوپردازی) حاکی از سناریوهای محتملی چون افزایش حداکثری تحریمهای اقتصادی و تغییر نگرش مردم نسبت به حکومت و سناریوی ممکنی در قالب آشوب سیاسی و اجتماعی و در نهایت، سناریوی مطلوبی چون آغاز دور جدید مذاکرات است.
https://ps.ihu.ac.ir/article_205439_3019e25eb8b69e62f844f572a4a53425.pdf
2020-04-20
92
124
آینده پژوهی
فشار حداکثری
آشوب
تحریف
مذاکره
سناریونویسی
محمد علی
برزنونی
mbarzanooni123@ihu.ac.ir
1
نویسنده مسئول: استادیار دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
فرشید
فرهادی
farshid.farhadi18@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری مطالعات منطقهای، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران
AUTHOR
- آقایی، سید داوود (1388)، نقش و جایگاه شورای امنیت در نظم نوین جهانی، تهران: سرای عدالت.
1
- اندیشکدۀ راهبردی امنیت نرم (1388)، رهیافت راهبر: تبیین راهبردی جنگ نرم در اندیشۀ رهبر معظم انقلاب اسلامی.
2
- امیری، ابوالفضل (1390)، جنگ نرم از تهدید تا مواجهه، انتشارات شوریده.
3
- احدی، افسانه (1387)، نگاه امریکایی به مناسبات ایران و امریکا، راهبرد، شمارۀ 47.
4
- امینیان، بهاد و زمانی سید حسام (1396)، دیپلماسی اجبارآمیز، تهران: وزارت امور خارجه.
5
- امجد، محمد (1390)، سیاست و حکومت در امریکا، تهران: سمت.
6
- اسدی، بیژن (1381)، خلیج فارس و مسائل آن، تهران: سمت.
7
- بصیری، محمد علی (1391)، جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران (روشها، ابزارها و راهکارها)، مطالعات قدرت نرم، سال دوم، ش 5.
8
- بصیری، محمد علی و قاسمی، مصطفی (1385)، مواضع امریکا و اتحادیۀ اروپا در قبال پروندۀ هستهای ایران، سیاسی ـ اقتصادی، ش 226.
9
- باوند، داود (1386)، ایران در چنبرۀ بحرانهای امریکا: فرصتها و چالشها، فصلنامۀ مطالعات منطقهای، سال نهم، ش 1.
10
- بیات، محسن (1391)، تاریخ تحریم ایران؛ تحول در آسیبپذیریها و ماهیت تحریمها، فصلنامهۀ سیاست خارجی، سال 26.
11
- باقری چوکامی، سیامک (1392)، تبارشناسی معرفتی جنگ نرم، مجلۀ پژوهشهای حفاظتی و امنیتی، صص 94 ـ 71.
12
- پرواس، سید رضا و دیگران (1395)، چیستی جنگ ترکیبی، اشتباهات تکراری در مباحث نظامی، فصلنامۀ علوم و فنون نظامی، سال 12، ش37.
13
- پورخوش سعادت، محمد (1394)، نقش مهندسی افکار عمومی در امریکا بر روابط بین ایران و امریکا، مجلۀ مطالعات عملیات روانی، ش 43.
14
- حاجیانی، ابراهیم (1390)، مبانی، اصول و روشهای آیندۀ پژوهی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
15
- دهقانی، سید جلال (1383)، طرح خاورمیانۀ بزرگ و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ مطلالعات راهبردی، سال هفتم، ش3.
16
- دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1394)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت.
17
- درویشی سه تلانی، حمید و همتی، زهره (1395)، چشمانداز راهبرد امریکا در برابر جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، ش اول.
18
- راباسا، آنجل و دیگران (1388)، امریکا و شبکهسازی از عناصر میانهرو: تجربۀ جنگ سرد: تهران: ابرار معاصر تهران.
19
- رفیع، حسین و دیگران (1393)، سناریوهای نوین قدرت نرم امریکا علیه ایران، فصلنامۀ مطالعات سیاسی، ش 25.
20
- رفعت نژاد، صمد و دیگران (1394)، سناریوهای حملۀ نظامی امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ امنیت پژوهی، ش 52.
21
- زارعی، سعدالله (1398)، واکاوی فتنۀ اغتشاشات اخیر و حکمت ورود رهبری، مجلۀ پاسدار اسلام، ش 453 و 454.
22
- سیمبر، رضا (1389)، سیاست خارجی امریکا و تحریمهای جدید علیه جمهوری اسلامی ایران، دانش سیاسی، سال ششم، ش2.
23
- شولزینگر، رابرت (1379)، دیپلماسی امریکا در قرن بیستم، ترجمۀ حمید رفیعی مهرآبادی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
24
- شفیعی، نوذر و چیت سازیان، محمدرضا(1396)، چشمانداز روابط ایران و امریکا تا سال 2030: سناریوهای ممکن، فصلنامۀ سیاست جهانی، دوره 6، ش4.
25
- ظریف، محمد جواد (1397)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از درون، مذاکرۀ مبتنی بر قدرت، فصلنامۀ سیاست خارجی، سال 32، شمارۀ 4.
26
- عطار، سعید و فرخی چشمه سلطانی، مجید (1396)، آیندهپژوهی حضور امریکا در غرب آسیا، فصلنامۀ آفاق امنیت، دورۀ 10، ش 34.
27
- علیزاده، عزیز و همکاران (1391)، سناریونگاری یا برنامهریزی بر پایل سناریوها، تهران: نشر اندیشگاه آتی نگار.
28
- قاسمی، فرهاد (1390)، نظریههای روابط بینالملل و مطالعات منطقهای، تهران: میزان.
29
- قاسمی، فرهاد و کشاورز شکری، عباس (1388)، نگرشی به سیستم بازدارندگی منطقهای در روابط بینالملل: مطالعۀ موردی ایران و امریکا، رهیافتهای سیاسی و بینالمللی، ش 20.
30
- کریمی، غلامرضا (1392)، دیپلماسی عمومی امریکا در قبال تحولات مصر(دورۀ بعد از مبارک تا برکناری مرسی)، فصلنامۀ تحقیقات سیاسی بینالمللی، ش 17.
31
- لطفیان، سعیده (1390)، تحلیل نقشههای جنگ اتمی امریکا و برآورد تهدید نظامی برای جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 41، ش 4.
32
- لیند گرن و باندهولد، ماتیس و هانس (1390)، طراحی سناریو: پیوند بین آینده و راهبرد، ترجمۀ عزیز تارتار، تهران، انتشارات موسسۀ آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
33
- ماه پیشانیان، مهسا (1389)، سلاحهای رسانهای امریکا در جنگ نرم با جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ مطالعات عملیات روانی، شمارۀ 27.
34
- مردوخی، بایزید (1391)، روششناسی آیندهنگاری، تهران: نشر نی.
35
- مشیرزاده، حمیرا و جعفری، هرمز (1391)، قدرت هژمون و دولتهای انقلابی: مطالعۀ موردی امریکا و جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ روابط خارجی،دورۀ 4، ش 1.
36
- متقی، ابراهیم (1389)، ارزیابی مقایسهای تهدیدهای امریکا در برخورد با ایران (2010 ـ 2001)، فصلنامۀ آفاق امنیت، سال سوم، ش 6.
37
- نای، جوزف (1387)، قدرت نرم، ترجمۀ سید محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) و پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج.
38
منابع اینترنتی
39
- https://www.ilna.news/fa/tiny/news-653427.
40
- http://irdiplomacy.ir/fa/news/1985055/
41
- https://ir.voanews.com/a/us-iran/5070295.html
42
- https://www.businessinsider.com/us-general-irans-cyber-war-machine-a-force-to-be-reckoned-with-2013-1.
43
- https://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3538538.
44
- https://www.leader.ir/fa/content/23520/www.leader.ir
45
- www.rouydad24.ir/000toH.
46
- https://www.mashreghnews.ir/news/968643/.
47
- https://www.dw.com/fa-ir/iran/a-49272009
48
ORIGINAL_ARTICLE
سناریوهای سیاست خارجی عراق در قبال جمهوری اسلامی ایران
برای درک رویکردهای یک کشور در چهارچوب سیاست خارجی وجود دادههای مهمی نظیر کمیت و کیفیت حضور بازیگران خارجی، تکامل یا وجود نقایص در ساختار حقوقی ـ حاکمیتی، طرز تفکر نخبگان سیاسی، نحوۀ قشربندیهای اجتماعی و سیاسی، موقعیت ژئوپلیتیکی، ژئواکونومیکی و ژئوکالچری ضروری است. درمورد سیاست خارجی عراق در قبال جمهوری اسلامی ایران نیز علاوه بر دادههای یاد شده، موضوعاتی دیگر نظیر منازعات ارضی و مرزی با همسایگان، اشتیاق بیش از حد برای رهبری جهان عرب و ایفای «نقش بزرگ یا متناسب» در حل مسائل منطقه، تمایلات استراتژیک برای فعالیت ملموس در حوزۀ خلیج فارس و رهایی از تنگنای ژئوپلیتیکی، تأثیرگذار است. امریکاییها پس از اشغال عراق در سال 2003، تلاش بسیاری کردهاند تا حلقههای تصمیمگیر در سیاست خارجی عراق را تحتالشعاع خواستههای خود قرار دهند، این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن عناصر قدرت نرم در عراق، توانایی بیشتری دارد که رفتارهایش در نظر دولت و جامعۀ عراق، مشروعتر جلوه نماید. پژوهش پیش رو، تلاش دارد ضمن اشاره به
https://ps.ihu.ac.ir/article_205440_c90eb054e861d1af382d789e41820612.pdf
2020-04-20
125
155
تورج
افشون
t.afshon55@gmail.com
1
گروه علوم سیاسی، سیاستگذاری عمومی، دانشکدۀ علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
عبد الحسین
الله کرم
hoseinallahkaram@yahoo.com
2
نویسنده مسئول: گروه علوم سیاسی، اندیشۀ سیاسی، دانشکدۀ علوم سیاسی، استادیار و عضو هیئت علمی دانشکدۀ علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
AUTHOR
- احمدی، فرج الله، قزوینی حائری، یاسر (1382)، فرایند تدوین قانون اساسی عراق، فصلنامۀ سیاست، ش 2.
1
- افتخاری، اصغر (1386)، اصولگرایی و شرایط متحول سیاست خارجی، با تأکید بر دیدگاههای امام خمینی (ره)، نشریۀ زمانه، ش 55.
2
- افشون، تورج (پاییز1394)، دین و علمانیت در ساختار حقوقی ـ حاکمیتی عراق، فصلنامۀ مطالعات راهبردی جهان اسلام، ش 68: 63 - 45.
3
- الشرق الاوسط، سعود الفیصل: معرکۀ الارهاب فی العراق سیتوقف علیها مستقبل الاستقرار فی الشرق الاوسط، 3 اکتوبر 2005، ش9806، قابل دستیابی در سایت:
4
https://archive.aawsat.com/details.asp?section=4&article=32639&issueno=9806#.XjVEch526yU
5
- ایروانی، محمد جواد (1380)، درآمدی بر نظریۀ نهادی، تهران: سیاست به نقل از:
6
- اسکات، ریچارد، سازمانها: سیستمهای عقلایی، طبیعی و باز، ترجمۀ حسن میرزایی اهرنجانی و فلورا سلطانی تیرانی، تهران: انتشارات دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران، 202 ـ 201.
7
- پایگاه اطلاعرسانی حوزه (22 آبان 1386)، عراق جدید و توازن منطقهای (تاریخ مراجعه 25 آذر 1398)، قابل دستیابی در سایت:
8
https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3814/5973/61628
9
- خداداد حسینی، سید حمید، امیرمحترمی، شعبان الهی، قاضی نوری، سید سپهر (بهار 1396)، تحلیل نهادی مداخلات دولتی در توسعۀ فناوری اطلاعات در سطح ملی، نشریۀ چشمانداز مدیریت دولتی، ش 29، بهار، 45 ـ 15.
10
- چشمانداز روابط خارجی عراق و جمهوری اسلامی ایران، مصاحبۀ نگارنده با رضا میرابیان، کارشناس برجستۀ عراق، 15/5/1397.
11
- خبرگزاری ایسنا، «موضع آیت الله سیستانی دربارۀ انتخابات پیش رو در عراق» (تاریخ مراجعه 9 خرداد 1397)، قابل دستیابی در سایت:
12
https://www.isna.ir/news/newa/9702107449.
13
- خبرگزاری مهر، «نشنال اینترست: امریکا درکی از پیچیدگیهای سیاسی عراق ندارد»، 31 اردیبهشت 1397، قابل دستیابی در سایت:
14
https://www.mehrnews.com/news/4302425.
15
- خوشوقت، محمد حسین (1375) تجزیهوتحلیل تصمیمگیری در سیاست خارجی، تهران، وزارت امورخارجه، چاپ اول.
16
- رجایی، علیرضا (تابستان 1384)، تبیین مطلوب و کارآمد از سیاست خارجی در بستر نظام بینالمللی، نشریۀ راهبرد یاس، ش 14: 208 - 183.
17
- زیاد العلی، علی (2018)، شیوۀ عمل سیاست خارجی عراق در حلقۀ روابط و تعاملات منطقهای، مجموعه نشریات مرکز مطالعات و برنامهریزی بیان، (تاریخ مراجعه 9 آذر 1397)، قابل دستیابی در سایت:
18
http://www.bayancenter.org/fa/wp-content/uploads/2018/09/089876567.pdf
19
- سایت خبری فردانیوز (26/3/1395)، غافلگیری مرسوم در امریکا، قابل دستیابی در:
20
Fordanews.com/fa/tag/1
21
- سجادپور، سید محمد کاظم (زمستان 1383)، چهارچوبهای مفهومی و پژوهشی برای مطالعۀ سیاست خارجی ایران، چ دوم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه.
22
- سلیمانی، غلامعلی، دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (پاییز و زمستان 1393)، ابعاد معنایی و نهادی تصمیمگیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، دو فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی «پژوهش سیاست نظری»، ش16: 100 - 72.
23
- سید، محمود، فاطمه زارع (بهار 1395)، مناقشات مرزی عراق با همسایگان خود با تکیه بر جنگ دوم خلیج فارس، فصلنامۀمطالعاتروابطبینالملل، سال نهم، ش33: 21ـ 249.
24
- سیفزاده، حسین (1376)، مبانی و مدلهای تصمیمگیری در سیاست خارجی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
25
- صفوی، سیدحمزه (1387)،کالبدشکافی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، چ 1، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
26
- عبد الرزاق، صلاح (2020)، السید سیستانی و دوره فی العراق، الطبعه الاولی، بغداد: مرکز الهدی للدراسات الحوزویه.
27
- غفاری، هدی، نظری، فاطمه (1395)، بررسی و تبیین جایگاه شریعت در نظام حقوقی کشور عراق با تأکید بر نقش مرجعیت، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 64، ش 3، پاییز، قابل دستیابی در سایت:
28
https://jplsq.ut.ac.ir/article_59471.html
29
- فاضل حسن، حمید (دیسمبر 2014)، ازمات العبادی الکبری و ثلاثه الارخاء البراغماتی، مجلۀ حمورابی للدراسات، بغداد، العدد 12:39 - 24.
30
ـ قانون اساسی عراق، قابل دستیابی در سایتهای:
31
http://ar.parliament.iq/
32
https://rc.majlis.ir/fa/law/show/132279
33
http://www.irentekhabat.com/fa/Constitution/View/2046/
34
- کاظمی، حجت (بهار و تابستان 1392)، نهادگرایی بهعنوان الگویی برای تحلیل سیاسی، پژوهش سیاست نظری، ش 27: 13 - 1.
35
- کنین مونت، جان (2013)، ساختارها و نهادهای تصمیمگیر در حوزۀ سیاست خارجی عراق، ترجمۀ علی آذری، تاریخ انتشار: 23 مرداد 1397، مؤسسۀ اندیشهسازان نور، ش 9. با تلخیص و تصرف (منبع اصلی:
36
Kinninmont, Jane (2013) “Iraq on the International Stage”, Chathamhouse Institute, PP. 70-77
37
- ـ مقتدر، هوشنگ (1358)، مباحثی پیرامون سیاست بینالملل و سیاست خارجی، تهران، انتشارات دانشکدۀ علوم سیاسی و اجتماعی.
38
- ـ مؤسسۀ آیندهپژوهی جهان اسلام) 15 دی 1398(،"شکست استراتژی امریکا در غرب آسیا: از دست دادن عراق و خلیج فارس، "بخش اول، آنتونی اچ . کوردسمن"، قابل دستیابی در سایت:
39
http://www.iiwfs.com/islam-world/islam-world-notes-and-papers/1252
40
- ـ ناظمی اشنی، امیر (29 آبان 1396)، مروری بر سناریوهای سیاست خارجی ترامپ در قبال ایران؛ آیندۀ ترامپ و ایران، قابل دستیابی در سایت مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری به آدرس:
41
http://www.css.ir/fa/content/112731
42
- ـ نورمحمدی، مرتضی (تابستان 1396)، تأثیر فدرالیسم بر منازعات قومی: مطالعۀ موردی عراق، فصلنامۀ پژوهشهای راهبردی سیاست، سال ششم، ش 21: 196 - 175.
43
- ـ هرسیج، حسین، سیدی، مریم (پاییز 1386)، نقش قدرت مدنی در سیاست خارجی، فصلنامۀ پژوهش حقوق عمومی، دورۀ 9، ش 22: 202 - 173.
44
- ـ هینبوش، ریموند الویشس، احتشامی، انوشیروان (زمستان 1382)، سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه، ترجمۀ علی گلمحمدی، تهران: انتشارات پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
45
ORIGINAL_ARTICLE
رویکرد امنیتی ـ ساختاری به ارتباط مسئلۀ زبان فارسی و امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر ساختار و مؤلفههای امنیتی کردن زبان فارسی در دورۀ معاصر
زبان و بستر تاریخی و فرهنگی رشد آن از مبانی اساسی امنیت ملی در کشورهای با سابقۀ تاریخی میباشد. انسجام ملی و گسترش قدرت منطقهای و بینالمللی یک کشور بدون ساختار هویتی و زبانی منسجم بدون شک به شکست میانجامد. از مبانی تأثیرگذار قدرت فرهنگی هر کشور گسترش حیطۀ فرهنگی زبان آن به بیرون از مرزهای جغرافیاییاش میباشد. فرهنگ ایران با قدمتی چند هزار ساله و هویت ملی ـ تاریخیاش بر مبنای زبان فارسی، میتواند از عناصر تأثیرگذار نفوذ منطقهای و سیاسی باشد. پژوهش حاضر ارتباطی چندوجهی بین زبان رسمی جمهوری اسلامی و امنیت ملی برقرار میکند و زبان فارسی را بخشی از حوزۀ امنیت ملی ایران میداند که به مرور زمان بهخصوص در چهار دهۀ بعد از انقلاب اسلامی، سیاسی ـ امنیتی شده است. بر همین اساس این مقاله بر مبنای مناسبات امنیتی مکتب کپنهاگ و با روشی کیفی ـ تحلیلی، زبان فارسی را در وجه ساختاری، زبانی میداند که مخالفان و دشمنان تمامیت ارضی ایران آن را امنیتی کردهاند و بر همین اساس به تحلیل امنیتی شدن زبان فارسی بر مبنای این نظریه میپردازد. خروجی پژوهش، تأکید بر فراگیر شدن زبان فارسی از طریق بسط نفوذ فرهنگی و اقتصادی ایران در کوتاه مدت و سپس ارتباط گستردۀ این زبان به مسئلۀ امنیت ملی و بازگشت آن به حوزۀ موضوعی عادی و عمومی در حوزۀ امنیتی میباشد.
https://ps.ihu.ac.ir/article_205442_a787d715935facbef5617b18332f7e33.pdf
2020-04-20
158
182
فارسی
زبان
امنیت
ملی
ایران
آرش
بیداله خانی
beidollahkhani@um.ac.ir
1
استادیار گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
LEAD_AUTHOR
- آهنی، محمد رضا (1386)، نسبت میان ادبیات و فرهنگ، مجلۀ علوم انسانی دانشگاه امام حسین(ع)، آذر و دی، ش 72، 10 ـ 21.
1
- احمدی، حمید (1397)، قومیت و قومگرایی در ایران، افسانه و واقعیت، تهران: نشر نی.
2
- احمدی، حمید (1390) بنیادهای هویت ملی ایرانی: چهارچوب نظری هویت ملی شهروند محور، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
3
- احمدی، حمید (1398)، روابط فرهنگی ایران و تاجیکستان: زنده کردن خط نیاکان و چالش سیاست، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 49، ش 2، تابستان، 245 ـ 270.
4
- بوزان، بری (1389)، مردم، دولتها و هراس، پژوهشکدۀ مطالعات راهبری: تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
5
- تورسان زاده، اکبر (1375)، تاریخچۀ زنده ماندن و گسترش یافتن زبان فارسی در آسیای میانه، نامۀ پارسی، تابستان، ش 1، 56 ـ 71.
6
- ثلاثی، محسن (1394)، جهان ایرانی و ایران جهانی، تهران: نشر مرکز.
7
- حاجی مینه، رحمت (1392)، مکتب کپنهاگ؛ مفاهیم و آموزه، فصلنامه، مطالعات جهان، سال دوم، ش 2، بهار، 15 ـ 19.
8
- داوری اردکانی، نگار، محمودی طاهره و سمیه نواب (1392) آموزش زبان فارسی، فرصتی مغتنم برای گسترش فرهنگ ایرانی، فصلنامه مطالعات ملی، 53، سال چهاردهم، ش 1، 143 ـ 160.
9
- رسولیان آرانی، صدیقه و لیلا عباسی (1391)، بازخوانی جهانگشای جوینی و سایر اسناد تاریخی حملۀ مغول، پیام بهارستان، پاییز، دورۀ دوم، سال پنجم، ش 17، 94 ـ 121.
10
- ریاحی، محمد امین (1369)، زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی، تهران : چاپ مروی.
11
- زمردی، حمیرا (1393)، تاریخ تحلیلی زبان فارسی، تهران: مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
12
- عبدالله خانی، علی (1383)، نظریههای امنیت، مقدمهای بر طرحریزی دکترین امنیت ملی، تهران : مؤسسه فرهنگی و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر.
13
- قبادی، حسینعلی(1388)، ادبیات فارسی و هویت ایرانی؛ چالشها و راهبردها، در پژوهشنامه زبان فارسی، چالشها و راهبردها، معاونت پژوهشهای فرهنگی و اجتماعی، گروه پژوهشهای گردشگری، مرکز تحقیقات استراتژیک.
14
- قمری، محمد رضا (1385)، نقش زبان در تأمین امنیت ملی، فصلنامۀ دانش انتظامی، دورۀ 8، ش 4، 94 ـ 107.
15
- محسنی، محمدرضا (1388)، پانترکیسم، ایران و آذربایجان، تهران: انتشارات سمرقند.
16
منابع اینترنتی
17
- احدی، افسانه (1385)، فرصتهای ایران در همکاری با کشورهای فارسی زبان، معاونت پژوهشهای سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک، لینک دسترسی:
18
http://www.csr.ir/departments.aspx?abtid=07&&depid=44&semid=428
19
- جوادی، عباس (1394)، فرمان استالین درمورد 21 آذر، سه سند از آرشیو ک.گ.ب و ترجمۀ آنها، دسترسی در سایت رادیو فردا به آدرس زیر:
20
http://www.radiofarda.com/content/f35_21azar_part1/27288025.html
21
- آرشیو ملی (1390)، تاریخچۀ فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران، لینک دسترسی:
22
http://nlai.ir/Default.aspx?tabid=7110
23